लक्ष्मीपुजां झीगु भिं याइ ला ?

शिशिल चित्रकार

नेपाःमितय्गु मोहनि नखः सिधयेव हानं स्वन्ति न्ह्यःने वयेधुंकल। देशया सामाजिक आर्थिक, सांस्कृतिक, शैक्षिक, न्यायिक, प्रशासनिक, राजनीतिक आदि थीथी ख्यलय् थीथी समस्या दुसांतबि नेपाःमित नखःचखः न्यायेकेगुपाखें लिमचिलेगु स्थितिइ गज्याःगु स्वापू दु ?

थां देश समाज तसकं हे बांमलाःगु स्थितिइ लानाच्वंगु अवस्थाय् व थीथी समस्याया झ्वलय् हे नकतिनि सिधःगु मोहनि नखःया न्ह्यःने बैङ्क बैङ्कय् ध्यबा मदुगु समस्या नं फये माल। आः शुरु जूगु स्वन्तिया इलय् नं हानं मेगु गज्याःगु समस्या वइतिनि थे? नेपाःमित (अझ नेवाःत) संस्कृतिया धनी, थुकी विश्वय् हे नांजाः, तर देय्यागु आर्थिक सामाजिक स्थिति गय् यानाः भज्यंक स्यना वंगु थें? न्हापायागु पुलांगु इतिहासय् नेपाःया आर्थिक सामाजिक स्थिति वालाबलय् दुगु नखःचखः संस्कृति आःयागु अवस्थाय् गुगु कथं हिलेमाः वा म्वाः? बिचाः यायेमाःगु अवस्था दु वा मदु ?

देशया सामाजिक, सांस्कृतिक अवस्था बांलाकेत देय्या आर्थिक, राजनैतिक अवस्थानाप क्वातुगु स्वापू दइगु खँय् सुयां विवाद दइ मखु। अथे हे समाजय् शान्ति सुरक्षाया स्वापू नं थुकी दयेमाःगु हे जुल। झीगु देशया खँल्हायेबलय् शान्ति सुरक्षा, आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिक अवस्था नं स्यनाच्वंगु इलय् नखःचखः जक बांलाक हने फइगु अवस्था मदु (?) वा नखःचखः बांलाक हनेगु खःसा देश समाजया अवस्था बांमलाः धायेगु याना वयागु हे गलत मजुइला? थ्व निगू विरोधाभाष खँ जू वा मजू ?

देश समाजया बांमलाःगु अवस्था वा बांलाःगु अवस्था धइगु मनूतय्गु सोचाई, कर्म, ज्या, परिणामं वइगु खःसा थांै देश समाजया अवस्था कारक तत्व झी हे खः धइगु खँय् सुयागुं विरोध दइ मखु ।

थनलाक्क धम्मपदया छगू श्लोक तयेगु पाय्छि जुइ :

अत्ता हि अत्तना नाथो-को हि नाथो परो सिया?

अत्तना'व सुदन्तेन-नाथं लभति दुल्लभं।।

अर्थ: थः हे थःम्ह नाथ खः, थः बाहेक मेपिं नाथ सु दु? थःत थम्हं दमन याःम्हेसित दुर्लम्भम्ह नाथ प्राप्त जुइ ।

थ्व श्लोक लुमंकेबलय् देय्या थीथी ख्यलय् दुगु समस्या व्यक्तिया कारणं वःगु धइगु स्पष्ट जू वा मजू? प्रशासनिक, राजनैतिक, न्यायिक, शैक्षिक, औद्योगिक, व्यापारिक, लगायत थीथी ख्यलय् दयाच्वंगु भ्रष्टाचार, राजश्व चुहावट, अख्तियार दुरुपयोगयात प्रभावकारी नियन्त्रण बिना समस्या समाधान नं याये फइ मखु अले देशया विकास नं जुइ मखु। थौं देय्या थीथी संघ संस्थात धराशायी जुयाः नोक्सानीइ वंगु धइगु संगठनया लक्ष्य प्राप्ति असफल जूगुलिं वा कार्यालय, संघ संगठनया उद्देश्य प्राप्त जुइगु कथंया ज्या याये मफुगु वा स्तरीय ज्या याये मफुगुलिं खः। थीथी ख्यःपाखे जुइगु अनियमितता रोके मयायेकं, कार्यालय, संघ सस्था, योजनाया लक्ष्य पूमवंकुसे छुं छुं कर्मचारी, व्यापारी, नेता, उद्योगपतितय्गु निहित स्वार्थया लागिं जुइगु भ्रष्टाचार, राजश्व चुहावट, अख्तियार दुरुपयोग नियन्त्रण बिना देय् विकास असम्भव हे जुइ ।

आः झीगु न्ह्यःने वःगु स्वन्ति नखतय् नं लक्ष्मीपुजा, म्हपुजा, किजापुजा माने यायेवं तुं देय् व समाजया अवस्था बांलाइ ला? थ्व नखः माने याइपिं मनूतय्गु अवस्था बांलाइ ला? देय्या थीथी ख्यलय् छुं छुं कर्मचारी, व्यापारी, नेता, उद्योगपतितय्सं याइगु भ्रष्टाचार, राजश्व चुहावट, अख्तियार दुरुपयोगं यानाः बर्बाद जूगु देशया अवस्था म्हपुजा, लक्ष्मी पुजा माने यायेवं भिनी ला? थुथाय् लाक्क च्वय न्ह्थनागु धम्मपदया अर्थ अझ लुमंकेगु सान्दर्भिक जुइ। थः हे थःम्ह नाथ खः, थः बाहेक मेपिं नाथ सु दु? थःत थम्हं दमन याःम्हेसित दुर्लम्भम्ह नाथ प्राप्त जुइ धइगु सिबें तधःगु मेगु म्हपुजा छु दइ ?

देश व समाजय् विकराल अवस्था वःगु धइगु सक्षम, दक्ष, कर्तव्यपरायण जनमत मदुगु वा मनूतय्के दयेमागु गृही विनयया अभाव जूगुलिं खः। थ्व गृही विनय कथं मां-बौनं काय् म्ह्याय्पिंत यायेमाःगु कर्तव्य, काय् म्हाय् न माबौप्रति यायेमागु कर्तव्य, गुरुं शिष्यप्रति, शिष्यं गुरुप्रति, नोकरं मालिकप्रति व मालिकं नोकरप्रति यायेमाःगु कर्तव्य खःसा अथे हे गृहस्थी मनूतय्सं थःगु कमाईया प्यब्वय् छब्व नये त्वनेया लागिं, निब्व व्यापार व्यवसाय व मेगु छब्व आपत विपतया लागिं तयेगु यायेमाः। थौं देशय् गृही विनय माने याइगु जनमतया अभाव दु वा मदु? थज्याःगु शिक्षा व जनमत मदयेकं देश विकास जुइगु सम्भावना मदु।
देय्या आर्थिक अवस्था बांमलाः, उत्पादन बांमलाः। अझ थुगुसी विश्वय् हे खाद्यान्न अभावया समस्या ब्वलनीगु अवस्थाय् झीसं माने यायेगु नखःचखः आम्दानीया गुगु भाग छ्यलाः माने यायेगु? आपत विपतयात फ्याना तयागु ध्यबापाखें? भ्रष्टाचार, राजश्व चुहावटपाखें कमे याना तयागु धनपाखें? छुं नं नखः चखः देय्यात भिंगु लँपुइ न्ह्याकेगु कथं जुइमाः, आःयागु अवस्थाय् झीसं नखःचखः माने यायेगु अवस्था दु वा मदु? वा नखःचखः माने यायेगु नामय् समाजयात झन स्यंकेगु ज्या जकं याना मच्वना ला? देश समाज भिंकेगु वा मभिंकेगु व्यक्ति व्यक्तिया कर्तव्य खः। झीगु मालिक वा नाथ झी हे खःसा परिवर्तनशील ई कथं नखःचखतय् नं माःकथंया हिउपाः हयेमाःगु आवश्यकता दु।
आः न्यायेकाच्वनागु नखः आर्थिक अनियमिता, भ्रष्टाचार, राजश्व चुहावटपाखें मुक्तगु जुइमाः। आर्थिक असमानताया विरुद्धय्, गरीबीया विरुद्धय् समाजयात हिउपाः हये कथंया नखःचखः जुइमाः। कार्यालय, संघ संस्था, योजनाया लक्ष्य पूवंकेगु लागि माःगु नैतिकवान जनमत तयार यायेगु कथं जुइमाः, स्तरीय व ज्या ख्यले जूगु ज्या याइपिं मनूतय्गु जमात तयार यायेगु कथं जुइमाः। खालि नखःचखःया नामय् परम्परा जक हनेगु कथं मजुइमाः। थुकिया लागिं नं मनूतय्त नैतिक शिक्षा - बुद्ध शिक्षा बीमाःगु थौंया तःधंगु आवश्यकता खः ।

More Stories Like this