नेपाःया मन्त्रीतय् राजनीतिक दरिद्रता

दिलिप शाही 'शान्तियज्जु'

परराष्ट्र मन्त्री सुजाता कोइरालां भारत भ्रमणय् वनाच्वंगु इलय् बीबीसी नेपाली सेवायात बिउगु छगू अन्तर्वार्ताय् छु छु एजेन्डा दु धकाः ज्याझ्वः न्ह्याकाच्वंम्ह पत्रकारं न्यंगु खः। न्ह्यसः न्यनेगु झ्वलय् सप्तकोशी खुसिया बारे एजेन्डा दु ला कि मदु धकाः नं न्यंगु खःसा उकिया लिसः बीगु झ्वलय् मन्त्री कोइरालां 'दु जुइमाः, थम्हं एजेन्डाया बारे बांलाक मसिउ' धकाः लिसः बिउगु खः। देय्या छम्ह जिम्मेवार मन्त्रीं थः जःलाखःला देय्नाप सहलह यायेत जूगु भ्रमणय् तक नं थम्हं भ्रमण यायेगु झ्वलय् छु छु एजेन्डा दु धकाः बांलाक मसिउगु धइगु खँपाखें छु खँयात संकेत यानाच्वन धइगु न्ह्यसः ब्वलंगु दु ।

अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता कथं छुं नं देय्या मन्त्रीं थः जःलाखःला देय् वा विश्वया गुगुं नं देय्या भ्रमणय् वनेगु झ्वलय् थम्हं ल्ह्वनेमाःगु एजेन्डाया बारे बांलाक अध्ययन यानाः उकियात माःगु तयारी यायेमाःगु खः। तर झीगु बिडम्बना, भारतया भ्रमणय् वंम्ह मन्त्री कोइरालां थम्हं ल्ह्वनेमाःगु एजेन्डा तकं मसिउ ।

खतुं कुटनीतिक मामिलाय् नेपाः भारत स्वयां यक्व हे लिउने लानाच्वंगु दु। कुटनीतिक मामिलाय् लिउने लानाच्वंगुलिं हे भारतं नेपालय् थःगु चलखेल अप्वयेकेगु ज्या याना वयाच्वंगु खः धइगु द्वपं सम्बन्धित विज्ञतय्सं ताः ई न्ह्यवंनिसें बिया वयाच्वंगु खः। अथे हे नेपाः व भारतया दथुइ जूगु थीथी सन्धि सम्झौताय् नेपाः लिउने लानाच्वंगु कारण धइगु नं पर्याप्त कुटनीतिक ज्ञान मदयाः हे खः धकाः विज्ञतय्सं धायेगु यानाच्वंगु दु ।

नेपाःया गुलि नं नेता वा कुटनीतिज्ञतय्सं भारतया भ्रमण याइ। उमिसं थःगु कुटनीतिक दक्षता ब्वये मफुगु खँ सायद नेपाःया निंतिं पुलांगु खँ जुइधुंकूगु दु। अले थ्व क्रम थौं तक नं जारी हे जुयाच्वंगु दु। थुकिया लिपांगु दसु खः परराष्ट्र मन्त्री कोइरालाया धापू ।

नेपाःया राजनीतिक नेतातय्के थःपिंसं न्ववायेगु विषयय् गुलि तक ज्ञां मदु धइगु खँया मेगु दसु खः उपप्रधानमन्त्री विजयकुमार गच्छदार। वय्कलं वंगु छुं न्हि न्ह्यः छगू ज्याझ्वलय् न्ववायेगु झ्वलय् माओवादी सेनायात राष्ट्रिय सेनाय् समायोजन याये मजिउ धकाः धयादीगु दु। अले वय्कःया थ्व धापू धइगु नेपाःया अन्तरिम संविधानया धारा १६३ या तप्यंक उल्लंघन खः। नेपाःया अन्तरिम संविधानया धारा १६३ स माओवादी सेनायात राष्ट्रिय सेनाय् समायोजन यायेगु धकाः स्पष्ट न्ह्यथना तःगु दयेक दयेकं छम्ह उपप्रधानमन्त्री थेंज्याःगु जिम्मेवार पदय् च्वनाच्वंम्हेस्यां थथे न्ववायेगु गुलि तक उचित धइगु न्ह्यसः नं थन ब्वलनाच्वंगु दु ।

संविधानतः देशय् गुगुं नं पदय् च्वनाच्वंम्ह व्यक्तिं देय्या संविधान माने यायेमाःगु बाध्यात्मक अवस्था खः। यदि सुं नं उच्च पदय् च्वनीम्ह मनुखं उगु संविधान माने याये मखु धकाः धायेगु खःसा अज्याःम्ह व्यक्ति उगु पदय् च्वनेगु नं लायक मजू ।

खतुं थ्व निगू घटना प्रतिनिधिमूलक घटना जक खः। नेपाःया आपालं राजनीतिक नेतातय्सं थज्याःगु 'गाइजात्रे' पह आः जक मखु ताः इलंनिसें हे क्यना वयाच्वंगु खः। तर सम्बन्धित पार्टीतय्सं धाःसा थुकियात अझ नं थुइके फयाच्वंगु मदु वा थूसां नं मथू पह यानाच्वंगु दु।
च्वय् न्ह्यथनापिं प्रतिनिधि पात्रतय् हैसियत राजनीतिक व सैद्धान्तिक रुपं स्वयां नं गलत प्रवृत्ति व गलत संस्कारं संस्कारित जुयाच्वंपिं खः। अले थुमिसं थःपिनि दायित्वं पिहां वनाः खँ ल्हाइगु नं छुं आश्चर्यया विषय मखु तर मू खँ धाःसा थुमित कःघानातःगु राजनीतिक पार्टीया हे जक खः।
थ्वहे झ्वलय् मेगु छगू न्ह्यइपुगु विषय नं पिहां वःगु दु कि प्रधानमन्त्री च्वना वनीगु गाडीइ हे नक्कली नम्बर प्लेट ! देशय् नियम कानून पालना याकेगु निंतिं गुम्ह व्यक्ति थः हे अनुशासनय् च्वनाः मेपिंत नं अनुशासित जुइत निर्देशन बीमाःम्ह खः वं हे जब अनुशासन उल्लंघन याइ थुकियात नेपाःमि जनतां गुकथं कायेगु? छु नियम कानून धइगु प्रधानमन्त्री, मन्त्रीतय्सं कार्यान्वयन यायेम्वाः ला?
थनथाय् लाक्क नेपाःया हे छगू घटना लुमंकेबह जू, नेपाःया ट्राफिक व्यवस्थापनयात ग्वाहालि यायेत वयाच्वंम्ह जापानी स्वयम् सेवक किओशी बाबां छकः वानेश्वरय् छम्ह उच्च प्रहरी अधिकारीया गाडी पना बिल। उम्ह उच्च अधिकारीयात किओशी बाबाया द्वपं थ्वहे खः कि ह्याउँगु मत च्यानाच्वंगु इलय् ट्राफिक नियम उल्लंघन यात। तर उगु इलय् उम्ह उच्चपदस्थ प्रहरी अधिकारीं थम्हं गल्ती यानागु धकाः पश्चाताप यायेगु स्वयां नं उम्ह किओशी बाबायात हे लँय् उकथं ज्या याये मदइगु याना बिल। थुकिं क्यं नेपाःया कानुनी निकाय गुलि तक सक्षम ?

विदेशय् न्ह्याम्ह हे जूसां नं देशया कानूनयात अक्षरशः पालना यायेमाः। चाहे व स्वय्म देय्या राष्ट्र प्रमुख हे छाय् मजुइमा। तर नेपाःया नेतातय्सं थःपिं उच्च पदय् थ्यनेवं शायद मेम्ह ज्ञानेन्द्रया रुपय् थःत खंकीगु जक खःला मसिउ, थःपिंसं गुगुं नं कथंया नियम कानून माने यायेमाः धइगु आवश्यकता हे तायेकी मखु ।

थौं प्रधानमन्त्री, उपप्रधानमन्त्री व परराष्ट्र मन्त्रीं ब्वया जूगु थज्याःगु रवैयां छु विश्वय् नेपाःया प्रतिष्ठा कायम याइ ला? छु थुकिं नेपाःया विकास जुइ फइला? छु थुमिसं नेपाःयात खःगु लँपुइ यंके फइ ला? न्ह्यसः दनाच्वंगु दु ।

थःपिंसं हे सरकारया नेतृत्व यायेगु अले सरकारं कर्पिंत पालना याकेमाःगु ऐन कानूनयात थःपिंसं हे उल्लंघन यायेगु खःसा सरकारया गरिमा कायम याये मफइगु जक मखु थुकिं देय्यात अझ गालय् थुनिगु नं निश्चित दु ।

More Stories Like this