आन्दोलन नापं सहमतिया कुतः

कृष्ण प्रजापति

म्हीग कार्तिक १५ गतेनिसें माओवादीं न्हूगु चरणया आन्दोलन शुरु याःगु दु। न्हापांगु ज्याझ्वः हे मसाल जुलुस पिकयाः आन्दोलनया शुरुवात नापनापं माओवादी लगायत थीथी राजनीतिक पार्टी व सरकारं सहमतिया कुतः नं शुरु याःगु दु। छखे माओवादीं आन्दोलन शुरु याये धाःगु इलय् हे मोहनि व स्वन्ति लिपा धाधां आन्दोलन हे याना नइ मखुला धइगु न्ह्यसः तकं पिहां वःगु खः। खय्त ला थुगु आन्दोलन एमाले व कांग्रेसनाप छुं नं खँ मिले मजुइवं तिनि शुरु यानागु खः धाःगु दु। तर आन्दोलन शुरु जूगु न्हिनिसें अझ न्हापा स्वयां अप्वः सहमतिया कुतः नं न्ह्यानाच्वंगु हे दनि। आन्दोलन व संघर्ष याइगु इलय् न्ह्याथाय् नं आन्दोलनया घोषणा नापनापं सहमतिया पत्र नं तयार जुयाच्वनी। जब युद्ध व संघर्षया ख्याच्वःत वइ उगु इलय् दुनं दुनं सहमतिया दस्तावेज नं तयार जुयाच्वनी। सहमतिया खँ वइगु इलय् युद्ध व संघर्षया लागिं थीथी तयारी नं जुयाच्वनी। माओवादीया थ्व आन्दोलन नं युद्धया थ्वहे नियम कथं न्ह्यानाच्वंगु खनेदु ।

संसदीय परिपाति व संसदीय सिद्धान्त कथं ज्या जूगु जूसा थौं माओवादीं थुगु आन्दोलनया घोषणा व संघर्षया ज्याझ्वः शुरु मयाइगु खइ। संसदीय मान्यता कथं छुं नं छगू राजनीतिक पार्टीं बहुमत हये मफुत धाःसा सदनय् दकलय् तःधंगु राजनीतिक पार्टीयात शासन चले याकीगु परम्परा दु। तर थौं सदनय् बहुमत हये मफुसां दकलय् तःधंगु राजनीतिक पार्टी कथं स्थापित माओवादीयात सत्ता चले याके बीगु स्थिति मदु। सत्ता सञ्चालनया ज्या निगू निगू थासं बुनाः नं माओवादीं हे सहमति कथं सभासद् दयेकूम्ह एमाले नेता माधवकुमार नेपालया ल्हातय् लानाच्वंगु दु। छगू ल्याखं माकःया ल्हातय् नैंक्याः धइगु नं थ्वहे खः। माकःया ल्हातय् नैंक्याः लायेवं वं नइ नं मखु सुयातं बी नं मखु। थौं एमालेया नेतृत्वय् चले जुयाच्वंगु शासन सत्ता नं चले जुइमफुसां मेपिनि ल्हातय् लःल्हायेगु सोच नं यानाच्वंगु मदु। न थःपिंसं जनतायात चित्त बुझे जुइक शासन चले यायेफु, न चले याये धाःपिंत बीफु। चीधंगु पार्टीं चले याइगु सरकार न्हापांनिसें थथे हे जुयाः फुना वनाच्वंगु दु।
सन्दर्भ माओवादी जनआन्दोलनया खः। नागरिक सर्वोच्चता व राष्ट्रपतिया असंवैधानिक पलाःप्रति लक्षित यानाः सतकं हे राष्ट्रपतिया उगु पलाः भिंकेगु कुतः कथं माओवादीं थुगु आन्दोलन घोषणा याःगु खः। न्ह्यागु नं आन्दोलन व संघर्षया ज्याझ्वः धइगु सुयागुं रहरं जुइगु मखु। बाध्यात्मक स्थितिइ हे आन्दोलन व संघर्षया ज्याझ्वःत पित हइगु खः। थौं माओवादीं नं राष्ट्रपतिया असंवैधानिक पलाः भिंकेत मस्वःगुलिं हे थज्याःगु कडा आन्दोलन हःगु खः। न्हापांगु ज्याझ्वलं थःपिनि हैसियत क्यनेधुंकूगु माओवादीं म्हिगः नं स्थानीय निकाय व सरकारी ज्याकुथी धर्ना बियाः सरकारयात असहयोग आन्दोलन याःगु खः। थथे जनताया दकलय् अप्वः मत कयाः त्याकावःगु माओवादीं थौं आन्दोलन शुरु यातं नं सरकार धाःसा आनन्दं द्यनाच्वंगु दु। माओवादीया थुगु संघर्षयात एमाले व कांग्रेसया सरकारं बांलाःगु मिखां स्वःगु खने मदु। छाय्धाःसां थौं कांग्रेस थः हे नं सभापति कोइरालाया म्ह्याय् सुजातायात उपप्रधानमन्त्री दयेकूगु खँय् आन्तरिक कचवनय् तक्यनाच्वंगु दु। अथेहे एमाले नं ओली पुचःया लगातारया आक्रमणय् लानाः सरकारपाखे ध्यान बी हे मलानाच्वंगु अवस्थाय् दु। कांग्रेसं अधिवेशनया लागिं क्यनाच्वंगु ब्यस्तता व एमाले दुने ब्वलनावःगु पार्टी विभाजनया खतरां सत्तासिन पार्टीतय्त सत्तापाखे ध्यान हे बीकाच्वंगु मदु ।

छुं छगू राजनीतिक पार्टीया बहुमत मवल धाःसा थथे हे समस्या ब्वलनीगु खः संसदीय ब्यवस्थाय्। थौं सदन चले याये मफुगु स्थिति ताः ई तक कायम जुयां नं बन्दूक दुगु शक्ति जुयाः खइ माओवादीयात पेले यानाः हे जूसां सदन चले हे याये धाये फयाच्वंगु मदु। सदन चले मजूगुलिं हे थौं तक नं आर्थिक वर्ष २०६६/६७ या वार्षिक बजेट पारित जुइ मफुनिगु जक मखु उकी दुहां वनाः सहलह यायेमाःगु विषय व उगु खँय् सम्बन्धित मन्त्रीतय्सं बीमाःगु लिसः बीगु मौका तकं चूमलानाच्वंगु दु। थुखे सदन सुचारु जुइकेगु खःसा राष्ट्रपतिया असंवैधानिक पलाः निं भिंकेमाः धयाच्वंगु दु। अन्तरिम संविधानय् उल्लेख जूकथंया छम्ह सेरेमोनियल राष्ट्रपतिं सरकारं ल्ह्वंगु पलाःयात दथुं वनाः पं वनेगु निश्चय नं असंवैधानिक ज्या खः। उगु असंवैधानिक पलाः लिपा देशय् दोहोरो सत्ता कायम जुइफुगु सम्भावनायात ध्यानय् तयाः हे तत्कालीन प्रधानमन्त्री प्रचण्डं राजीनामा बियादीगु खः। तर माओवादी सत्ताय् थ्यने धुकूगुलिं हाकनं सत्ता त्वःताः म्वायेगु धइगु वयागु निंतिं तःधंगु सकस जुयाच्वंगु दु। अथे जुयाः नं न्ह्याथे यानाः जूसां सत्ता प्राप्त यायेगु माओवादीया थ्व इलय् रणनीति तयार जुयाच्वंगु दु। सामान्य सिद्धान्त कथं नं माओवादीं हे सत्ता चले यायेमाःगु खः। तर विशेष परिस्थितिं माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डया नेतृत्वय् चले जूगु सरकारं राजीनामा बी मालावन ।

थौं देशय् दोहोरो सत्ता कायम जूगु जूसा सरकार नं निगू कथं चले जुइगु खइ। सेना नं निगू धारया खने दइगु खइ। अझ थःथःगु सत्ता कामय यायेगु निंतिं सदनय् हंगामा जक चले जुयाच्वंगु खःसा अन दुने हे हि बाः वइगु स्थिति नं वइगु खइ। अथे मजुइकेगु निंतिं माओवादीया अध्यक्ष प्रचण्डं बिउगु राजीनामायात एमाले व कांग्रेसं माओवादीया कमजोरी तायेकल। वास्तवय् माओवादीं ला उगु इलय् सदासयता क्यनाः हे राजीनामा बिउगु खः। थःपिं सदां प्रतिपक्षीइ च्वनेगु निंतिं पदं राजीनामा बिउगु मखु धइगु खँ थौं हाकनं आन्दोलनं हे सत्ता प्राप्त यायेगु लँ ज्वंगुलिं नं सी दयावःगु दु। सदनय् बहुमत खाके मफुगुलिं माओवादीं सदन चले याकाः राष्ट्रपति विरुद्ध अविश्वासया प्रस्ताव दर्ता यायेत नं मस्वयाच्वंगु खः। यदि माओवादीं सदनय् फुक्कं चीधंगु दल नापं एमाले व कांग्रेस स्वयां अप्वः सिटया समर्थन चूलाके फुगु जूसा आः हे राष्ट्रपतियात चीकेगु प्रस्ताव हयेधुंकीगु खइ। थौं अज्याःगु थीथी राजनीतिक अवरोधयात हाचांगाया नं देशय् आन्दोलन शुरु जूगु दु। थुगु आन्दोलनयात सही निकास बीगु निंतिं नं कांग्रेस व एमालेया २२ दलया समर्थन दुगु थुगु राजनीतिक सत्तां सहमतिया लागिं बिचाः याये हथाय् जुइधुंकूगु दु ।

More Stories Like this