झीगु सापारु: म्हिगः व थौं

सुरेश

दँय्दसं सापारु वइ। अले वनी। न्हापा जूसा सापारु वल कि नेपालभाषा ख्यलय् छगू बिस्कं ज्याझ्वः जुइ - ख्यालः क्यनेगु ज्या। अबलय् स्वनातःगु मुनासः नांगु संस्थाया ग्वसालय् राष्ट्रिय सभागृहया दबुली थ्व ख्यालः कासा जुइ। अबलय् थ्व कासा थुलि लोकंह्वाः कि कासा जुइगु गबलय् गबलय् टिकटया ब्ल्याक शुरु जुइधुंकी हं। कासाया आयोजकतय् छेँय् छेँय् सुथय् ५ बजेनिसें हे मनूत वयाः टिकट छपाः माल धाः वयाच्वनी हं ।

थ्व स्वः वइपिनि खँ जुल। क्यं वइपिनि नं थपाय्सकं तयारी जुइ कि गुंपुन्हिजःछि उमि सुयां हे लिलाइ मखु। न्ह्याथे यानाः नं सिरपाः त्याकां तुं त्वःते धकाः चांन्हि हे मेहनत याइ। अले तसकं मेहनत यानाः नं सिरपाः मलात कि गबलें धाँधली जुल धकाः बबाल याइ, गबलें पक्षपात जुल धकाः बहिष्कार याइ। थ्व अबलय्या जोश खः। ज्याझ्वः सिधयेधुंकाः नं तःन्हु तक उकिया चर्चा जुयाच्वनी ।

अबलय् पञ्चायतया ई। क्यने मजिउगु क्यन धकाः गबलें गबलें ख्यालः क्यनाच्वंथाय् हे प्रहरीं ज्वं वइ। प्याखं क्यनेसातकि कलाकारत अण्डरग्राउण्ड जुइमाली।
नेपालभाषां क्यनीगु थ्वहे ख्यालःया 'कपी' यानाः खँय् भाषाय् थौंकन्हय् गाइजात्रा महोत्सव क्यनेगु ज्या न्ह्यानाच्वंगु दु। भाजु सत्यमोहन जोशी तत्कालिन राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानया सदस्य सचिव जुयाच्वंबलय् वय्कलं हे खँय् भाषाय् थ्व चलन शुरु यायेत प्रेरणा बियादीगु धाइ। वय्कलं न्ह्याकादीगु थ्व चलन थौं तकं जारी दनि ।

तर नेपालभाषाय् धाःसा मदयेधुंकल। ग्वसाः ग्वइपिं, क्यनीपिं व स्वः वइपिं सुयां थौंकन्हय् 'फुर्सद' मदु। अथे खःसां ख्यालः क्यनेगु ला झीगु परम्परा खः, थुकियात झीसं दिके मजिउ धइगु भावना ज्वनाः छुं दँ न्ह्यवंनिसें ख्यालिगुलु गुथिं चीधंगु हे जूसां ख्यालिन्हिलि ज्याझ्वः न्ह्याका वयाच्वंगु दु। न्हापा न्हापा जुइगु ज्याझ्वःया न्ह्यःने ख्यालिगुलुया थ्व ज्याझ्वः छुं तःधंगु ला मखु, अय्नं झीगु शुन्य थासय् थ्व अलःमां सिमाया थाय् धाःसा बांलाक हे कयाच्वंगु दु। गुंपुन्हि न्ह्यःने वल कि हे गुथिया गुथियारतय्त मनूतय्सं न्यनेधुंकी, 'थुगुसी क्यनेगु मखु ला ?'

थगुने मक्यं। क्यनेगु स्थिति मंत। थुगुसी धाःसा क्यनेगु ग्वसाः जुयाच्वंगु खँ गुथिया दुजःतय्सं धाःगु दु। गबलय् क्यनी व मधाःनि। तर क्यँ चाहिं अवश्य क्यनी। न्हापा न्ह्याबलें चेम्बरया भवनय् क्यनीगु। अले न्ह्याबलें माइकया समस्या नं जुइगु। नगुने अन्तिम पटक धकाः चेम्बरय् क्यंगु खः, व स्वयां दछि न्ह्यःया अन्तिमयात सुधार यानाः। थुगुसी नं मेथाय् दंक हल चूमलात धाःसा हाकनं छक्वः अन्तिम पटक चेम्बरय् हे क्यने मालीगु छाँट दु ।

टिकट काटे यानाः तःधंगु हलय् क्यने धाःसा नेवाःतय्के ध्यबा मदु। अले ख्यालिगुलुया गुथियारतय्के मीगु लागिं छेँ-बुँ मदु। दकलय् पाःगु हे थनलाय् लाक्क खः। धन्य कलाकारत नं सकलें 'वा' धायेवं वइपिं जुयाः जक खः। ध्यबा पुलेमाःगु जूसा ला व नं असम्भव। ग्वसाः खलः सितिकं। कलाकार सितिकं। अले स्वइपिं नं सितिकं। थ्व छगू अजूचायापुगु सितिकं ज्याझ्वः जुयाच्वंगु दु। अथे खःसां गबलें समाजवादपाखें, गबलें साम्यवादपाखें व गबलें ब्राम्हणवादपाखें पीडित जुयाच्वंपिं नेवाःतय्त दँय् छक्वः डेढ घण्टा न्हीके खंगुलिं धाःसा ख्यालिगुलुत साप लुधं। स्वये, थुगुसी थुमिसं गज्याःगु लुधनीगु ज्याझ्वः हइ थें ?

More Stories Like this