यल क्वय्ना गणेद्यःया जात्रा

कदमलाल महर्जन

यल उपमहानगरपालिका दुने दुगु थीथी प्याखं व जात्रा मध्ये क्वय्ना गणेद्यःया जात्रा नं छगू खः। क्वय्ना गणेद्यःयात चन्द्र विनायक व जल विनायक नं धायेगु याः। जल विनायक स्वनिगःया प्यम्ह मुख्यपिं विनायक द्यः मध्ये छम्ह खः। थ्व जल विनायक द्यः किपू नगरपालिका वडा नं १४ चोभार न्हसिकापय् व यल उपमहानगरपालिका वडा नं २० नःत्वालय् यानाः निथाय् दु। चोभारय् च्वंम्ह जल विनायक मुख्यम्ह खः ।

जन धापू कथं सत्ययुगय् महाद्यःयात ब्रम्हहत्याया पाप लानाः पापमोचन यायेत गणेशयात थःगु ब्वहलय् तयाः तीर्थयात्रा याःवंबलय् लँय् त्यानुयाः चोभारया डाँडाय् थ्यंबलय् आराम कायेत गणेशयात बँय् तयेवं बँ भासे जुयावन। वहे गणेद्यः सिद्ध जुयाः तसकं क्वय् लःया द्यःने लाःवंगुलिं थ्व गणेद्यः लिपा क्वय्ना गणेद्यः, चन्द्र विनायक वा जल विनायक व चोभार गणेद्यःया नामं प्रसिद्ध जुल धायेगु याः। अथे हे स्वनिगः पुखू जुयाच्वंबलय् चीन देशं बिज्याःम्ह महामञ्जुश्री चोभारया पर्वत थःगु खड्गं पालाः लः पिने छ्वये न्ह्यः थ्व हे क्वय्ना गणेद्यःया पुजा यानाः तिनि थःगु खड्गं चोभाः डाँडायात पालाः स्वनिगःया लः पित छ्वयाः वस्ती दयेकाबिज्याःगु खः धइगु धापू नं दु। थ्व गणेद्यः प्यम्ह गणेद्यः मध्ये दकसिबें क्वय् लाःम्ह व लखय् च्वना बिज्याःम्ह जूगुलिं नं थ्व गणेद्यःयात क्वय्ना गणेद्यः धाःगु खः। लःया पुलांगु शब्द नागपाखें ना जुयाः लख लिपा अप्रभंश जुयाः लः जूगु खः। क्वय्ना गणेद्यः चोभारय् दुगु नेसं ७२५ या सिलापत्र कथं 'श्रीश्री जयशिवसिंहदेव ठाकुरस विजय राज्ये श्रीश्री हरिहरसिंहदेव, उदय ठाकुरस राजे श्रेयोस्तु सम्वत ७२५ मार्गसिर मासे शुक्रपक्ष पंचम्याया तिथो श्रवणनक्षत्र ब्याघात जोगे, जथा करण मुहुर्ते सोमवासरे चंद्रमसि थ्व कुन्हु श्री ३ क्वय्नाय् भरोरके सुवर्ण कलस ध्वजारोहन याना यज्ञ सम्पूर्ण याना गजू छाया जूरो' धकाः न्ह्यथनातःगु दु। भाषा वंशावली कथं गणेद्यः पुजा याःवइपिंत ज्या मछिनाः गणेद्यःयात न्हापां जुजु श्रीनिवास मल्लं नेसं ७८७ वैशाख शुक्लपक्ष कुन्हु देगः दयेकाः नित्यकर्म यानाः गजू छानाः नित्य पुजाया निंतिं गुथि नापं तयावंगु खः। लिपा थ्व देगः जीर्ण जुयाः थाय् थासय् दुना वःगुलिं नेसं ८७१ सालय् जुजु राज्यप्रकाश मल्लं हाकनं बांलाक दयेकूगु खँ न्ह्यथनातःगु दु। अथे हे नेसं १११९ पाखे अधिराजकुमारी हेलेन राज्यलक्ष्मी देवी शाह व शाहज्यादी जयन्ती राज्यलक्ष्मी देवी शाहपाखें क्वय्ना गणेद्यःया देगः जिर्णोद्धार यानाः सिजः पाताया पौ तःगु जुल ।

मंगलवाः कुन्हु सुनां जल विनायक दर्शन याइ उयागु इच्छा पूवनी धइगु विश्वास दु। अथे हे मचा मदुपिंत मचा दयाः सुख शान्ति दइ धइगु धापू दु। थ्व गणेद्यःयात पुजा यानाच्वन धाःसा बुँज्या यायेबलय् कँथं वा खालं सुइमखु। कं वा खाः बँ ज्याय् वनीबलय् थ्वहे गणेद्यः नं सुचुकाबी धइगु धापुतिं यानाः आःतक सिनाज्याया इलय् सिथि नखःबलय् क्वय्ना गणेद्यःया थाय् यलया ज्यापु जातियापिं मनूतय् पुजा याःवनेगु चलन आः तकं दनि। क्वय्ना गणेद्यःयात ज्यापु जातिया इष्टदेवता कथं कयातःगु दु। ज्यापु जातिया न्ह्याग्गु तःधंगु पुजा यायेमाःसां क्वय्ना गणेद्यः पुजा मयाःतले पूवनी मखु ।

यलय् च्वंम्ह गणेद्यः चोभारय् च्वंम्ह क्वय्ना गणेद्यःया हे प्रतिमूर्ति खः। यलय् थ्व द्यः गबलेंनिसें थापना यानाः जात्रा यायेगु चलन जुल धइगु आःतक छुं प्रमाण मदुनि। अथेसां आजुपिनिगु धापू कथं नेवाः जुजुपिनि पालंनिसें हे जात्रा याना वयाच्वंगु दु। सायद जुजु श्रीनिवास मल्लया पालंनिसें हे जात्रा यानावःगु जुइमाः। नःत्वालय् दुगु श्रीनिवास मल्लया ईया थलबलय् च्वयातःगु आधारं थ्व खँ सीकेफु ।

नःत्वालय् क्वय्ना गणेद्यःया देगः दने न्ह्यः च्याम्ह आजुपिं मध्ये दकलय् थकालिम्ह आजुया छेँय् हे द्यः तया तइगु खः। ने.सं ११०३ स यल उपमहानगरपालिका वडा नम्बर २० नःत्वालय् देगः दयेकाः यलय् च्वंम्ह क्वय्ना गणेद्यः स्थापना यायेधुंकाःनिसें न्ह्याम्ह हे आजु जूसां वहे देगलय् पाः च्वनाः द्यः बिचाः यायेगु यानाच्वंगु दु ।

यलय् च्वंम्ह क्वय्ना गणेद्यःया नाग २०३८ साल मोहनिया नःला स्वनेगु न्हि कुन्हु छाय्बहाः त्वालय् क्वय्ना गणेद्यः तयातःबलय् खुया यंकूगु खः। थ्व नाग खुयायंकूगु न्हि कुन्हु तसकं वा वयाः यलय् यक्व हे क्षति जूगु खः।
यलय् चान्हय् याइगु जात्रा मध्ये क्वय्ना गणेद्यःया जात्रा नं खः। यलया क्वय्ना गणेद्यःया जात्रा यायेत सकिमना पुन्हि छन्हु न्ह्यः स्वताः प्यताः इलय् चोभारय् च्वंम्ह द्यः बिचाः यानाच्वनीम्ह ठेकेदारं नाय्खिं बाजं थाकाः नःत्वालय् च्वंगु क्वय्ना गणेद्यःया देगलय् च्वंम्ह गणेद्यःयात खतय् तयाः जात्रा यानाः चोभार गणेद्यःया देगलय् तये यंकी। नःत्वालय् च्वंगु देगलय् च्वंम्ह द्यः लिकायेवं थ्व गणेद्यःया आसनय् म्येय्या छ्यं भ्यगतं त्वपुया तइ। चोभारय् यंकेगु झ्वलय् नःत्वालं गाःबहाः, पूर्णचण्डी, तःध्वाका, तफाःल्हों, मानभवन जुनाः सिथंगल्ली स्वकालँय् दखिन स्वकाः दिकी। अन द्यः थनाः जाउलाख्यलं भनिमण्डल सिमा न्ह्यःने दिकी। अनंलि न्याछ्यं हिति, चक्रपथ, विष्णुदेवी जुनाः नखु खुसि स्वकाः लँय् दखिन स्वकाः दिकी। अनंलि न्हापा न्हापा जूसा नखु खुसि छिनाः वनिगु, तर थौंकन्हय् तां वनाः ख्वातःफात जुनाः अगर भञ्ज्याङ्गय् पश्चिम स्वकाः दिकी। अनंलि चोभार गणेद्यःया पूर्वय् च्वंगु बागमति खुसि छिनाः क्वय्ना देगलय् न्ह्यःने दिकाः यलं हःम्ह गणेद्यः देगलय् तइ। तर न्ह्यदँ, च्यादँ न्ह्यवंनिसें बागमति खुसि फोहोर जुयाः खुसि छिनाः मयंकूसे तां हे यंकेगु यानाच्वंगु दु। तां यंकेगु झ्वलय् तांया निगू च्वकाय् नं दिकाः खः मिले यानाः जक यंकेगु यानाच्वंगु दु ।

यलं हःम्ह गणेद्यः देगलय् तये धुनेवं द्यःया सकतां अधिकार च्याम्ह आजुपिनिगु जूवनी। देगलय् क्वय्ना गणेद्यःया बिचाः च्याम्ह थकालिपि मिले जुयाः याइ। चान्हय् क्वय्ना गणेद्यःया बिचाः यायेगुया निंतिं नःत्वाः मंकाः खलःया दुजःपिं, दाफा बाजं सहित क्वय्नाय् चा च्वंवनी। नापं द्यःया न्ह्यःने दुगुचाया छ्यं होम यानाः भजन यायेगु चलन दु। तर थौंकन्हय् होम यायेगु व भजन यायेगु चलन मन्त। तर नःत्वाः मंकाः खलःया द्यः बिचाःया निंतिं धाःसा म्हो नं च्याम्ह झिम्ह दुजःपिं चा च्वंवनी। सकिमना पुन्हि कुन्हु सन्ध्याया प्यताः इलय् चोभार गणेद्यः देगलं लिथना खतय् तयाः नाय्खिं बाजं थानाः जात्रा यानाः अगर भञ्ज्याङ्ग हे पूर्व स्वकाः दिकी। अन पुजा फयाः स्वातफांत जुनाः नखु खुसि जुनाः नखुया स्वकालँय् उत्तर स्वकाः दिकी। अनंलि विष्णुदेवी, चक्रपथ, न्याछ्यं हिति जुयाः भनिमण्डपय् उत्तर स्वकाः दिकी। अनंलि जाउलाख्यः जुयाः सिथंगल्ली स्वकालय् पूर्व स्वकाः दिकी। अनंलि मानभवन, तफाल्हो तःध्वाका जुयाः पूर्णचण्डी द्यःया न्ह्यःने पूर्व स्वकाः दिकी। अनंलि बागःतुं, बालुखा, इखालखु जुनाः तःबहाःया पश्चिम ध्वाखाः न्ह्यःने पूर्व स्वकाः दिकी। अन पुजा फयाः हाकनं इखालखु, तिछुँ गल्ली तंगः जुनाः च्वकाहिलय् च्वका द्यःया ध्वाखा न्ह्यःने पूर्व स्वकाः दिकी। अन पुजा फयेधुंकाः हानं तंगः जुनाः चाकुबहाः न्ह्यःने दखिन स्वकाः दिकी। अन नं पुजा फये धुंकाः हःखा, सौगल, लँुहिति जुनाः बहनिसिया च्याता इलय् यल लुँहिति भतिचा क्वय् सःक्वत्वाः वनेगु लँपाखे स्वकाः दिकी। अनंलि बहनिसिया गुताइलय् यल नःत्वाः मंकाः खलःया नाय्खिं बाजं दकलय् न्ह्यःने व वयां लिपा बाँसुरी बाजं थानाः धालाछेँ, हःखात्वाः, त्यागःत्वाः जुनाः दुपाःत्वाःया गणेद्यः न्ह्यःने दिकी। दुपाः त्वालय् क्वय्ना गणेद्यः पुजा यायेत गणेद्यःया न्ह्यःने हलिमलि ब्वयाः भजन यानाच्वंगु दइ। क्वय्ना गणेद्यःयात पुजा यायेधुकाः तिनि हलिमलि इनाः नइ। अनंलि भिन्छेंबाहाः जुनाः पिन्छें त्वालय् गुइतत्वाः स्वकाः दिकी। पिन्छें त्वालय् नं हलिमलि ब्वयाः भजन यानाच्वंगु दइ। थन नं पुजाधुंकाः हलिमलि इनाः नइ। पिन्छें त्वालय् थ्यनेवं नःत्वाः मंकाः खलःया बाँसुरी बाजा थाना वःपिंत मंकाः खलःपाखें नकेगु ज्या याइ। अनंलिपा सुबहाःत्वाः, सक्वःत्वाः जुयाः चपत गणेद्यः न्ह्यःने दिकी। अन पुजा कायेधुंकाः यंगुबहाः स्वकाः द्यः दिकी। अन बाँसुरी बाजा खलःया दुजःपिनि नयेगु ज्या याइ। अनंलि कुति सौगःत्वाः, न्युत जुनाः बखुं बहाः न्ह्यःने दिकी। अनंलि खपिन्छेँ त्वाः, क्वय्लाछि त्वाः जुनाः च्यासः त्वाःया गणेद्यः न्ह्यःने उत्तर स्वकाः दिकी। अन नं गणेद्यः न्ह्यःने हलिमलि ब्वयाः भजन यानाच्वंगु दइ। अन लिपा हानं क्वय्लाछि त्वाः, भिंद्यःलाछि त्वाः जुया बल्खुत्वाःया गणेद्यःया न्ह्यःने दिकी। बल्खुत्वालय् पुजा कायेधुंकाः यल लाय्कू न्ह्यःने दिकाः लाय्कू पुजा फइ। तर थौंकन्हय् लाय्कुलिं पुजा मबीधुंकल। लाय्कुलिं नं नःत्वाःया बाँसुरी खलः लिहां वनी। अननिसें नाय्खिं बाजं जक थाकाः स्वंथ नारायण, सुलिम्ह, क्वःबहाः जुनाः च्वबुगाःहिति त्वाःया क्वय्ना गणेद्यःया ख्यालि च्वंवंगु थाय् धकाः धयातःगु धमबहाःया न्ह्यःने च्वंगु गाःहितिइ त्वाःया दुने च्वंगु चुकय् उत्तर स्वकाः दिकी। अन पुजा फयेधुंकाः क्वन्ति बही न्ह्यःने दिकी। अनं लिपा क्वाःबहा, क्वाल्खु, धलायचा, नागबहाः जुयाः नःबही न्ह्यःने दखिन स्वकाः दिकी। अन पुजा फये धुंकाः सांल जुयाः पिम्बहाः पुखूया पश्चिमपाखे अशोक चैत्यया उत्तरय् पश्चिम स्वकाः पुजा फयेधुंकाः छाःबहात्वाः, श्रीबहाः जुनाः नःत्वालय् क्वय्ना गणेद्यःया देगलय् दिके हइ। देगलय् थ्यनीबलय् चान्हसिया प्यताः ई जुइ। अले विधि कथं गुभाजु पुजा यानाः क्वय्ना गणेद्यःयात लसकुस यानाः क्वय्ना गणेद्यःया आसनय् विराजमान याकल कि क्वय्ना गणेद्यःया जात्रा क्वचाइ। क्वय्ना गणेद्यःया जात्रायां कन्हय् कुन्हु नःत्वाः मंकाः खलःया मंकाः भ्वय् न्यायेकी ।

More Stories Like this