राष्ट्रपति व गिरिजाया षडयन्त्रपूर्ण महावाणी

अस्मीत मल्ल

झी आदिवासी जनजातित छुं नं उत्सव, पर्व व नखःचखः तःजिक हनीपिं, हनेमाःपिं खः। उकिसनं झी थः हे आदिवासी दिवस ला झीसं दँय्दसं तःजिक हना हे वयाच्वनागु जुल। तर थुगुसी धाःसा न्हूगु संविधान च्वयेगु ज्यायात दवाव बीगु ताः तयाः नेपाःया आदिवासी जनजातितय् मंकाः संस्था नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघया आह्वान कथं थुगु दिवसयात दवावमुलक ज्याझ्वःया रुप बियाः हन ।

झिंन्याक्वःगु आदिवासी दिवसया लसताय् स्वनिगः नापं देय्न्यंकं हे थीथी ज्याझ्वः यानाः जातीय स्वशासनया माग यानाः थीथी कथंया ज्याझ्वःत यात। अथे हे आदिवासी दिसव हनेत नीस्वंगु मंकाः समितिपाखें स्वनिगलय् छगू सभा यानाः न्हूगु संविधानय् आदिवासीतय् पहिचान व अधिकार सहित जातीय स्वशासनया माग दुमथ्याकूसा सशक्त प्रतिकार यायेगु जुइ धकाः ख्याच्वः तकं बिल। न्हापा लिपासा न्ह्याबलें राजनीतिक दलतय्सं थःथःगु राजनीतिक आस्था कथं पार्टीगत आमसभा याइगु खुल्लामञ्चय् थुगुसी आदिवासी दिवसया न्हि कुन्हु थीथी राजनीतिक पार्टीया जनजाति नेतात नापं आदिवासी न्ह्यलुवातय्सं थज्याःगु ख्याच्वः बियाच्वंगु खनेदत ।

आदिवासी जनजातितय्सं राजधानीया प्रमुख राजनीतिक सभा जुइगु थासं ख्याच्वः बियाच्वंगु इलय् लाक्क हे देशया आदिवासीतय्त अधिकार मबीगु कासा नं जुयाच्वंगु लानाच्वन। देय्या हे दकलय् पुलांगु पार्टी नेपाली कांग्रेसया सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालां उखुन्हु हे जूगु छगू ज्याझ्वलय् न्ववायेगु झ्वलय् जातीयताया आधारय् स्वशासन बिउसा राजनीतिक पार्टीतय् अस्तित्व समाप्त जुइ धयादिल। उलि जक मखु यदि जातीयताया आधारय् संघत विभाजन याःत धाःसा देय् हे विखण्डन जुइगु व थुकियात नेपाली कांग्रेस समर्थन याये मफइगु घोषणा नं यानादिल। वय्कलं उगु हे ज्याझ्वलय् जातीय स्वशासनया पलेसा उत्तर दक्षिण विभाजन यानाः राज्य निर्माण यायेमाःगु महावाणी न्यंकादिल ।

अथे हे आदिवासी जनजातित सतकय् झिंन्याक्वःगु आदिवासी दिवस न्यायेकाच्वंगु इलय् देय्या न्हापांम्ह तर तसकं विवादित राष्ट्रपति डा. रामवरण यादवं शितल निवासया छकू क्वथाय् 'जनआस्था' वाःपौया सम्पादक किशोर श्रेष्ठयात छगू अन्तरंग अन्तर्वार्ता बियादिसें जातीय स्वशासनया विरोध यानादीगु जुयाच्वन। थज्याःगु मागं देय् विभाजन जुइगु महावाणी नं वय्कलं अन न्यंकादिल ।

जातीय स्वशासनया माग देय्न्यंकं हे तच्वयेक थ्वयाच्वंगु इलय् आदिवासी दिवसया हे न्हि कुन्हु निम्ह प्रमुख राजनीतिक पात्रतय्सं न्यंकूगु महावाणी पक्कां नं संयोग जक मखु। जातीय स्वाशासन मबीगु, समावेशीताया नां बियाः जातीय पहिचानयात अझ क्वत्यलेगु, अले गुगुं नं हालतं न्हूगु संविधानय् जातीय स्वशासनया माग दुमथ्याकेगु षडयन्त्र खः थ्व। पक्कां नं न्हापा लिपा थज्याःगु षडयन्त्र मजूगु मखु। जातीय स्वशासनया माग शुरु जुसांनिसें हे जातीय स्वाशासनं देय् विखण्डन जुइ धकाः विरोध यानाच्वंगु खः ।

षडयन्त्र झिंन्याक्वःगु आदिवासी दिवसय् जक शुरु जूगु मखु, तर थुगुसी आदिवासी जनजातितय्सं आदिवासी दिवसयात थःपिनिगु माग न्हूगु संविधानय् सुनिश्चित यायेत दवावमूलक ज्याझ्वः यानाः न्यायेकीगु धकाः घोषणा याःगु इलय् जनजातितय् सः क्वत्यलेत निम्ह प्रमुख राजनीतिक पात्रतय्सं वहे न्हि लाकाः थःपिनिगु धापू पित बिल। अले थ्वहे महावाणी आदिवासीतय्सं देय्न्यंकं न्यायेकूगु झिंन्याक्वःगु आदिवासी दिवसया लसताय् थ्वयेकूगु दवावयात ध्याकुनय् लाका छ्वयेगु षडयन्त्र कथं कायेगु थाय् दु ।

जनतायात ध्वं लायेत, जनतायात अझ ध्याकुनय् घ्वाना छ्वयेत थज्याःपिं नेतातय्सं जातीय अधिकार, जातीय स्वशासनं देय् विखण्डन जुइ धकाः तसकं फुर्ति यानाः धाइ अले थुकिया विरोध याइ। तर देय् विखण्डन जुइगु बल्लाःगु आधार गबलें नं धाइ मखु। न्ह्याबलें छता हे जक बिना आधारया खँ ल्हानाः देय्यात समावेशीताया नामय् हानं नं छगू हे जक जातिया हालिमुहाली यायेगु षडयन्त्र यानाच्वंगु दु। देय् अधिकार बियाः विखण्डन जुइगु मखु, बरु अधिकार बिहीन यानातःसा विखण्डन जुइगु खः धकाः सियां नं मछाः मजुसे जनतायात ध्वं लानाच्वंपिं खःथ्व नेतात। नेपाःया न्हापांम्ह विवादित राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव व नेपाली कांग्रेसया सदाबहार सभापति गिरिजाप्रसाद कोइराला षडयन्त्रया स्वरुप थज्याःपिं नेतातय्सं देय् संघीयताय् वनेधुंकूगुलिं स्वशासन ला बी धाल तर जातीय स्वशासनया खँयात कयाः तच्वकं विरोध यानाच्वन। थौं राज्य पुनर्संरचना यायेमाःगु आवश्यकता हे देशय् सदिऔंनिसें अधिकार बिहीन यानातःपिं देशया दक्वं जाति, भाषा, संस्कृतियात उचित थाय् बीत यायेमाःगु खः। तर विडम्बना, वय्कःपिंसं ला जातीय स्वशासन बिनाया स्वशासन बीगु हँ ! मतलब थःथःगु प्रदेशया आदिवासीतय् अग्राधिकार व आत्मनिर्णयया अधिकार बिना। दक्वस्यां सिउगु हे खँ खः बिना अग्राधिकार स्वशासन झीगु माग मखु। थुकिं झीगु अधिकार सुनिश्चित याये नं फइ मखु। थुकिया अर्थ थ्व राज्य पुनर्संरचना, संघीयता, स्वायत्तता व स्वशासनया नामय् झीत झंगः लायेगु कुतः बाहेक मेगु छुं मखु ।

थौंकन्हय्: सन्याङ, चीन।

More Stories Like this