धार्मिक मनू गुज्वःम्ह जुइ ?

भिक्षु सुशील

यदि सुं छम्ह मनू धर्मपूर्वक जीवन हनाच्वनागु त्वह जक तयाच्वंम्ह मखुसें धाथें हे उगु लँय् न्ह्यानाच्वंम्ह खः धइगुसा वयागु ज्याया सिलसिला मिले जुयाच्वंगु दइ। ज्याया स्वरुप कथं गुगु ज्या न्हापा यायेमाःगु खः वयात लिपाया निंतिं त्वःता बियाच्वंगु अथवा महत्वपूर्ण पक्षयात बेवास्ता याना बिउगु खःसा निश्चित रुपं थ्व धायेफु कि व मनुखं थःगु ज्यायात गम्भीरतापूर्वक काःगु मदु। थुकिया अःखः वं ज्या यानाच्वनागु अभिनय जक यानाच्वंगु दु। थ्व नियम धर्मपूर्वक जीवन हनेगु पक्षय् नं लागू जुइ ।

राजनीतिक, सामाजिक, धार्मिक वा छुं कथंया ज्या छाय् मजुइमा नियम कथं न्ह्याःवंम्ह मजुइकं सफलता चूलाके फइ मखु। छम्ह मनू गुम्हसिनं जा थुइगु ज्या यानाच्वना धाल धाःसा वं दकलय् न्हापां जा थुइत माःगु आधारभूत खँ चूलाके हे माः। जा थुइत माःगु आधारभूत खँ चूलाकेगु ज्या मयासें जिं जा थुइगु कुतः यानाच्वना धाल धाःसा वयागु खँयात जा थुइसःम्ह मनुखं गथे पत्याः याइ मखु अथे हे जि धर्मया लँय् न्ह्यानाच्वना धाइम्ह मनूया सम्बन्धय् नं लागू जुइ। धर्मया लँय् न्ह्यावनीम्ह सदाचारया जीवन हनाच्वंम्ह जुइमाः।
गनतक सदाचार जीवनया खँ दु, थ्वयात जा थुइगु ज्यायात थें प्रत्यक्षतः अःपुक थुइके फइ मखु। जा थुइगु ज्यां बिउगु लिच्वः झीगु न्ह्यःने प्रत्यक्षत जक मखु अःपुक हे वइ। सदाचार जीवनं बीगु लिच्वः थुकथं अःपुक वइ मखु। उकिं हे सदाचार जीवन हनामच्वंगु खः वा मखु धइगुया सत्यता थुइके अःपु मजुइगु। सदाचार जीवनं बीगु लिच्वः साधारण मनूया बुद्धिं तिफ्याये अःपु मजुइगु जक मखुसें गबलें गबलें उकिया लिच्वःयात हानिकारक थ्यंक तायेकेफु। सुं छम्ह मनुखं यानाच्वंगु ज्यायात आदरपूर्वक कयाः समकालिन मनूतय्सं प्रशंसा यायेवं तुं वयात सदाचार जीवन हनाच्वंम्ह धाये ल्वइ मखु। उकिं सदाचार जीवनया बाह्य पक्ष व थ्वनाप स्वानाच्वनीगु वास्तविकताया भेद तिफ्यायेगु ज्या नियम व गुणपाखें जक सम्भव जुइ। थुकथंया गुण धइगु थःथम्हं थःत म्हसीकेगु खः। सदाचार जीवन हनाच्वना धकाः छम्हं मेम्हसित धोखा बीफु थें थःत थम्हं धोखा बी फइ मखु। थम्हं यानागु ज्यां बियाच्वंगु लिच्वः थःगु जीवनं गुलि बांलाक अनुभव याइ उलि अःपुक व सत्यतापूर्वक मेपिंसं अनुभव याये फइ मखु। सदाचार जीवन हनाः प्रगति यायेत स्वाहाने त्वाथः थहां वने थें क्रमिक रुपं कुतः यायेमाः। उकिं हे अतीतकालीन महापुरुषपिंसं सदाचार जीवनया क्रम क्वःछिना थकूगु खः ।

धापू नं दु, सदाचार जीवन हनाच्वंम्ह स्वर्गया त्वाथलय् थहां वनाच्वंम्ह खः। थ्व त्वाथलय् थहां वनाः व हे जक च्वकाय् थ्यंके फइ गुम्हसिनं क्वय्यागु त्वाथलय् धिसिलाक्क पलाः तःगु जुइ। तर थ्व अजूचायापुगु खँ खः कि थौंकन्हय् सदाचार जीवनया निंतिं माःगु सद्गुणया त्वाथलय् धिसिलाक्क पलाः तयेगु कुतः म्हो जुजुं वनाच्वंगु खनेदु। क्वय्या त्वाथलय् पलाः धिसि मलाकुसें च्वय् थहां वनेगु कुतः यानाच्वंपिंसं साधारण गुण दयेकेगु ज्या मयासे उच्च गुण दयेके फुगु धक्कु त्वःताच्वंगु दइ। लिच्वः थुकथंया बिल कि सदाचार जीवन गुज्वःगु खः धइगु खँय् तकं भ्रम ब्वलंके बियाच्वन।
सदाचारया जीवन हनेत थः दुने सद्गुणया विकास यायेमाः धइगुयात थौंकन्हय् बेवास्ता यानाच्वंपिं यक्व दु। थःके दुगु दुराचारयात मत्वःतुसे सदाचारया जीवन हना धकाः तायेकीपिंसं भुतू च्याकेगु ज्या मयासे जा बुकेगु कुतः यानाच्वंगु जुइ। थथे धइगु सिनेमाय् जक सम्भव जुइ। वास्तविक जीवन नियम कथं जक न्ह्याइ। आःया आः हे लिच्वः ल्हातय् लाके हथाय् चायेवं तुं सम्भव जुइ मखु। सुं नं मनू सदाचार जीवन हनेगु ज्या यानाच्वंम्ह खः धइगु सा न्हापां थःगु दुराचारी स्वभावयात अःपुक त्वःतेफुम्ह जुइमाः। धर्मया भारं सुप्रतिनिस्सर्गी स्वभावयाम्ह जुइमाः। दुराचारयात त्वःतेवं सदाचार जीवनया प्रारम्भ जुइ। दुष्ट प्रवृत्ति व दुषित वातावरणय् च्वनाः नं जिं सदाचार जीवन हनाच्वना धकाः तायेकाच्वन धाःसा वं थःगु मिखा तिसिनाः जितः सुनां नं मखं धयाच्वंगु जुइ। गबलय् तक थःगु जीवनय् हिउपाः हयेगु ज्या याइ मखु उबलय् तक सदाचार जीवन हनेगु कुतः असफल जुइ ।

सदाचारी मनूया नितिं आत्मसंयम व त्याग छाय्पीगु तिसा थें जुइ। गुलि नं महापुरुषपिं दया वन दुपिं फुक्कं आत्मसंयम व त्यागया लँय् न्ह्यानावंपिं खः। आत्मसंयम व त्याग सदाचार जीवन हनाः धर्मया लँय् पलाः तयेगु न्हापांगु त्वाथः खः। तर आत्मसंयम व त्याग याये धाःसा अःपुगु ज्या मखु। संयमित जीवन हनेत ल्वःगु वातावरण दयेके फयेमाः। ल्वःगु वातावरण दयेके मफयेकं आत्मसंयमया भ्रम ब्वलंके फइ तर धाथें हे आत्मसंयमि जुइ फइ मखु। ल्वःगु वातावरणया अर्थ थन बाह्य व आन्तरिक नितां खः। बाह्य वातावरणं उत्तेजित यानाच्वंगु दइ, आन्तरिक वातावरणं लोभ-क्रोध ब्वलंकाच्वनी। बाह्य वातावरणं विलाशी जीवन, सत्ता शक्तिया महत्व बियाच्वनी। थुज्वःगु वातावरणं उत्तेजित यानाच्वंसां त्यागया अस्त्रपाखें थ्वयात परास्त यायेफुम्ह हे आत्मसंयमि जुइफइ। त्यागया अर्थ भौतिक सम्पत्तिया त्याग जक मखुसें मानसिक कमजोरीया त्याग नं खः। भौतिक सम्पत्ति त्याग यायेगु सिबें थःगु मानसिक कमजोरी त्याग याये थाकु। उकिं हे तथागतं त्याग यायेगु व युद्ध ल्वायेगु नितां समान धयाबिज्याःगु खः ।

सदाचारी जुयाः आत्मसंयम व त्याग याये फयेकेत नियम दुनेया जीवन हनेमाः। नियम दुने च्वनाः जीवन हने मफयेकं थःगु आचरण भिंके फइ मखु। बांमलाःगु आचरण त्वःतेगु हे त्यागया लँय् न्ह्यायेगु खः। छुं भचा ध्यबा स्वयातं बियाः दान वा त्याग यानागु भ्रम ब्वलंके गुलि अःपु थःगु आचरणयात भिंके थाकु। थःगु आचरण भिंकेगु हे धर्म यायेगु खः धइगु थुइके बीत तथागत बुद्धं शुद्धोदन महाराजयात थथे धयाबिज्याःगु दु - 'महाराज ! दँ, न्ह्यलं चायेकि, प्रमादी जुइमते। धर्म यायेगु खःसा थःगु आचरण भिंकि। बांमलाःगु आचरण त्वःताः सदाचारया व्यवहार या। गुम्ह सदाचारी जुइ वयागु वर्तमान जीवन सुखी जुइ थें भविष्य नं सुखमय हे जुइ
।'

धर्मया लँय् न्ह्यायेगुया छगू हे जक उद्देश्य खः सुखी जीवन हनेगु। भौतिक विलाशया जीवनयात हे सुखमय जीवन खंकाच्वंपिंसं नियम दुने च्वनाः थाकुक हनेमाःगु धार्मिक जीवन गुकथं सुखमय जुइ धइगु न्ह्यसः तयेफु। धर्मया लँ उसि मचासे छगू-छगू त्वाथलय् बुलुहुँ थहां वने फयेव भ्रम चिला वनी। न्ह्याक्व हे ध्यबा दुम्ह जूसां घौ-निघौतक हे मानसिक सुखया अनुभव यायेखंगु दइ मखु। आत्मसंयमिम्ह मनू घौ-निघौ जक मखु व स्वयां ताःई प्रशन्न अनुभव यानाच्वंम्ह जुइ। गबलय् समाधिया अवस्थाय् थ्यनेफुम्ह जुइ उगु इलय् प्रिती अनुभव यायखनी। प्रिती-प्रशन्नताया अनुभव यायेगु क्षमता दुम्ह मनूया निंतिं भौतिक विलाशया जीवन उलि हे तुच्छ जीवन जुइ गथे कर्पिनिगु चिप नयाः जीवन हनाच्वंम्ह मनू सम्पन्नम्ह मनूया निंतिं तुच्छ जुइ ।

मनूतय्त आध्यात्मिक सुख अनुभव याये फुम्ह जुइके बीत तथागत बुद्धं गुलि नं उपदेश बियाबिज्यात व फुक्कं प्यंगू चरणय् ब्वथलेफु। दकलय् न्हापांगु त्वाथः खः- सुप्रतिनिस्सर्गी स्वभावयाम्ह जुइगु अर्थात गुकिं थःत दुःखया अनुभव यायेमाःगु अवस्थाय् लाकाच्वंगु खः, गुगु कमजोरीं यानाः छगू लिपा मेगु समस्याय् तक्यने मालाच्वंगु खः वयात त्वःतेमाःगु वाःचायेके धुन धइगु खःसा अःपुक हे त्वःता छ्वयेफुम्ह जुइगु। सुप्रतिनिस्सर्गी स्वभावया जुइ फयेव नियम दुने च्वनाः छाय् जीवन हनेमाःगु धइगु थुया वइ अर्थात शील पालना यायेमाःगुया कारण थुया वइ। नियम दुने च्वनाः जीवन हने मफयेकं चित्तया स्वभाव थुइके फइ मखु। किताबी ज्ञानपाखें चित्तया व्याख्या विश्लेषण यायेफुम्ह जूसां थःगु हे मनया स्वभाव थुइकाः वयात नियन्त्रणय् तयेफुम्ह जुइ फइ मखु। उकिं हे खः शील पालना याइम्हं हे जक ध्यानया महत्व थुइके फइगु। ध्यानया सवाः काये खनीगु। ध्यानं हे जक मुक्तिया सुखया अनुभव याकी। गुगु इलय् बाह्य वातावरणं प्रभावित मजूगु अवस्थाय् थ्यने फइ व इलं धाथेंगु सुखया अनुभव याकी। सैद्धान्तिक ज्ञान दयेकेत ग्रन्थया अध्ययन यायेवं उकथंया अनुभव याये खनी मखु। व्यावहारिक प्रयोगं जक सम्भव जुइ। बाह्य जगतं अप्रभावित अवस्थाय् थ्यने फुगु इलय् प्रत्यक्षत अनुभव यायेखनी कि छाय् जि अशान्त जुइगु? आः छाय् जिगु मन शान्त जुयाच्वन? थुकथं प्रत्यक्ष रुपं थःगु हे कुतलं दयेकेफुगु ज्ञान प्रज्ञा खः ।

धर्मया प्यंगू त्वाथः सुप्रतिनिस्सर्गी स्वभावयाम्ह जुइगु, शील पालना यानाः नियमपूर्वक जीवन हनाः ध्यानया अभ्यास यायेगु अले प्रत्यक्ष ज्ञान दयेके फयेव छाय् सिलसिला मिले जुइक ज्या यायेमाःगु, छाय् छगू लिपा मेगु त्वाथलय् थहां वनेमाःगु थुया वइ। छगू लिपा मेगु क्रम मिले जुइक जीवन हनाच्वंम्ह मनू हे धर्मया लँय् धिसिलाक्क पलाः छिनाच्वंम्ह जुइ ।

More Stories Like this