आः छु सम्मान बीगु पूर्णकाजी ताम्राकारयात

नरेशवीर शाक्य

पूर्णकाजी ताम्राकार मदुगु समाचारं भाषिक ख्यः गुलि आन्दोलित जुल जिं मस्यू । छगू सामान्य कथं समाचार पिदन मनूतय्सं ब्वन । मदुगुलिं बिचाः हायेकल - क्वचाल । वय्कः दिवंगत जुइधुंकाःया वय्कःया सम्मानय् बिचाः हायेकेगु ज्याझ्वः जूगु नं खनेमदुनि । पूर्णकाजी ताम्राकारं थःगु जीवंकाछि भाषा साहित्य संस्कृतिया निंतिं थःत फ्यानादिल । थःगु लजगा लिसेलिसें हे मांभाय् व संस्कृतियात नापं स्वानाः छगू हे रथया निचाः घःचाः दयेकादिल । थःगु मातृभाषायात दमनया जूगु विरोधय् जनभावना ब्वलंकेगु िनंितं प्रेमबहादुर कसाःपिंसं भारतय् वनाः नेपाःया दक्षिण लागाय् नेतृत्व बियादीगु खःसा भाजु पूर्णकाजीं उत्तरया तिब्बतय् च्वनाः थःपिनगिु भाषा संस्कृतिया रक्षाया निंतिं मोर्चाय् च्वनादिल ।
पूर्णकाजी ताम्राकार न्हापांनिसें हे तिब्बतय् बनेज्याय् न्ह्यानाच्वंम्ह छम्ह बाजाः खः । पूर्णकाजी ताम्राकार जिमि परिवारलिसे नं पारिवारिक स्वापू दुम्ह व्यक्ति खः । जिमि बाःया बाः हर्षरत्न व जिमि मांया बाः पाचरत्न निम्हेस्यां म्हस्यूम्ह व व्यवहार यानावंम्ह वय्कः छम्ह हे आःतक जिं स्यूम्ह व्यक्तित्व खः । उिकं इलय् ब्यलय् वय्कः नापलाइबलय् पारिवारिक खँल्हाबल्हा नं जू ।
तसकं सरल स्वभावम्ह वय्कःया सलंनिसें सीदु वय्कः तसकं हे क्यातु । वय्कःया व्यवहार नं उकथं हे न्ह्याम्हं म्हस्यूम्ह लँय् नापलाःसां न्वतुइगु बानि ।

भाषिक ख्यलय् जिं वय्कःयात म्हस्यूगु छम्ह भाषिक कार्यकर्ता कथं हे जक खः । पारिवारिक खँ लिपा जक स्यूगु खः ।

नेवाःतय्गु भाषा अधिकारया निंतिं वय्कः न्ह्याबलें हे सजग जुयादी । न्ह्याथें जाःगु भाषिक आन्दोनलया ज्याझ्वलय् वय्कःया उपस्थिति खनेदइ अले उकथं हे भाषिक साहित्यिक ज्याझ्वलय् नं उलि हे सकि्रय जुयादी ।

भाषिक आन्दोलन व मूल्य मान्यतातय् वय्कःया थःगु हे दृष्टिकोण दु । वय्कलं साहित्य च्वईपं जक मखु भाषा साहित्य अधिकारया निंतिं न्ह्यानाच्वंपिं न्ह्याथें जाःपिं मनूतय्त नं हःपाः बिइमाः धयागु मान्यता कथं थीथी पर्व उत्सव व दिनय् थीथी खलः पुचः व्यक्ति संघसंस्थातय्त आर्थिक अनुदान नं बीगु यानादी ।

जीवनया अन्तिम इलय् वय्कलं आपालं लेख रचना च्वयादिल । लिपांगु इलय् वय्कलं थः याकःचा महसूस याःगु व मेता छुं ज्या यायेम्वाःगु कारण नं थुकथं साहित्यिक सृजनाय् ल्हाः न्ह्याःगु जुइमाः ।

नेपालभाषाया ख्यलय् दकलय् अप्वः लेख च्वःिपं मनूतय्गु ल्याः तयेगु चलन दुगु खःसा वय्कः नं छम्ह अग्रस्थानय् लाइम्ह व्यक्ति जुइ । ने।सं। १०६८ स वय्कलं दकलय् न्हापां ुधर्मोदयु पत्रिकाय् च्वसु पिदंगु खः । थ्वयां लिपा नेपालभाषां पिदंगु हरेक पत्रिकाय् वय्कःया लेख रचना दुथ्यानाच्वंगु हे जुइमाः ।

वय्कःया मूल लेखन विषय अप्वः धयाथें भाषा जाति संस्कृतिया विषय हे जुयाच्वनी । थम्हं यानागु ज्याया लिधंसाय् नं वय्कलं आपाः लेख रचना च्वयादीगु दु । वय्कःया नेवाः जातिप्रति नं गहन अध्ययनया रुचि दुगु कारणं थम्हं हे न्यनेकने यानाः नं च्वसुत च्वयादीगु दु । उकथं हे थः व्यापारया सिलसिलाय् तिब्बतया ल्हासाय् तःदँतक च्वनेमाःगु कारणं अनया अनुभवयात नं वय्कलं लेखया रुपय् च्वयादीगु दु ।

वय्कःया ल्हासा बसोबासया इलय् फुक्कं हे नेवाः नखःचखः रिति संस्कृतियात ल्हासाय् नं ल्ह्यःगु खनेदु । ल्हासां नेपाः लिथ्यंने धुंकाः थौंकन्हे लय्पौ व नेपाल ऋतुपौया सम्पादन ज्या यानादिल । नेपालभाषा परिषद्या नायः कथं तःदँ ज्या यानादिल ।

थःगु अनुभवया लिधंसाय् वय्कलं आपालं लेख रचनात च्वयाः न्हू पुस्तायात नेवाः संसकार व सम्पदाबारे ज्ञान व सचेत यायेगु ज्या यानादीगु दु ।

वय्कःया अप्रकाशित लेख रचनात अझं आपालं दयेमाःगु छगू अनुमान दु । वय्कः आः मदयेधुंकूसां वय्कःया बिचाःनाप च्वनेगु हे वय्कःनाप च्वनेगु थें खः । आःया स्थितिइ वय्कःयात बीगु श्रद्धााजलि धयागु हे वय्कःया अप्रकाशित लेख रचनात पिथनेगु जुइ । थ्व खँय् सम्बन्धित सकलें अले परिवारजनया ध्यान वीगु भलसा काये । वय्कः नेपालभाषा साहित्य संस्कृति ख्यलय् सदां अमर जुयाच्वनेमाः ।

अनुवाद ---------------------------
पूर्णकाजी ताम्राकार दिवंगत हुनुभएको समाचारले भाषिक क्षेत्र कति आन्दोलित भए थाहा छैन । एउटा सामान्य समाचार प्रकाशित भयो मानिसहरुले पढे । दिवंगत भएकोमा श्रद्धााजलि चढाए- सकियो । उहाँ दिवंगत हुनुभएपछि उहाँको सम्मानमा श्रद्धाञ्जलीसभा पनि भएको देखिएन । पूर्णकाजी ताम्राकारले आफ्नो जीवन भाषा साहित्य संस्कृतिको निमित्त अर्पण गर्नुभयो । आफ्नो जागिर सँगसँगै मातृभाषा र संस्कृतिलाई पनि लिई एउटै रथको दुई पाङ्ग्रा बनाउनुभयो । मातृभाषामाथि भएको दमनको विरोधमा जनभावना जगाउन प्रेमबहादुर कसाःले भारतमा रही नेपालको दक्षिण क्षेत्रको नेतृत्व गर्नुभयो भने पूर्णकाजीले उत्तर तिब्बतमा रही आफ्नो भाषा संस्कृति रक्षाको निमित्त मोर्चा सम्हाल्नुभयो ।

पूर्णकाजी ताम्राकार पहिलेदेखि तिब्बतमा व्यापार गर्ने व्यापारी हुन् । पूर्णकाजी ताम्राकार र मेरो परिवारको पारिवारिक सम्बन्ध रहेको छ । मेरो बुवा हर्षरत्न र आमाको बुवा पाचरत्न दुवैलाई चिनेका र व्यवहार रहेका उहाँ एकजना मात्र मैले चिनेको व्यक्तित्व हुनुहुन्छ । त्यसैले समय-समयमा उहाँसँग भेट हुँदा पारिवारिक छलफल पनि हुनेगर्दथ्यो ।