नेतातय्गु निपाः ख्वाः खनाः जनता दिक्क

डी. आर. खड्गे

नब्बे (९०)या दशकय् सोभियत संघ जक कुचा जूगु मखु कम्यूनिष्ट केन्द्रकृत शासन नं ध्वस्त जुल । वयां लिउलिउ सम्पूर्ण राज्य व्यवस्थाया संरचना ध्वस्त जुयाः पुँजीवादी व्यवस्था हानं शुरु जुल । सोभियत संघ कुचाः जुइसातकि यूरोपया कम्यूनिष्ट देशत नं चांचां ध्वस्त जुजुं वन ।

कम्यूनिष्ट शासन पतन जुइवं यूरोपय् नं न्हून्हूगु पार्टी न्ह्यःने वयाः शासन यात । सोभियत संघ कमजोर जुइवं विश्वया कम्यूनिष्ट पार्टीत कमजोर जुजुं वन । कम्यूनिष्ट शक्ति न्हापा थें आक्रमण मजुसे रक्षात्मक नीति ज्वनाः न्ह्याः वन । यूरोपया कम्यूनिष्ट शासनया अवसान जुया वनाच्वंगु इलय् नेपाःया वाम पार्टी क्वातुया वनाच्वंगु खनाः राजनैतिक विश्लेषकत अजूचाल । व ईया राजनैतिक व्यक्तितय्सं विश्वय् कम्यूनिष्टत कमजोर जुया वंगु इलय् नेपालय् गथे शक्तिशाली जुल धकाः चर्चा यात । नेपाःया कम्यूनिष्ट पार्टीयात जनतां अति ययेकूगु ला धाये मछिं । अय्नं कांग्रेस व जुजुया स्वेच्छाचारी शक्तिया विकल्पय् कम्यूनिष्ट शक्तियात हे ल्यःगु धाःसा यथार्थ खः ।

नेपाःया कम्यूनिष्ट पार्टी (एमाले) यात नेपाली जनता जक मखु विश्वया राजनीतिक पार्टीतय्सं तकं महासचिव मदन भण्डारीं हःगु न्हूगु लाइन बहुदलीय जनवादया लागिं तारिक यात । गुगु इलय् बहुदलीय जनवाद राजनीतिक लाइन धकाः न्ह्यःने हल अबलय् विश्वया कम्यूनिष्ट शक्ति कमजोर जुया वनाच्वंगु खः । बहुदलीय जनवादी लाइनयात मनूतय्सं सकारात्मक मिखां स्वःगुया कारण खः मदन भण्डारीं थःगु विवेक प्रयोग यानाः यूरोप व सोभियत संघया कम्यूनिष्ट पार्टी पतन जूगुया कारणयात अति सुक्ष्म ढंगं अध्ययन व विश्लेषण यासें न्हूगु लाइन प्रतिपादन याःगुलिं । मदन भण्डारीया अध्ययन व विश्लेष्लेणं कम्यूनिष्ट पार्टीया गल्ती व गलत व्यवहारयात थुकथं किटान यात - १) कम्यूनिष्टतय्सं थःगु बिचार सिबें फरक मत तलकि असहिष्णु व्यवहार क्यनी । विपक्षी पार्टीयात जक मखु थःगु हे पार्टी दुनेया नेतायात तकं असहिष्णु व्यवहार याइ । झीसं नं खनाच्वना, विचार फरक जुइसातकि थःगु हे पार्टीया नेतायात नं प्रतिक्रियावादी व विदेशी दलाल धकाः द्वपं बीधुंकी । अझ जिउसा भौतिक कारवाही तकं याइ । २) कम्यूनिष्ट पार्टीं शासन याइगु देशय् कम्यूनिष्ट पार्टी छगू बाहेक मेगु पार्टीयात थाय् बी मखु । थ्व नीतिं यानाः जनताया चाहना व भावना छु खः धइगु सीकेगु कुतः याइ मखु । थ्वहे कारणं कम्यूनिष्ट नेतात सुविधाभोगी व स्वच्छाचारी जुइगु व जनतायात दासया व्यवहार याइगु खः । ३) कम्यूनिष्ट नेतातय्सं आन्दोलनया इलय् जनतायात ततःधंगु आशा क्यनाः आन्दोलन सफल याइ । तर सत्ताय् थ्यन कि न्हापाया फुक्क आश्वासन ल्वमंकाः सुविधाभोगी व स्वच्छाचारी जुयाः पिहां वइ । नेतातय्सं जनतायात माःगु आधारभूत आवश्यकता पूरा मयाइगु जक मखु अझ जनतायात दुःख बीगु हिसाबं बजाःभाः थकयाः दुःख कष्ट बीगु यानाच्वनी । ४) कम्यूनिष्ट व्यवस्थाय् नेतातय्सं याइगु भ्रष्टाचार, कमिशन व घातक ज्यायात नियन्त्रण यायेगु विधि निर्माण मयासे नेतातय्गु इच्छा व चाहना कथं देय् संचालन यानाच्वनी । ५) कम्यूनिष्ट पार्टीया आदेश धकाः संविधान व कानून उल्लंघन यायेगु ज्या जुयाच्वनी । ६) कम्यूनिष्ट व्यवस्थाय् सक्षम व्यक्तित्वयात कार्यपालिका, व्यवस्थापिका व न्यायपालिकाय् थाय् बीगु स्वइ मखु बरु पुंजीवादी पार्टीं सक्षम, विवेकी व इमान्दारतय्त प्रशासनय् सेवा याकेगु अवसर बीगु यानाच्वनी । ७) जुजु व कम्यूनिष्ट पार्टीया सर्वोच्च नेता सर्वशक्तिमान जुइ । जुजु सामन्तीया नाइके जुयाच्वनीसा कम्यूनिष्ट नेतां चाहिं सर्वहाराया नामं मोजमस्ती यानाच्वनी । थ्व निम्हं व्यक्तित्वं देश विकास जनतां मखु नेतां याइगु धका यःयःथे ज्या यानाच्वनी ।

एमालेया देशभक्त नेता मदन भण्डारीं कम्यूनिष्ट प्रणालीया कमजोरीयात ध्यानय् तयाः बहुदलीय जनवाद मार्फत प्रतिक्रियावादी, विदेशी दलाल व सामन्ततय्त परास्त यानाः देशभक्त नेतात तयार यानाः विकास यायेगु लक्ष्य ज्वंगु खः । तर जब मदन भण्डारीयात षडयन्त्रपूर्वक स्वदेशी विदेशी शक्तिं हत्या यात एमाले देशभक्त अडानय् च्वने मफयाः टनकपुर सन्धि याना क्यन । एमाले धुंकाः माओवादी शक्तिशाली जुया वल । माओवादीं जनयुद्धया शुरुइ भारतीय विस्तारवाद नाप साँठगाँठ यानाच्वंपिं सामन्ती खः धाल । थ्व वर्गं जनतायात शोषण यानाच्वंगु खः धकाः गांगां या सामन्तीतय्त आक्रमण यानाः नष्ट यायेत सफल जुल। झिदँया जनयुद्धया इलय् च्यादँ भारतया भूमिइ च्वन धयागु खँ प्रचारय् वल । भारतं थःगु भूमिइ शरण बियातःगुया कारण ला लिपा सत्ताय् वन कि थःगु स्वार्थ पूरा याकेगु लागि जक जुयाच्वन । संविधानसभाया चुनाव धुंकाः माओवादीया नेतृत्वय् सरकार गठन जुल तर व सरकारं नं न्हापा न्हापाया सरकारं थें राष्ट्रघात यायेगु धाःसा मत्वःतू । माओवादी नेतृत्वया सरकारं नेपाःया महत्वपूर्ण जलश्रोत अरुण तेश्रो व सेती योजना बियाः भारतयात लय्तायेकेत स्वत । माओवादी सत्तां पिहां वयेसातकि कट्टर भारत विरोधी जुया वल । जनतां माओवादीया विरोधयात निगू कथं स्वयाच्वंगु दु । छगू, जनताया न्ह्यःने थःत राष्ट्रवादी धकाः क्यनेगु, व मेगु भारतयात घुर्की क्यनाः हानं सत्ता कायेगु । न्ह्यागु जुइमा माओवादीया जन्म क्रान्तिं जूगु जूगुलिं नेतात सुविधाभोगी बिलासी जीवनय् च्वनाच्वंसां सारा कार्यकर्तातय्के क्रान्तिकारी छबि व भावना बाँकी दनि धइगु जनतां मसिउगु मखु । अथे जूगुलि लडाकु कार्यकर्तात छप्पँ जुयाः नेतातय्त ठीक लँय् हइ ला धकाः जनतां आशा यानाच्वंगु दनि ।

More Stories Like this