सर्वोच्च अदालत अग्रगामी लाकि पश्चगामी

दिलिप शाही 'शान्तियज्जु'

उपराष्ट्रपतिया शपथ प्रकरणय् सर्वोच्च अदालत हाकनं छकः चर्चाय् वःगु दु। उपराष्ट्रपतिं हिन्दी भासं शपथ नयेवं छपुचः खस भाषाया हिमायतीतय्सं सर्वोच्च अदालतय् मुद्दा तकं तयेगु ज्या जूगु खःसा उकिया फैसला यायेगु झ्वलय् सर्वोच्च अदालतं उपराष्ट्रपतियात नेपाली भासं शपथ कायेमाःगु आदेश जारी याःगु खः। वयां छवाः लिपा हाकनं नेपाली भासं छाय् शपथ मकयागु व कायेगु तयारी छु गुकथं जुयाच्वन धकाः मेगु आदेश नं सर्वोच्चं जारी याःगु दु।
सर्वोच्चया थ्व आदेश लिपा सर्वोच्च अदालत प्रति आम जनमानसय् थीथी कथंया न्ह्यसः नं ब्वलना वःगु दु। छु सर्वोच्च अदालतं अझ नं देय्या आवश्यकतायात मनन याये मफुगु हे खःला? छु सर्वोच्च अदालत अझ नं झिंच्यागूगु सदीइ हे च्वनाच्वंगु जकं खः ला? खः, थज्याःगु न्ह्यसः थौं नेपाःमितय्सं थनाच्वंगु दु। अले थथे न्ह्यसः ब्वलंगुया मू कारण धइगु नं सर्वोच्च अदालत हे जुयाच्वंगु खँय् विवाद मदु ।

२०५६ सालय् नं देशय् ल्हाइगु थीथी भाय्यात स्थानीय निकायं छ्यलाबुलाया भाय् कथं मान्यता बिउगुया विरुद्ध सर्वोच्च अदालतं बन्देज तया बिउगु खःसा थौं वयाः हाकनं उपराष्ट्रपतिं शपथ नःगु प्रकरणय् नं सर्वोच्च अदालतं गलत रुपं हे निर्णय याःगु दु ।

खतुं अन्तर्राष्ट्रिय रुपं सर्वोच्च अदालतं गुगुं नं कथंया व्याख्या यायेगु झ्वलय् अप्वः जनतायात बांलाःगु लिच्वः लाइ कथं निर्णय यायेमाःगु मान्यता खः। तर नेपाःया सर्वोच्च अदालतया निर्णययात स्वल धाःसा अझं पश्चगामी निर्णय जकं जुयाच्वंगु मखुला धकाः बिचाः यायेमाःगु आवश्यकता दु ।

सर्वोच्च अदालत नेपाःया कानुनी व्यवस्था लागू यायेगु निंतिं छगू धिसिलाःगु थां खः। अथे धइगु सर्वोच्च अदालतया गुगुं नं कथंया निर्णय अक्षरशः पालना यायेमाःगु आम नेपाःमिया दायित्व खः। तर आः वयाः सर्वोच्चं यानाच्वंगु गुलिखे निर्णयं धाःसा स्वयम् सर्वोच्च अदालत जक विवादया चाकः दुने लाःगु मखुसें सर्वोच्चया निर्णय जनतां माने यायेमाः कि म्वाः धइगु विवाद समेत शुरु जूगु दु ।

सर्वोच्च अदालतं भाषा सम्बन्धी निर्णय यायेगु झ्वलय् नेपाःया आपालं भाषाभाषीया अधिकारयात रक्षा जुइ कथं निर्णय यायेमाःगु खः। तर विडम्बना, २०४६ साल व २०६२/६३ सालया 'स्पिरिट'य् न्ह्यानाच्वंपिं जनतायात हाकनं छकः सर्वोच्च अदालतं लिउने घ्वायेगु ज्या जकं याःगु मखुला धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु।
सर्वोच्च अदालतया थज्याःगु कथंया निर्णयया कारणं हे जुइफु माओवादीं सर्वोच्च अदालतयात पश्चगामी वा प्रतिगामीतय् मतियार धया वयाच्वंगु खः ।

यदि संविधान कथं उपराष्ट्रपतिं शपथ काःगु मिले मजूगु खःसा वास्तवय् उगु भासं शपथ नयेगु कथं कानुन दयेकि धकाः सर्वोच्च अदालतं आदेश बीमाःगु खः। तर विडम्बना सर्वोच्चं जनआन्दोलनया भावना कथं अज्याःगु आदेश बीगु स्वयां पश्चगामी लँपु ज्वनेगु हे उचित तायेकूगु खने दत।
थनथाय् लाक्क न्ह्यइपुगु खँ छता छु नं खः धाःसा उपराष्ट्रपतिं शपथ नयेधुंकाः उकिया विरुद्ध मुद्दा तःपिं फुक्कं ब्रम्हू, अले उगु मुद्दाया पक्षय् बहस याःपिं नं फुक्कं ब्रम्हू लिसें सुनुवाइ लिपा फैसला न्यंकूपिं न्यायाधीशत स्वत धाःसा उपिं नं फुक्कं ब्रम्हू हे जक लानाच्वंगु दु। थुकिं छु खँयात संकेत यानाच्वंगु दु, थ्व नं झीगु न्ह्यसः खः ।

थ्वया दथुइ नं मू खँ धइगु उपराष्ट्रपति झां प्रधानन्यायाधीश थः झगडिया जूगु द्वपं तकं बियादिल। यदि प्रधानन्यायाधीश उपराष्ट्रपतिया झगडिया खःसा वय्कलं उगु निर्णय न्यंकेगु वा सुनुवाइलय् च्वने जिउ वा मजिउ धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु। छाय्धाःसां सर्वोच्च अदालतया हे नियम कथं सुं नं न्यायाधीश थःपिंसं सुनुवाइ यायेगु बेन्चया झगडिया खःसा वं उगु सुनुवाइ याये दइ मखु ।

थनथाय् लाक्क पिदंगु मेगु न्ह्यसः खः, सर्वोच्च अदालतं गुलि याकनं उपराष्ट्रपतिया बारे निर्णय यात छु मेमेगु मुद्दाय् नं थुकथं हे आदेश जारी यानाच्वंगु दु कि मदु? थनथाय् लाक्क लुमंकेबहगु छगू घटना खः नेपाःया प्रधानसेनापति प्रकरण। प्रधानसेनापति रुक्मांगद कटवालं थःगु उमेर ध्वं लानाः थःगु कार्यकाल अप्वयेकूगु धकाः सर्वोच्च अदालतय् मुद्दा लानाच्वंगु खः। तर थौं प्रधानसेनापति कटवाल प्रधानसेनापतिया कार्यकाल क्वचायेकाः अवकास कायेगु निंतिं विदाय् तकं च्वनेधुंकूगु अवस्थाय् तकं वय्कःया उमेर विवादया बारे सर्वोच्च अदालतं निर्णय याये फयाच्वंगु मदु। यदि आः वयाः उकिया बारे निर्णय यात हे धाःसां नं उकिया औचित्य मदयेधुंकल ।

थ्व निगू घटनां छु खँयात स्पष्ट यानाच्वंगु दु धाःसा वास्तवय् सर्वोच्च अदालत निष्पक्ष न्यायया हिमायती स्वयां नं छगू भाषाया हिमायती अप्वः जुयाच्वंगु दु ।

थनथाय् लाक्क सर्वोच्च अदालतया हे अग्रगामी छगू निर्णय धाःसा लुमंकेबहः जू, अन्नपूर्ण राणा नांया छम्ह मिसाया बारे फैसला यायेगु झ्वलय् 'मचा दयेवं ब्याहा जुल धाये फइगु अवस्था मदु, अथे जुयाः राणाया दावी गाः' धासें वयात थःछेँपाखेया सम्पत्ति बीमाःगु फैसला यात। थज्याःगु निर्णय यायेफुगु अदालतं थौं भाषा विवादय् धाःसा भ्याःभचा हे अग्रगामिता क्यने मफयाच्वंगुया रहस्य छु खः। गनं सर्वोच्च अदालत नं थ्व मामिलाय् गुगुं अदृश्य शक्तिपाखें संचालन जुयाच्वंगु जकं मखुला ?

आः वयाः नं सर्वोच्च अदालतं बिचाः मयात धाःसा निश्चित दु माओवादीं सर्वोच्च अदालत धइगु प्रतिगामी खः धकाः बियाच्वंगु द्वपं प्रमाणित जुइ। इलय् हे होश याये ।

More Stories Like this