जाति भाषाय् ह्वीपया सवाल

कृष्ण प्रजापति

संविधानसभाया निर्वाचन क्वचाःगु खुला दयेधुंकल । आः तक संविधानया सु हे च्वयेगु ज्या जूगु मदुनि । निदँया म्याद दुगु थुगु संविधान च्वयेगु ज्याया खुला ला अथें हे फुइधुंकल । संविधानसभाया चुनाव क्वचायाः न्हूगु संविधान च्वयेगु ज्या शुरु जुइत्यंगु इलय् थ्यंकाः आः थीथी राजनीतिक पार्टीतय् दथुइ सदनय् खँ तयेगु इलय् जाति भाषाया खँय् निर्वाचित सभासदं थःगु स्वविवेक छ्यले दयेमाः वा सभासद् स्वयम् स्वयां नं उम्ह सभासद् त्याकावःगु पार्टीया ह्वीप लागू जुइमाः धइगु खँय् विवाद ब्वलनाः न्हूगु संविधान च्वयेगु िनंितं दयेकेमाःगु संविधान मस्यौदा नियमावली हे तयार जुइ मफुगु कारणं संविधान च्वज्याय् पंगः वयाच्वंगु दु । तःधंगु पार्टीतय्सं संविधानसभाय् त्याकावःपिं थःगु पार्टीया हे नेता कार्यकर्ता जुइगु कारणं पार्टीया ह्वीप लागू जुइ धइगु तर्क न्ह्यब्वयाच्वंगु दु । तर चिचीधंगु पार्टीत धाःसा थथे पार्टीया ह्वीप मेमेगु सवालय् लागू जूसां तबि भाषा जातिया सवालय् धाःसा लागू याये मजिउ व स्वविवेक छ्यले दयेमाः धइगु पक्षय् वंगु दु । थथे पार्टीया मनू पार्टीया अःखः विचारय् वनीगु वा व थः त्यानावःगु पार्टी सिद्धान्तया अःखः ज्या यायेगु छुट दइगु जुल धाःसा देशय् पार्टी व पार्टीया घोषणापत्र छाय् माल

फुक्कं जाति फुक्कं संस्कृति राज्यपाखें संरक्षण जुया च्वनेमाःगु खः । अथे मजूगु कारणं हे थौं जाति भाषाया सवालय् सः तयेमाःगु खः । उिकं फुक्कं पार्टीत जानाः राज्यया फुक्कं भाषा जातिया संरक्षण यायेत स्वयेमाःगु खः । तर अथे जुइ फयाच्वंगु मदु । देशय् नेकपा माओवादीया सरकार दु । कम्युनिष्ट धईपं हरेक शोषणया विरोध याईपं खः । सर्वहारात सम्पूर्ण मानव जातिया मुक्तिया लािगं संघर्ष याईपं खः । जाति भाषाया सवाल नं थुकथं सम्पूर्ण मानव जातिया मुक्ति नापनापं जक सम्भव जुइ । मिसा दलित लिउने लाःगु वर्गया उत्थान व उन्नति अबलय् हे जक सम्भव जुइ गबलय् देशय् न्हूगु संविधानय् तमाम जाति भाषा वर्गया मुक्तिया खँ च्वये फइ । थुकिया लागिं राजनीतिक पार्टीतय्सं ग्वाहालि मयासें हे मगाः । जनतां छु नइ व हे नईपं जक धाथें कम्युनिष्ट खः ।

थौं दकलय् तःधंगु राजनीतिक पार्टीत हे दकलय् अप्वः भाषा जातिया सवालय् संकीर्ण जूवंगु खनेदु । नेपालय् जातीय सद्भाव कायम याना तयेगु खःसा फुक्कं भाषा जातियात उथें खनेमाः । तर थन म्हिगः थें हे खय् ब्रम्हूतय्त जक तःधं खंकाः मेमेपिंत चीधं खंकेगु चलन दु । म्हिगःनिसें हे उच्च वर्गतय्सं नेपाली जनतायात जातीय द्वन्द्व व क्षेत्रीय द्वन्द्वय् फँसे यायां हे शासन याना वयाच्वंगु खः । शाहवंशया थ्व परम्परा आः नं लागू यायेत सनाच्वंगु दु । थुकिं राजनीतिक पार्टीया भूमिकायात गौण याइगु ला ख हे खत नापं राज्ययात कमजोर यानाः मचायेक विदेशी हस्तक्षेप जुइके फुगु खँय् नं बिचाः यायेमाः । देशय् गबलय् गबलय् संक्रमण कालीन अवस्था वइ अबलय् अबलय् हे विदेशीतय्सं मिखा तग्वः याना हइ । भारत उकी दकलय् न्ह्यःने लाः । अथे जुयाः नं थौं संविधान च्वयेगु ज्या खुला लिपा लाकेगु व नेपाःया राजनीतिक पार्टीतय् नां हीकेगु बारे नेपालय् स्वयां नं विदेशय् अप्वः चर्चा जुयाच्वंगु खः । पार्टीया नां हे हिलेगु सवाल महाधिवेशन हे मजूगु अवस्थाय् गथे विदेशी भूमिइ न्हापां प्रचार जूवल थ्व विचारणीय पक्ष खः ।

थीथी जाति धर्म व सम्प्रदाय दुगु देय् जूगु कारणं संघीयताया निर्माण जातिया आधारय् जुल धाःसा देश कमजोर जुइगु जक मखु कि थ्व देश हे विभाजित जुइफुगु तर्क नं वयाच्वंगु दु । थीथी जातिं थःपिं हे जक तःधं तायेकेत स्वइगु धेंधेंबल्लाःयात पने फयेकेमाः । अथे मखुसें नेवाःतय्सं नेवाःत हे जक तःधं तायेकेगु व मेमेगु जातिं नं थः थःगु जाति हे जक तःधं तायेकेगु स्वत धाःसा नेपाः थेंज्याःगु थीथी धर्म भाषा व जातिया समिश्रण जुयाः ल्यनाच्वंगु मुलुकय् तःधंगु बबाल नं जूवनेफु । अथे जुयाः नं जातीय आधारय् संघीय राज्य दयेकेत छक्वः अप्वः बिचाः यायेमाःगु खः । देशयात सार्वभौम याना तयेगु व राष्ट्रिय स्तरया सोच झीके विकास याये मफुत धाःसा थन जाति क्षेत्र व भाषाया आधारय् नं राज्य पुनस्रंरचना जुइफु । अथे जुइगु इलय् छु गज्याःगु समस्या ब्वलनेफु धइगु इलय् हे बिचाः यायेमाः । थ्व इलय् सःपिं सिउपिं व भूगोलया ज्ञान दुपिं विज्ञतय्त हे न्ह्यःने तयाः थीथी तर्क वितर्क यायेमाः । मखुत धाःसा दीर्घकालीन रुपं कोरे जुइगु झीगु देशया संघीयताया सवालं झीत हे मछिंका बीफु । जातीय सवालयात उचित स्थान बियाः क्षेत्रीय मागयात प्राथमिकता बियाः राज्यं केन्द्रीय सत्ता कायम यानाः उकियात हे दकलय् अप्वः बल्लाकेमाःगु स्थिति दनि । अथे जुयाः नं आः मूख्य रुपं अध्ययन यायेगु ई खः । अध्ययन याना वन धाःसा उगु माग पूवंकेगु खँय् छुं आपत्ति नं दइ मखु ।

थौं देशय् ६० प्रतिशत वामपन्थी पार्टीत सदनय् थ्यनाच्वंगु दु । थ्व ल्याखं त्वनेगु लः च्याकेगु मत व नयेगु नसा ज्वलं बांलाक हे सुलभ जुइमाःगु खः । तर अथे जुइ फयाच्वंगु मदु । सदनय् बहुमत वामपन्थी पार्टी दुगु इलय् हे नेपाली जनताया हीतय् ज्या याये फयाच्वंगु मदु । आः हे याये मफुगु नेपाली शोषित पीडित जनताया पक्षय् सेवा यायेगु ज्या मेगु गबलय् याइगु खः वामपन्थी पार्टीत थज्याःगु मौकाय् नं थःगु अनुकूलया पद्धति लागू यायेत मस्वयेगु खःसा वामपन्थी पार्टीत सदनय् अप्वः सीटय् कब्जा कयाच्वनागु नं बेकार खः । थज्याःगु बेकार ज्या छगू कम्युनिष्ट घटकं मयाये माःगु खः । तर थन जुयाच्वन । उिकं नेपालय् कम्युनिष्ट अप्वः जुया वयाच्वंगुली भारत अमेरिका थेंज्याःगु पुँजीवादी देशत झन झन हे लय्लय् तायाच्वंगु खः । उमिसं थुपिं वास्तविक कम्युनिष्ट मखु बरु थःपिं थें हे पुँजीवादी व्यवस्थायात म्वाका तयेगु निंतिं दुःख सीपिं जाति खः धइगु उमिसं थुइके धुंकूगु दु । जाति भाषाया सवालय् ह्वीप लागू याये मजिउ धइगु तर्क तयाः छुं जातिया पक्षय् लिनाच्वंगु कारणं नं राजनीतिक पार्टीया हैसियतं पिनेया विदेशी कुटनीतिक प्रतिनिधितय्सं बांलाक सीकेगु ह्वःता चूलाःगु दु ।

More Stories Like this