जातीय सेना व विद्रोह

सानुराजा शाक्य

छुं दिं न्ह्यः संचार माध्यमय् निगू जातीय संगठनतसें थःगु सेना व ल्वाभः प्रदर्शन यात। लक्ष्मण थारुया नेतृत्वय् च्वंगु थरुहत आन्दोलनकारीतसें थःगु सेनाया राष्ट्रिय सम्मेलन यानागु खँ सैनिक वर्दी फिनातःपिं थरुहट सेनाया लस्कर संचार माध्यमय् फोटो सहित समाचार जुयाः पिदन। दाङय् जूगु थरुहट सेनाया सम्मेलनय् तराईया २२ जिल्लाया थारुतसें ब्वति काःगु समाचार दु। तस्विरय् खने दुगु थरुहट सेनाय् अप्वः धइथें ल्याय्म्ह ल्यासेत दुगु स्पष्ट जू। ल्वाभः सहित सार्वजनिक मजूसां थरुहट सेनायाके ल्वाभः नं दु धकाः लक्ष्मण थारुं बरोबर दावी याः। थ्व दावी यक्वसिनं पत्याः नं याः छाय्कि लक्ष्मण थारु न्हापाया माओवादी सेनाया जिल्लास्तरीय नेता नं खः। माओवादी सेना क्यान्टोनमेन्टय् च्वंवनेगु इलय् लक्ष्मण थारुपिंसं विद्रोह यानाः थःपिंके दुगु ल्वाभः क्यान्टोनमेन्टय् लःमल्हाःगु विश्वास दु। थारुतय्गु थ्व क्रियाकलाप स्वयेबलय् सायद वर्तमान अवस्थाय् शान्तिपूर्ण आन्दोलनं जक थरुहट वइ मखु धकाः सशस्त्र विद्रोहय् थरुहट वनेत्यंगु संकेत खः।
उकथं हे नकतिनि किरात जनवादी वर्कर्स पार्टीया छुं नेतृत्वं नं उकथं हे सैनिक वर्दी फिनाः येँया हे रिपोर्टर्स क्लबय् पत्रकार सम्मेलन यानाः थःपिंके नं ल्वाभः दु धकाः मेडिया हे दावी यात। जनवादी व वर्कर्स खँग्वः दुथ्यानाच्वंगु आधारय् थ्व पुचःया वैचारिक आधार कम्युनिष्ट हे जुइ फइगु खनेदु। पूर्वी नेपाःया पहाडी जिल्लाय् सशस्त्र संघर्ष याना वयाच्वंगु थ्व पार्टीं सरकारनाप वार्ता यानाच्वंगु खः। तर वार्ता टोलीया नायः नवीन किराँतीयात थ्व पार्टी कारवाही याःगु सार्वजनिक याःगु दु। कारवाही याःगु समूह नं सुनसरी पत्रकार सम्मेलन याःगु बुखँ वयाच्वंगु हे इलय् येँया रिपोर्टर्स क्लबय् हतियार सहित पत्रकार सम्मेलन याःपिं किरात जनवादी वर्कर्स पार्टीया हे नविन किराँतीपिं धकाः दावी याःगु दु। नविन किराँती उगु हे पार्टीं कारवाही यानातःम्ह मनू खः कि मखु सी मदुनि। सुनसरीइ पत्रकार सम्मेलन याःपिंसं स्पष्ट लिम्बुवान व लिम्बुवानया आन्दोलनय् ज्वनातःपिंत त्वःतेमाःगु माग याःगु दु। उमिसं खम्बुवान लागाय् रामप्रसाद राई स्मृति बटालियन व लिम्बुवान लागाय् श्रीजंग स्मृति ब्रिगेड तयार यायेत सैनिक भर्ना यानाच्वनागु दावी याःगु दु। लिम्बुवान लागाय् लिम्बुवानया माग यानाः शान्तिपूर्ण व सशस्त्र विद्रोह यानाच्वंपिं धकाः यक्व पुचःतय् समाचारत पिदनेगु क्रम माओवादी जनयुद्धकालं निसें हे वयेगु याः ।

येँय् पत्रकार सम्मेलन याःपिं किराँती लडाकुतय्सं पत्रकार सम्मेलन याःगुया २४ घौ लिपा हे येँय् उपराष्ट्रपतिया निवास सतिक सकेट बम मुइकल। उलि जक मखु बिस्फोट बारे छगू टेलिभिजन समाचारय् बिस्फोटया जिम्मेवारी काःगु संगठनं रिपोर्टर्स क्लबय् पत्रकार सम्मेलन याःपिं किरात जनवादी वर्कर्स पार्टीया नविन किराँतं उपराष्ट्रपतिं हिन्दीं शपथ काःगु व सर्वोच्च अदालतया आदेश पालना मयाःगुलिं उपराष्ट्रपतियात ख्यायेत उगु बिस्फोट यानागु धाल। नापं उमिसं थ्व संविधानयात नं उपराष्ट्रपतिं नं नालेमाःगु धकाः न्ववाःगु स्वयेबलय् उपिं धाथें उगु पार्टीया लडाकूत खःला धकाः शंका जू वः। समाचार कथं येँय् पत्रकार सम्मेलन यानाः उपराष्ट्रपतिया निवास नापं सकेट बम बिस्फोट याःपिं किरात जनवादी वर्कर्स पार्टीया मनूत मखु उपिं कारवाहीलय् लाःपिं मनूत खः धाःगु दु। उमिगु विद्रोह लिम्बुवाननाप सम्बन्धित खःसा उपराष्ट्रपतिं हिन्दी शपथ काःगु खँ गनं वल। थ्व संविधान माने यायेगु खःसा वय्कःपिंसं सैनिक वर्दी सहित बन्दूक क्यनाः पत्रकार सम्मेलन यानाः गुकथं संविधान दुने च्वनाः ज्या यात? अजूचायापुगु व थ्व कारणं वय्कःपिनिगु लिम्बुवान आन्दोलनयात नं शंका यायेथाय् दु। जातीय मुद्दायात ल्ह्वनाच्वंपिं आन्दोलनकारीतसें ल्ह्वनेमाःगु मुद्दा उपराष्ट्रपतिं हिन्दीं शपथ काःगु स्वयां नं संविधानय् थःपिनिगु अधिकारयात थःपिंसं धाःथें जातीय स्वायत्तताया ग्यारेन्टी दयेमाः धकाः आन्दोलन वा विद्रोह यायेमाःगु खः।
थरुहट व लिम्बूतय् सशस्त्र विद्रोहया खँ थ्व इलय् अप्वः चर्चित जूगु कारण मध्यय् वर्तमान गृहमन्त्री नं ल्वाभः ज्वनाः सशस्त्र आक्रमण यानाः समाजय् अशान्ति न्यंकाच्वंपिंत दमन यायेत विशेष सुरक्षा योजना हयेगु धकाः धयाच्वंगुलिं नं खः। स्वयेबलय् तराई लागाय् म्हुकंचा थें दुगु सशस्त्र पुचःतय्त दमन यायेत हःगु धकाः धाःसां थ्व योजना हयाः जातीय मुद्दा हयाच्वंपिं आदिवासी जनजातितय्त नं दमन यायेत्यंगु खः धकाः आदिवासी जनजातित सतर्क जूगु खः। उकी मध्यय् ल्वाभः हे ज्वनाः थरुहट व लिम्बुवानया माग यानाच्वंपिं जातीय पुचःतसें गृहमन्त्रीया थ्व योजनाया विरोध यायेधुंकल नापं शान्तिपूर्ण रुपं जातीय अधिकारया निंतिं आन्दोलन यानाच्वंपिंत नं थ्व योजना दुने तयाः दमन याइगु खःला धकाः जनजातितसें नं शंका यायेधुंकल। थ्व सवालय् छलफल यायेत धकाः आदिवासी जनजाति महासंघ, आदिवासी जनजाति वकिलतय्गु संगठनं नं छलफल न्ह्याकूगु दु ।

दक्षिण एशियाय् शान्तिपूर्ण आन्दोलनया ज्या भारतया गान्धीं स्यनाथकूगु कथं काइ। अथे ला नेपाःया राजनीतिक दलत कांग्रेसं नं ल्वाभः ज्वनाः राणाकाल व पंचायतकालय् आन्दोलन यात। उकथं हे एमालें नं छगू इलय् झापाय् वर्ग शत्रु न्हंकेगु धकाः जमिन्दारतय्त स्यायेगु सशस्त्र विद्रोह याःगु खः। कम्युनिष्ट पार्टीं शान्तिपूर्ण आन्दोलन जक मखु सशस्त्र विद्रोहय् नं उतिकं विश्वास याइ। तर नेपाःया सन्दर्भय् माओवादी बाहेक यक्व कम्युनिष्ट पार्टीतसें सशस्त्र विद्रोह स्वयां भारतया गान्धी आन्दोलनं प्रभावित जुयाः न्ववायेगु याः। थ्व खँ संविधान सभां न्हूगु संविधानय् जातीय स्वशासन दइगु कथं थीथी प्रदेशया संरचना मवइगु अवस्थाय् यक्व जातीय समुदायतसें ल्वाभः सहित आन्दोलन तच्वयेफु धइगु आधारय् विद्रोह नं नागरिकया सामुदायिक अधिकार हे खः धकाः तयार जुइ माली धकाः पिकाःगु खः। थुकिया संकेत थरुहट व किरातीतसें क्यनेधुंकल। थुकिया विस्तार मगः, तमु, सँय् व नेवाःतय् दथुइ तकं थ्यनी मखु धकाः धाये फइ मखु यदि संविधान दयेकीपिं मू दलतसें नेपाःया जातीय विशिष्टतायात संविधान मार्फत संवोधन याये मफुत धाःसा ।

More Stories Like this