भिंपिं नेतातय्सं देय् दयेकाः क्यन



डी. आर खड्गी

चीन स्वयां निदँ न्ह्यः भारतय् महात्मा गान्धीया नेतृत्वय् अहिंसावादी आन्दोलन मार्फत अंग्रेज शासकयात भारतं पितिना छ्वयेत सफल जुल। भारत अंग्रेजी हुकुमतपाखें ला स्वतन्त्र जुल तर देय् धाःसा टुक्रा जुइमाल। छगू भाग पाकिस्तान राज्य धकाः बहुसंख्यक मुस्मांतय् बसोबास जुल। पाकिस्तानयात मुश्लिम राज्य घोषणा यानाः भारतनाप कचकच यानाच्वन। भारतय् बहुसंख्यक हिन्दूत दु हिन्दूतय्सं शासन यानाच्वंसां नं मुस्मांतय्त नं राज्यया उच्च पदय् सहभागी याकाच्वंगु दु। उच्च पदय् मुस्मांतय्त सहभागी याकाच्वंसां हिन्दू व मुश्लिम दंगा धाःसा बरोबर हे जुयाः तःधंगु धन जनया क्षति जुयाच्वनी। भारतय् क्रान्ति सफल जूसां देशय् अशान्ति जुयाच्वंगुलिं बुद्धिजीवीतय्सं धायेगु नं यानाच्वन भारतय् क्रान्ति बछि जक सफल जूगु खः। छाय् थथे धाःगु धाःसां छम्ह विदेशी शासकयात चीका छ्वयेत सफल जुल तर स्वदेशी शोषकतय्गु ल्हातय् सत्ता लाः वन। क्रान्ति लिपा वःम्ह सरकारं नं बहुसंख्यक जनतायात शोषण यायेगु मत्वःतू। भारतय् धर्मया नामं जुइमा चाहे जातिया नामं जुइमा ल्वापु जुया हे च्वन। नीछगूगु शताब्दीइ वयाः नं स्वदेशी सामन्ती जक मखु विदेशी सामन्ती पुँजीपतितय्सं नं थीथी आइएनजीओ चायेकाः जाति व धर्मया नामं कलह याकाच्वंगु दु। झीगु देशय् नं स्वदेशी सामन्ती व विदेशी पुँजीपतितय्सं धर्म व जातिया नामं ल्वाकाः देय् टुक्रा याकेत स्वयाच्वंगु दु ।

भारत गुलि विकास जुइमाःगु खः उलि विकास जुइ मफुगु कारण खः सामन्ती पुँजीवादीया ल्हातय् शासन लानाच्वंगुलिं। सामन्ती पुँजीपतिया मुख्य सोच हे बहुसंख्यक जनतायात नये मखंका तये फत धाःसा जक थःपिं धनी जुइ धइगु खः। भारत सिबें निदँ लिपा सन् १९४९ सालय् माओया नेतृत्वय् च्याङ्ग काइशेकयात पतन याःगु न्हिनिसें न्हूगु चीनया राज्य स्थापना जूगु खः। माओं न्हूगु चीनया लागि स्वंगू नीति जनताया न्ह्यःने हसें राजनैतिक चेतना बीगु ज्या यात। माओया स्वंगू नीति थथे खः - क) राष्ट्रवाद - राष्ट्रवादया अर्थ खः विदेशी शोषणयात सदांया लागि मुक्त यानाः देय् दुनेया फताहा, भ्रष्ट व दलालतय्त नष्ट यायेगु। ख) जनवाद - जनवादी राज्यं सम्पूर्ण जनतायात स्वतन्त्रताया अनुभूति बियाः राज्यया फुक्क जनतायात राष्ट्र सेवा याकेगु अवसर बीगु। जनताया मौलिक हक अधिकार व सम्पत्ति राज्यं सुरक्षित यायेगु बचं बिल। ग) नयेगु, त्वनेगु व पुनेगु समस्या राज्यं समाधानया पहल यायेगु। थ्व स्वंगू मुख्य नारायात हे क्रान्तिपाखें शहर व गामय् प्रचार यानाः जनताया विश्वास त्याकल। जनतां नं माओया पार्टीयात पुरा सहयोग व समर्थन याःगु कारणं क्रान्ति सफल जुल। क्रान्ति सफल जुइसातकि माओं फुक्क कार्यकर्तातय्त गांगामय् परिचालन यानाः उद्योग व कृषि उत्पादन बढे यायेगु लागिं जनतानाप मिले जुयाः कडा परिश्रम यानाः नयेगु, त्वनेगु, पुनेगु समस्या समाधान यानाः क्यना बिल। माओं थ्व छता ज्या नं शाहसपूर्वक लागू यात - विशेष ज्या मदयेक छगू प्रान्तया नागरिक मेगु प्रान्तय् थःगु इच्छां वने दइ मखु। थ्व नियमं यानाः फुक्क जनतां अति मेहनत यानाः थःथःगु प्रान्तया विकास यानाः क्यना बिल। थ्व पलाः ल्ह्वंगुया कारण खः, मनू स्वभावं हे सुविधासम्पन्न शहरय् वनेत स्वयाच्वनी। थ्वहे कारणं यानाः गां विकास मजुइगु खः। मनूत सुविधा मदुगु थाय् त्वःताः सम्पन्न थासय् याउँक च्वं वने मफयेमा धकाः माओं थ्व नीति हयाः लागू याःगु खः।
चीनया जनतायात परिश्रमी व अनुशासित यायेगु लागिं माओया पार्टीं तःधंगु भूमिका म्हितल। जनता नं अनुशासित ढंगं अति मेहनत यानाः देय्यात सुपर पावर दयेकेत सफल जुल। वंगु वालय् चीन स्वतन्त्र जूगु ६० दँ क्यंगु लसताय् चीनं विश्वयात क्यना बिल आर्थिक विकास जक मखु प्राविधिक व सामरिक क्षेत्रय् समेत थःपिंसं यानागु उच्च विकास। चीनया थ्व सफलतां क्यना बिल, देश विकास जुइगु वा मजुइगु खँ नं नेतातय्गु हे ल्हातय् दु। भिंपिं सकली नेतातय् ल्हातय् शासन लात कि इपिं स्वार्थी जुयाः परिवारवादय् प्कँसे जुइ मखु। भिंपिं नेतातय्गु सोच व चिन्तन खालि देय् विकास यायेगुली जक केन्द्रित जुयाच्वनी। झीसं थ्व खँ नं सीकेमाः देय् विकास मजुइगु मुख्य कारण मभिंपिं नेतातय् ल्हातय् शासन लातकि खः। मभिंपिं नेतातय्सं देय् विकास मयाइगु जक मखु जनतायात नं अति दुःख बीगु हिसाबं ज्या यानाच्वनी ।

विश्वया यक्व देशय् छकः क्रान्ति जुइ, क्रान्तिं वःम्ह शासकं देय् विकास यायेगु कुतः यानाच्वनी। झीगु देशय् ०७ साल, ०४६ साल व ०६३ साल यानाः स्वकः क्रान्ति जुल तर देय्या अवस्था धाःसा झन हे स्यना वन। आः हानं वहे खसब्रम्हूत हानं मेगु क्रान्ति यायेगु धकाः चिल्लाय् दनाः हालाच्वंगु दु। झीथाय् गुलि नं क्रान्ति जुइ क्रान्तिं जनतायात मखु खालि छुं जातियात जक फाइदा बियाच्वंगु दु। ००७ सालया क्रान्तिं राणाया शक्ति लाका काल तर शाहवंशया ल्हातय् सत्ता वन। ०४६ सालया क्रान्तिं शाहवंशया ल्हातय् च्वंगु बच्छि शक्ति खसब्रम्हूतय्सं कायेत सफल जुल। ०४६ साल लिपा शाह व खसब्रम्हूया दथुइ सत्ताया लागि संघर्ष जुयाच्वन। आखिरय् खसब्रम्हूतय्सं भारतया ग्वाहालि कयाः ०६३ सालय् शाह वंशयात हे पतन यायेत सफल जुल ।

शाहवंशया जुजु खलः सामन्ती जूगुलिं देय् विकास मजूगु खः धकाः जनतायात उक्से यानाः आन्दोलन सफल यासें जुजुया शक्ति मदयेका बिल। तर आःया नेतात जुजु सिबें नं खतरनाक जुयाः पिहां वल। नेतातय्सं देय् जक बर्बाद यानाच्वंगु मखु देय्या अखण्ड नक्शा हे समाप्त यायेगु कुतः समेत यानाच्वंगु दु। अथे जूगुलिं देशभक्त जनता छप्पँ जुयाः चीनयापिं थें भिंपिं नेतात हये मफुत धाःसा देय् अन्तिमय् वनाः नष्ट हे जुया वनेफु ।

More Stories Like this

जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपा
प्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया