राजनीति व धार्मिक लागाय् हस्तक्षेप

कृष्ण प्रजापति

ताः ई न्ह्यःनिसें भारतं नेपाःया राजनीतिक व धार्मिक लागाय् प्रत्यक्ष व परोक्ष हस्तक्षेप जुया वयाच्वंगु दु। थुलि तक कि २००७ निसें २०१७ साल तक ला भारतीय सरकारया प्रतिनिधि हे नेपाःया संसदय् च्वं वइगु खः। छगू ल्याखं पंचायती ब्यवस्था लागू जुयाःलि हे तिनि जुजु महेन्द्रं थ्व व्यवस्था मदयेका छ्वत। आः धार्मिक लागाय् जुयाच्वंगु हस्तक्षेपया अन्त्य यायेगु अभियान धाःसा नकतिनि हे शुरु जूगु दु। पशुपतिइ भारतीय पुजारी चीकेगु निंतिं जुयाच्वंगु आन्दोलन थज्याःगु हे राष्ट्रवादी आन्दोलन खः। छगू इलय् जुजु यक्ष मल्लया पालाय् दक्षिण भारतं हःपिं भारतीय भट्टयात पशुपतिया पूजा याकेगु परम्परा जुइवं आः तक नं थ्व परम्परा कायम हे जुयाच्वंगु खः। तर थुकियात आः क्रम भंग यायेमाःगु अवस्था वयाच्वंगु दु। २५० दँ न्ह्यः शुरु याःगु शाह वंश नास जूगु थ्व इलय् हे भारतया अज्याःगु हस्तक्षेपयात चीके मफुत धाःसा गबलें नं चीके फइ मखु।
राणा शासन अन्त्य यायेत भारतीय नेतातय्गु प्रत्यक्ष ग्वाहालि कयाः हे देशय् २००७ सालया प्रजातन्त्र वःगु खः। अथे धायेवं भारतं हे प्रजातन्त्र हया बिउगु थें यानाः भारतया प्रतिनिधि हे नेपाःया संसदय् तयेमाःगु आवश्यकता मदु। अथे हे पशुपतिइ पुजा याइम्ह मूल भट्ट नं भारतीय नागरिक जुइमाःगु धइगु नं छगू ल्याखं झीगु राष्ट्रिय गौरवय् हे हाथ्या खः। अथे खःसां इलय् ब्यलय् विद्यार्थीतय्सं भाषण याइबलय् व छगू निगू राजनीतिक सभाय् बाहेक भारतीय भट्ट चीकेगु सः उलि तच्वयेक वये फयाच्वंगु मदु। तर प्रचण्ड प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् न्हापांखुसी संघर्ष समिति हे दयेकाः भारतीय भट्टयात चीकेमाःगु माग शुरु जुल। थौं हाकनं उगु हे अभियान लिसा कयाः न्ह्याःगु दु। भारतं हयातःपिं निम्ह भट्टयात थन गुप्तवास तयेवं भारतीय पुजारी विरोधी संघर्ष समितिं थुकिया विरोध याःगु खः।
पशुपतिया आयस्ता गुलि दु धइगु खं नेपाल सरकारं नं मसिउ। तर भारतीय भट्टतय्सं उकियात थःगु हे सम्पत्ति थें यानाः नयाच्वंगु दइ। अथे हे थन न्हिं गुलि लुँ, वहः, तिसा छाइ, लखौं तका दां दुतिनी उकिया हर हिसाब झी सरकारयात दइ मखु। तर भारत व भारतीय भट्टतय्सं उकिया ल्याःचाः तइ। थथे पशुपति विकास कोषया नामय् अलग्ग कानून हयाः जुयाच्वंगु थ्व पद्धतियात हे क्रम भंग यायेमाःगु माग राजनीतिक व धार्मिक क्षेत्रं ल्ह्वनाच्वंगु दु। उकियात हे बः बीगु कथं थौंकन्हय् न्हियान्हिथं चाबही, गौशाला व जयबागीश्वरी लागाय् जुयाच्वंगु बन्द, हडताल व चक्काजामयात राष्ट्रियताया लागिं जुयाच्वंगु छगू भिंगु अभियान कथं मकासें मगाः। उपराष्ट्रपति परामानन्द झां सम्पूर्ण नेपाःया अभिभावक जुयाः नं हिन्दी भाषां शपथ नःगु कारणं विरोध यानाच्वंपिं गुलिं मनूतय्सं आः उपराष्ट्रपतिं हिन्दी शपथ नःगुया विरोध याः थें पशुपतिइ भारतीय पुजारी तःगु खँय् नं विरोध मयासें मगाः। यदि हिन्दीं शपथ नःगु कारणं राष्ट्रियताय् धक्का लाकीगु खःसा भारतं वःपिं पुजारीयात पशुपतिया मूल पुजारी कथं नियुक्ति याइगु इलय् नं अथे हे विरोधया सः थ्वयेमाःगु खः। उपराष्ट्रपति परमानन्द झां हिन्दी भाषां शपथ कयाः भारतीय मूलया मनू धायेकेगु कुतः याःथें पशुपतिनाथ थेंज्याःगु नेपाःया आराध्यद्यःयाथाय् भारतीय पुजारीं पूजा याकेगु खँय् नं हस्तक्षेपया आभास लुइकेमाः ।

भारतं नेपालय् यानाच्वंगु राजनीति थुइके मफुत धाःसा कन्हय् झीगु देश हे मदयेफु। थन भारतीय भट्टत वयाः धार्मिक भावना न्यंकीगु मखु बरु सांस्कृतिक अतिक्रमण याइगु खः। आः नकतिनि हे जक भारतया छम्ह नांजाःम्ह फकिर वयाः ख्वपया डोलेश्वर महाद्यःयात भारतय् च्वंगु नांजाःगु द्यःया छ्यं धकाः भारतीय संस्कृतिइ हस्तक्षेप यायेत स्वःगु घटना, उपराष्ट्रपतिया शपथ प्रकरण व पशुपतिइ भारतीय पुजारीया हस्तक्षेपयात छक्वलं अध्ययन यायेगु खःसा झी भारत प्रति गुलि निरीह जुयाच्वना धइगु क्यं। थथे स्वयेगु इलय् शपथ प्रकरण व भट्ट प्रकरण नं झीगु राष्ट्रिय मामलाय् हस्तक्षेप हे खः। संघर्ष समितिया माग दु कि अन भारतीय भट्ट तयेगु चलन न्यासःदँ न्ह्यः तिनि वःगु खः। उकिं उकियात चीकाः याकनं हे न्हापा न्हापा अन पुजा याना वयाच्वंपिं राजोपाध्यायतय्त हे पुजा यायेगु चलन हाकनं शुरु यायेमाः। स्थानीय भँडेल व स्थानीय जनताया मागया बाबजुद नं निम्ह भट्ट जबर्जस्ती पुजा याकेत पशुपति देगलय् दुत छ्वःगु घटनां नं पशुपति विकास कोष नेपाली जनतां धाः थें मखु भारतं धाः थें चले जुयाच्वंगु संकेत बिउगु दु। उकिसनं नेपाःया संस्कृति मन्त्री डा. मिनेन्द्र रिजाल थः हे पशपतिइ वनाः भारतीय राजदूतयात पियाच्वंगु खँ सार्वजनिक जुइवं नेपाःया भारत प्रति अझ गुलि आसक्ति दनि धइगु क्यं ।

मेपिसं झीत न्ह्याक्व हे स्यंकेत स्वःसां झी धाःसा मेपिंत स्यंकेगु ला छु थः भिनाच्वनेगु तकं स्वयाच्वने मसःपिं खः। दँ दँ तक जूगु आन्दोलनं नं पशुपति लागाय् भारतीय पुजारी चीके मफुत धाःसा भारतं ताः ई न्ह्यवंनिसें याना वयाच्वंगु अतिक्रमण अथें हे लाइ। गथे थौं थीथी राजनीतिक ख्यलय् दुगःक्वँय् थें जुयाः ज्या यानाच्वंम्ह पुलांम्ह प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालायात तकं थःगु अन्तिम कार्यकालय् भ्रष्टाचारया द्वपं वयेवं संसदीय छानविन समिति हे स्वनाः ज्या न्ह्याकूगु खः। आः पशुपतिया पुजारी प्रकरणय् नं राजनीतिक रुपं हे चिउताः तयाः देशय् शुरु जुइधुंकूगु न्हूगु परिपाटीयात ल्वःगु वातावरण कायम यायेमाः। खालि झीगु न्ह्यःने सदां भारतयात च्वय् तयाः वं छु धाल अथे अथे हे जक शासन यायेगु व उमिगु निर्णययात गबलें हे झीगु सरकारं क्रस याये मफइगु खःसा थन कन्हय् प्रत्यक्ष रुपं हे भारतीय हस्तक्षेप जुल धाःसां नं उकिया विरोधय् न्ववाइपिं सुं दइ मखु। निरीह जुयाच्वनेगु स्वयां संघर्षया मैदानय् वयेगु तसकं हे सौभाग्य खः। अथे जुयाः नं परम्परा व रीतिया नं झीगु अनुकुल छ्यलेगु निंतिं पशुपति लागाय् सांस्कृतिक अतिक्रमण कथं जुयाच्वंगु मूल भट्ट भारतीय पुजारी तयेगु चलनया अन्त्य जुइ हे माः। थुकी थीथी कथं अभियान व संघर्ष न्ह्याकूपिंत साथ बीगु नं राष्ट्रियताया आन्दोलनय् साथ बीगु सरह हे खः ।

More Stories Like this