गोलमाल जूवंगु स्वन्ति नखः

दिलीप शाही 'शान्ति यज्जु'

ताः इलंनिसें नेपाल संवत् कछलाथ्व पारु कुन्हु हना वयाच्वंगु न्हूदँ थुगुसी नं तःजिक हनेगु ज्या जुल।
खतुं थुगु न्हूदँ तिथि विवादया कारणं देय्न्यंकं छन्हु हे हनेगु गुगु परम्परा दुगु खः व कथं हनेत धाःसा ताः मलाः। स्वनिगलय् कछलाथ्व पारु कुन्हु हे न्हूदँया सांस्कृतिक र्‍याली पिकायेगु ज्या जूसां नं थःगु छेँय् छेँय् यायेमाःगु म्हपुजा व किजापुजा यायेगु खँ नेवाःतय् दुने नं विवाद ब्वलन गुकिं यानाः गुलिस्यां कछलाथ्व पारु छन्हु न्ह्यः हे म्हपुजा यातसा गुलिस्यां छन्हु लिपा जक यायेगु ज्या जुल।
खतुं थुगुसीया न्हूदँ हनेगु ज्याय् ब्वलंगु विवादया मू कारण धइगु सरकारीस्तरं स्वनातःगु पञ्चाङ्ग निर्णायक समिति खःसा मेता कारण झी थः हे खः धायेत नं लिफः स्वयेमाःगु अवस्था मदु। पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिं थनिं खुला न्ह्यः हे दयेकूगु पात्रय् म्हपुजा वा नेपाल संवत् हनेगु न्हियात बारे पात्रो पिथनेधुंकूगु खः। तर झी नेवाःतय्सं थ्व खँ आः वयाः जक वाःचायेकेगु गुगु ज्या जुल थुकिं यानाः स्वयम् नेवाःत तकं अलमलय् लाःवंगु खः ।

यदि इलय् हे थ्व खँयात कयाः न्हापा हे सम्बन्धित निकायय् वनाः थ्व बारे सहलह यायेफुगु खःसा सायद नेवाःतय्सं थुगु कथं बिस्कं बिस्कं न्हूदँ हनेमाःगु अवस्था मवइगु खः। स्वनिगः पिनेया आपालं नेवाःतय् थज्याःगु हे खँ धायेगु यानाच्वंगु दु। इलय् झ्वःलिक न्हूदँ हनेगु न्हापा हे सुचं वःगु खःसा थःपिंसं नं वहे कथं ज्याझ्वः दयेकेगु वय्कःपिनि धापू दु। तर स्वनिगलं इलय् अज्याःगु समाचार मवःगुलिं यानाः थःपिनि छन्हु न्ह्यः हे न्हूदँया ज्याझ्वः यायेमाःगु बाध्यता वय्कःपिंसं प्वंकादीगु दु ।

तर अथे खःसां नं लिबाक जक सुचं थ्यनाः नं गुलिखे थासय् धाःसा स्वनिगलय् न्हूदँ हं कुन्हु हे न्हूदँ हनेगु लिसें लक्ष्मीपुजा व किजापुजा तकं स्वनिगःया निर्णय कथं अनया नेवाःतय्सं न्यायेकूगु जानकारी नेवाः देय् दबूया न्वकु दीपक शाक्यं छगू सञ्चारलिसे खँ ल्हायेगु झ्वलय् कनादिल। थुकिं नं छुं खँयात स्पष्ट याः धाःसा यदि झीके नेवाःत छप्पँ छधी धइगु क्यनेगु खःसा म्हो इलय् नं नेवाःतय्सं छन्हु हे थज्याःगु ज्याझ्वः हने जिउ ।

तर अथे खःसां नं झीसं आः वाःचायेके माःगु खँ थ्वहे खः कि स्वन्ति नखः न्ह्याः वःलिसे जक झीगु गतिविधि अप्वयेकेगु वा नेवाःतय् नखःचखः पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिं द्वंकूगु धइगु खःसा अज्याःगु समस्या वये स्वयां न्ह्यः हे उकिया प्रतिकार यायेगु वा सम्बन्धित निकायलिसे खँल्हाबल्हा यानाः नेवाः समुदाययात वास्तविकता थथे खः धकाः ध्वाथुइका बीगु यायेमाः। यदि इलय् थज्याःगु ज्या झी नेवाः खलः पुचःतय्सं याये मफुत धाःसा झीसं यानाच्वनागु विवादया गुगुं नं अर्थ मदयेफु। थुखेपाखे नेपालभाषा मंकाः खलः व नेवाः देय् दबुली इलय् पलाः ल्ह्वनेमाःगु आवश्यकता दु ।

थुगुसी विसं २०६७ सालय् पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिं पिथनीगु क्यालेन्डरय् नं थल्याःगु विवाद वये फइगु खँ वयाच्वंगु दु। पञ्चाङ्ग समितिं आः दयेकेत्यंगु क्यालेन्डरय् एसियाया हे महामानव गौतम बुद्ध जन्म जूगु न्हिं स्वांयाः पुन्हिया तिथियात तुत् जुयाच्वंगु खँ न्ह्यथनातःगु दु हं। यदि थथे खःसा उकियात आः हे भिंकेगुपाखे सम्बन्धित संघसंस्था कुतः यायेमाःगु दु ।

मखु थुगुसी न्हूदँ हनेगु झ्वलय् थें तुं गन त्यल अन विवाद पिकायेगु ज्या जुल धाःसा झीसं बुद्ध बूगु न्हि नं हने मफइगुपाखे इलय् सचेत जुइमाःगु दु। अथे जुयाः स्वांया: पुन्हिया बारे गुगु खँ पिहां वयाच्वंगु दु। थुकिया यथार्थयात छु खः धकाः मालाः निर्णय यायेगु हथाय् जुइधुंकूगु दु। यदि इलय् हे अज्याःगु खँयात कयाः झीसं प्रतिकार मयायेगु खःसा निश्चित दु बुद्ध जयन्ती हनेगु ज्याय् नं म्हपुजा हने थें तुं समस्या वयेफु ।

थ्वहे झ्वलय् न्ह्यथनेमाःगु खँ छता धइगु नेपाःया आपालं अखबारया लिसें रेडियो, एफएम व टेलि भिजनतय्सं स्वन्ति नखःयात हिन्दूतय्सं जक हनेगु नखः कथं प्रचार यानाच्वन। स्वन्ति नखः धइगु हिन्दूतय्सं जक हनीगु नखः मखु। अझ नेवाः समुदायया आपालं बौद्धतय्सं नं थ्व नखः हनाच्वंगु दु। अथे हे मेमेपिं बौद्धतय्सं थ्व नखः तःजिक हनेगु यानाच्वंगु दु। तर हिन्दू धर्मया हिमायतीतय्सं धाःसा थ्व नखःयात मात्र हिन्दूतय् धकाः प्रचार यानाच्वंगु धाःसा अजूचायापु। अझ मेता खँ धइगु मेगु धार्मिक संस्थां तकं थुकियात कयाः खण्डन मयाःगु धाःसा झन थुइके मफुगु खँ जुया बिउगु दु।
उखे थुखेपाखे नं सम्बन्धित क्षेत्रया मनूतय्सं ध्यान तयेमाःगु आवश्यकता दु ।

थुगुसीया स्वन्ति नखः आपालं जनतां थिकेगु बेसाःभाः पुलाः हने माल। थुगुसीया स्वन्तियात मदयेकं मगाःगु धयातःगु तःसि छगःया पीतका निसें कयाः खुइतका पुलेमाल। अथे हे हँय्ख्येँ छगःया छगः लिपांगु न्हिकुन्हु वयाः सछि तका पुलेमाःगु खँ नं चर्चाया विषय जुलसा मेखे नेपालय् माक्व स्वां ह्वये मफुगुलिं यानाः भारतं आपालं स्वां नेपालय् हयेमाल। गुकिं यानाः नेपाःया करोडौं तका ध्यबा केवल स्वांया निंतिं जक भारतपाखे वन ।

अथे हे स्वन्तिया इलय् मदयेकं मगाःगु ग्वय्स्वां छमाया हे प्यसः न्यासः तकं पुलेमाःगु खबर नं सार्वजनिक जुल। अथे धइगु थ्व नखः तसकं थिकेगु नखः कथं स्वन्ति नखः क्वचाल ।

खतुं मोहनिया इलय् गथे सरकारं बजाः अनुगमन यानाः आम जनतायात राहत बीगु ज्या याइगु खः अज्याःगु ज्या स्वन्तिया इलय् याःगु खने मंत। गुकिया कारणं बजाः भाः तसकं थिके जूगु अनुभव आम नेपाःमि जनतां यायेमाल। यदि सरकारं मोहनिया इलय् थें तुं स्वन्तिया इलय् नं बजाः भाः अनुगमन याःगु खःसा जनतायात छुं भचा जक राहत चूलाइगु खः ला ?

थुगु दँया न्हूदँ विवाद व थिकेगु बेसाः भाः लिसे क्वचाःगु दु। लिसें थुगुसीया न्हूदँया झ्वलय् गुगु विवाद ब्वलन उकियात समाधान यायेगु कथं सरकारं नेवाःतय्सं किजापुजा हनेकुन्हु नं विदाया घोषणा यात थ्व सकारात्मक खँ खः। लिसें प्रधानमन्त्री माधव कुमार नेपालं बसन्तपुली भाषण यायेगु झ्वलय् नेपाल संवत् शंखधर साख्वाःया बारे अनुसन्धान यायेत छगू समिति हे नीस्वनाः ज्या न्ह्याकेगु गुगु घोषणा यानादिल। तर घोषणा जूकथं न्हापा न्हापाया समितिया बैठकय् स्वयम् नेवाः आन्दोलनकारीत हे बैठकय् मवं थें थुगुसी मजुइमा ।

More Stories Like this