राजनीति व सार्वजनिक प्रशासनय् बुद्ध शिक्षा

शिशिल चित्रकार

राजनीति व सार्वजनिक प्रशासन निगुली छगू नाप मेगु बांलाक स्वापू दयेमाःगु खँय् निगू मत दइ मखु। थौं झीगु देय् व समाजया अवस्था दुवाला स्वयेबलय् थ्व निगुलिं हे ख्यः स्यंगु जक मखुसंे छगू नाप मेगु स्वापू हे मदु ला धायेमाःगु अवस्था दु। यदि थ्व निगुलिं ख्यलं थःथःगु विकास विस्तारया लागिं थीथी कथंया स्वापू बल्लाकेमाःगु जक मखुसें मेगु ख्यःया विकासया लागिं नं तिबः बीमाःगु खः। थथे मजुस्ो थ्व निगुलिं ख्यलय् ब्वलनाच्वंगु समस्याया समाधान बिना मेगु ख्यःया समस्या समाधान जुइ धकाः आशा यायेगु थाय् हे मदु। थ्व निगू ख्यः राजनीति व सार्वजनिक प्रशासनं छगुलिं मेगुयात क्वत्यलेगु वा हस्तक्षेप यायेगु मखु तर स्वच्छ सहयोगीया भूमिका म्हितेमाःगु दु।
'गुगु देशय् थ्व निगू निकाय नापनापं न्ह्याः वने फइ मखु वा छगुलिं मेगुयात आधिपत्य यायेगु कुतः याइ अन सम्पूर्ण विकास प्रक्रियाय् हे नकारात्मक लिच्वः लाकी।' थ्व तथ्ययात मनन् यासंे विद्वान च्वमि मदुम्ह यदुनाथ खनालं सन् १९९५ य् थःत PAAN या मानार्थ सदस्यता बिउगु इलय् बियादीगु नोटय् उल्लेख दु - राजनीतिक शुन्यताय् जनप्रशासन जीवन्त जुइ फइ मखु। (Public Administration cannot exit in a political vacuum.)" वयक्लं हानं च्वयादी - उकिं सक्षम व लोकप्रिय राजनीतिज्ञ नैतिक रुपं अप्वः सचेत, जागरुक जुइमाःसा कुशल प्रशासक विवेकी व कानूनया पालना याइम्ह जुइमाः (while a good politician is required to be morally more sensitive, a good administrator need to be more rational and more law abiding fearing.) नेपाःया परीप्रेक्ष्यय् वय्कलं दसु बियाः च्वयादी - थनयागु प्रशासन असक्षम, भ्रष्ट, ढिलासुस्ती, कुरौटे, जिम्मेवारी पन्छे यायेगु, थःगु हे अग्रसरय् ज्या मयायेगु, जनताया इच्छाया अनुकुल जुइक ज्या मयायेगु आदि धकाः गुगु आलोचन जूगु दु उकिया कारण थ्वहे राजनीतिक हस्तक्षेप खः। -General Public impression is that our administration is both inefficient & corrupt .It is lazy, gossipy and procastinatory. It takes no initiative. It shifts responsibilities. It does not respond to the wishes of the people. It is irresponsible and has no sense of public accountability. I agree with many of these critisms but the fact remains that it has never been allowed by political leadership to develop its vested
interest in efficiency, integrity and accountability.) (साभारः डा. भीमदेव भट्ट, सार्वजकि प्रशासनको आधारभूत सिद्धान्त,प्रकाशक श्री आशिषदेव भट्ट, प्रथम प्रकाशन वि.स. २०५४,पृ.२६)

थ्वहे झ्वलय् थन धम्मपदया स्वंगू श्लोक छसीकथ(१००,१०१,१६१) न्ह्यथनेगु सान्दर्भिक जुइगु तायेका ।

सहस्सम'पि चे वाचा-अनत्थपदसंहिता।
एक अत्थपदं सेय्यो-यं सुत्वा उपसम्मति।।
(अर्थ: अनर्थपदं युक्तगु खँ द्वलंद्वः ल्हायेगु सिबें अर्थ युक्तगु खँ छगू जक ल्हायेगु उत्तम, गुगु खँ न्यनाः शान्ति प्राप्त जुइ।)
सहस्सम'पि चे गाथा-अनत्थपदसंहिता।
एकंगाथापदं सेय्यो-यं सुत्वा उपसम्मति।।
(अर्थ: अनर्थपदं युक्तगु गाथा द्वलंद्वः स्वयां अर्थयुक्तगु गाथा छपु जक न्यनेगु उत्तम, गुगु गाथा न्यनाः शान्ति प्राप्त जुइ।)
अत्तना'व कतं पापं-अत्तजं अत्त सम्भवं।
अभिमन्थति दुम्मेधं-वजिरं'वस्मयं मणिं।।
(अर्थ: थम्हं यानागु कर्मफल थम्हं हे भोग यायेमाः, थम्हं यानागु पाप-कर्म दुर्बद्धिम्ह मनूयात वज्रं ल्वहंयात पीडा बी थें पीडा बी।)

थ्व श्लोकया अर्थ स्वयेबलय्, थौ देय्या राजनीति वा सार्वजनिक प्रशासन वा थीथी ख्यलय् गुगु समस्या ब्बलना वःगु दु उकिया मुख्य कारण धइगु हे मनूतय्गु अज्ञानी, स्वार्थ, लोभ खः धकाः धायेगु लाकि मधायेगु? अथवा थ्व समस्या धइगु राजनीति व प्रशासनय् दुपिं मनूतय्गु असक्षम वा भ्रष्ट बानी व्यहोरां यानाः ब्वलंगु खः धकाः नं धायेगु कि मधायेगु? झीसं मभिंगु ज्या यानाच्वनागुया प्रतिफल हे थौं देय् व समाजया अवस्था धाय्गु की मधायेगु ?

यदि थौं देय् व समाजयात धाथें विकासया लँपुइ यंकेगु खःसां थीथी ख्यलय् लगे जुइपिं मनूतय्गु नैतिकता, धार्मिक ज्ञान वृद्धि यायेमाःगुली शंका मदयेमाः। थ्व माःगु ज्या मयासे देय् व समाज विकासया कल्पना यायेगु हे समयया बर्बादी सिबें मेगु छुं जुइ फइ मखु ।


महामानव, महान गुरु वसपोल भगवान गौतम बुद्धया शिक्षा देय् व समाजया लागिं अत्यावश्यक जू। भगवान गौतम बुद्धं कनाबिज्याःगु उपदेश,शिक्षा व्याबहारिक धर्म कथं विश्वय् धायेगु, नाला कायेगु यानाच्वंगु अवस्थाय् झीगु देशय् खालि धर्मया अनुयायीतय्सं जक उकियात नाला कायेगु तर राजनीति व सार्वजनिक प्रशासनय् प्रयोग मजूसा गथे यानाः व्यवहारिक तालमेल जुइ? वा राजनीति व सार्वजनिक प्रशासनया पलाः मेगु हे, धर्मया अनुयायीतय्गु पलाः मेगु हे जूसां जिउगु ला? म्हिगः झीसं याना वयागु गल्तिया लिच्वः धइगु हे थौंयागु अवस्था खः धकाः माने यानाः आः धर्मपाखे पलाः न्ह्याकेगु कि मन्ह्याकेगु? उकिं दक्व ख्यःया छगू हे पलाः जुइगु कथं देय् व समाजया विकासया लागिं न्ह्याः वने फयेकेत नं राजनीति, सार्वजनिक प्रशासन लगायत देश विकासया लागिं मदयेक मगाःगु थीथी ख्यलय् बुद्ध शिक्षा बीमाःगु अले न्हूगु पुस्तायात नैतिकवान यायेमाःगु थौंया दकलय् तःधंगु आवश्यकता खः ।

सकलें प्राणीया भिं जुइमा, मंगल जुइमा, कल्याण जुइमा !

More Stories Like this