थाकूगु मुक्तिक्षेत्रया अपुगु यात्रा

भिक्षु संघरक्षित स्थविर 'परियत्ति सद्धम्म कोविद'

मुक्तिनाथ यात्रा ! लुमंकेबलय् नं थाकूगु ! कथिन ! तसकं दुःखकष्ट सियाः हप्तौं 'महिनौंया डाँडा' काँडा, वनजंगलया पैदलयात्रां थ्यंकेमाःगु ! तर थ्व खँ नं पुलां जुइधुंकल। म्याग्दी-बेनीं तप्यंक जोमसोम व अनं हाकनं मुक्तिनाथ तक बस व जीप यात्रां आः याउँक हे थ्यंकेफये धुंकल। बेनीं जोमसोम तक बस यात्रा करिब ७ घण्टा व जोमसोमं मुक्तिनाथ तकया बस यात्रा १ घण्टा। छन्हुं हे मुक्तिनाथ थ्यनीगु ! गुलि मज्जा ।

स्वदँ न्ह्यव मुक्तिनाथ यात्रा यानागु इलय् पहाड-कन्दरा, खोला-नाला पुलाः केवल बछि लँ जक वनेमाःगु इलय् नं तसकं दुःख-कष्ट फयेमाःगु खः। तुति स्यानाः खुट्यां कया तकं वनेमाःगु। लुमंकेगु इलय् नं म्हाइपुसे च्वं ।

मुक्तिनाथ ! इलं हाकनं छकः अन थ्यंकेगु मौका चुलात। तनहुँया दुलेगौंडा, म्याग्दी-बेनी व बाग्लुंङ्गया बौद्ध जागरण शिविरय् प्रशिक्षण याःवनेगु झ्वलय् जिपिं बेनी थ्यंगु खः। निन्हु फुर्सद चुलात। छन्हुं हे मुक्तिनाथ थ्यंकाः मेगु दिंखुन्हु हाकनं बेनी याउँक हे लिथ्यंके फइगु। थ्व हे खँ यानाः डा. केशवमान शाक्यया विशेष पहलं चन्द्रकीर्ति भन्तेसहित जिपिं स्वम्हं मुक्तिनाथ वनेगु खँ क्वःछित।
ज्येष्ठ २९ गते, २०६६ ! सुथः न्हापनं बसपार्कय् थ्यंका, करिब ५:३० बजे। म्हिगःया मगरात बन्दं मुक्तिनाथ वनिपिं मनूत आपालं बसपार्कय् मुनाच्वन। छुं ई तक ला बस दयेत नापं साप थाकुल। बल्ल छगः बस लुत। ७ बजेति खचाखच मनूत ज्वनाः बस बेनीं गलेश्वर जुया जोमसोमपाखे न्ह्यात। ७:३० बजेति तिप्लांग थ्यंंबलय् मनय् न्हापाया यात्रा झलझली लुमंसे वल, जिपिं थन हे भोजन (सुथःया जा) नया वनागु खः।
८:३० बजे तातोपानी धइगु थासय् बस दित, च्याः त्वनेत। गुलिं च्या त्वं जुल, गुलिं तातोपानीया कुण्ड स्वयेत ब्वाँय् जुल ।

११ बजेति बस घाँसा धइगु थासय् थ्यंका दित। बेनी व जोमसोम यातायातया थ्व मू केन्द्र जुयाच्वन। थन आपालं जीपत दिकातःगु दु। जिमिगु भोजन (नयेगु) या व्यवस्था नं थन हे जुल। थाय् तसकं बांला। छचाखेरं वाउँसे च्वंगु गुँ। मनोरम लु। नेपाःया स्वीट्जरल्याण्ड धाधां छुं ई तक जिपिं नं व्यस्त हे जुया, किपा कायेगुलि ।

छुं ई धुंकाः हाकनं जोमसोमपाखें बस न्ह्यात। लँ बांमलाना खः वा बस पुलां जुयाः बसय् आपालं मनूत दयाः खः वा लँय् तसकं तं दयाः बसं सालेमफया यात्रुत पटक पटक बसं कुहाँ वयेगु, छुं तं गयेगु व हाकनं बसय् च्वनेगु सिलसिला न्ह्यानावं च्वन। अनया निम्तिं लँ न्ह्याक्वः हे बांलासां स्वनिगलय् च्वनिपिनिगु लागिं म्हहे जिरिंग यायेत प्रशस्त जू। अझ गबलें ला बसं क्वय् मिखा वनीगु इलय् अनया ग्यानापुगु लु नं साटो काइगु। गनं ला ग्याना अथें अथें हे मिखा तिसिना वनीगु ।

२ बजे जुल, बसं जोमसोम बजार थ्यंका बिउबलय्। तुरुन्त हे मुक्तिनाथ थ्यंकेगु मू इच्छां हे जिपिं जोमसोमय् पलख नं अलमलय् मजुया। अनया झोलुंगे ता पुलाः मुक्तिनाथ वनीगु जीपस्टाण्डय् थ्यंक वना। मुक्तिनाथ वनीगु जीपया टिकट नं ल्हातय् लात। अय्नं मनूत मगाना जीप याकनं मन्ह्याइगु जुल। जीप न्हयायेत १४ म्ह यात्रुत दयेमाःगु, मखुसा ४ बजे जुइमाःगु अले जक न्ह्याक्वः हे मनूत दःसां लोकल गाडी कथं न्ह्याइगु। जिपिं स्वम्ह याना यात्रुत ८ म्ह खात, तर मेपिं मनूत धाःसा मवल। ४ बजे तक जिपिं अथें हे अन पियाच्वना। ४ बजे जुइवं तिनि जीप मुक्तिनाथपाखे न्ह्यात।
छघौति लिपा जिपिं मुक्तिनाथ थ्यन। जीप पार्क बस्तीया सिथय् हे जुयाच्वन। जिपिं बुलुहुँ बस्तीया रानीपौवा जुया न्हापा च्वनागु होटल 'बब मार्ले'य् वना। अन कफीया नापनापं च्वनेगु कोठा नं मिले याना। सनिलया ६ बजे जुइधुंकल। थौं हे मुक्तिक्षेत्र चाःहिउ वनेगु खँ जुल। जिपिं स्वम्हं बुलुहुँ मुक्तिनाथ मन्दिरपाखे न्ह्याःवना। करिब ५-१० मिनेट तापाःगु, छुं भतिचा च्वय् हाइटय् ।

न्हिछिया बसयात्रां खः वा आपालं हाइटं, जिपिं स्वम्हेसिया म्ह याताप्यातां वंथें, इकुथें, वाक्वाक् वइथें जुयाच्वन। गनं लेक जकं लगेजुल ला धकाः नं ग्यासें वल। उलिचाया पैदल यात्रा। तर जिपिं बुलुहुँ जक न्ह्यां वना, बीचय् बीचय् आराम काकां वना ।

मुक्तिनाथ मन्दिर ! तापाक्कं निसें तुयुगु पखालं चाःहिइका तःगु स्पष्ट खनेदुगु गुँया दथुइ च्वंगु मन्दिर क्षेत्र। छुं भतिचा तं गयेवं मन्दिरया मू लुखा थ्यन। जिपिं लुखां दुहाँ वना। आः जिपिं मुक्तिक्षेत्रय् पलाः तयापिं जुल। बांलाक व्यवस्थित ल्वहँतं सियातःगु। खवय्-जवय् वाउँगु सिमात । ल्वनापुसेच्वंगु स्वाँत। देगलं जायाच्वंगु शान्त। मनोरम क्षेत्र ।

जिपिं तप्यंक मू मन्दिरपाखे वना। खवय्-जवय् पुखू, दथुइ लँ व न्ह्यःने मुक्तिनाथया पवित्र मन्दिर। मन्दिर परिसरया दुने हे वना जिपिं। अन मनूत आपालं मुनाच्वन, पूजा याइपिं, मतः च्याकिपिं, देगः परिक्रमा याइपिं। जिमिसं नं देगः चाहिला, देगलय् दुने दर्शन याना। झुमा (आनि) पुजारी च्वनाच्वंगु मन्दिरया मू मूर्ति बोधिसत्वया दु। तर थुकियात हिन्दूतय्सं विष्णु कथं माने याइगु जुयाच्वन। बौद्धपिंस बोधिसत्व धायेगु वा हिन्दूतयस् विष्णु, निगुलिं सम्प्रदाय दुने मुक्तिक्षेत्र धार्मिक श्रद्धा व आस्थाया केन्द्रकथं पलिस्था जुयाच्वंगु जुल ।

देगःया पाय्छि लिउने छसिकथं ल्वहँया १०८ हितित बांलाक हे तयातःगु दु। फुक्क हितिं लः हायाच्वंगु दु। लः ख्वाउँसे च्वं। थन म्वल्हुइवं मुक्त जुइ धइगु आपालं मनूतय् जनधारणा आः तकं दहे दनि। उकिं ख्वाउँ मधासे, चिकु मधासे मनूत १०८ हितिया फुक्क लखं म्व ल्हुइ, शिशि व मेगु थलय् जल कथं लः मुंका यंकी। थथे यानाच्वंपिं मनूत ला प्रत्यक्षतः अन हे आपालं खनेदया च्वन ।

पूजापाठ, भक्तिभाव स्वयां ज्ञान, ध्यान व अभ्यासय् जोड बीपिं जिपिं म्वल्हुइगु, जल मुंकेगु स्वयां बांलाक अवलोकन यायेगु। छुं हितिया ल स्पर्श यायेगु। किपात कायेगु। माःगु छुं सामग्रीत मुंकेगु आदि ज्याय् व्यस्त जुयाच्वना जिपिं। मरूभूमि थेंजाःगु थाय् ! छचाखेरंया गुँत सुख्खा, तर थुगु थाय् धाःसा वाउँसे च्वं, १०८ गु हिती नं अविरल जलप्रवाह दु ।

आश्चर्य !

देगःया जवय्। चिबलागु लँ। न्हापा नं थुखें चाःहिलेधुनागु जुयाः जिपिं उगु हे लँपु मेगु गुम्बापाखे चाःहिलेत च्वय् थहाँ वना। अनं मुक्ति क्षेत्रया पखाः लिकया लँ जुया। च्वय् च्वय्नं चाःहिला न्ह्याःवना। अहो ! तापाक तापाकया उगु न्ह्याइपुसे च्वंगु लु ! हिमाल, पहाड, वर्णन यायेगु शब्द तकं मदु जिके। उफ् ?

चाः हिहिउँ देगःया खवय् च्वंगु ज्वालामाइ मन्दिरय् थ्यन जिपिं। थ्व छगू गुम्बा खः। गुम्बा दुने मदिक च्यानाच्वनीगु चिप्वाःगु ज्वाला वा मतः दु। थुकिं यानाः हे थुगु गुम्बायात ज्वालामाइ मन्दिर धाइगु जुयाच्वन। थुगु थासय् आनिपिंस स्वयेगु याइ। गुम्बा दुने थीथी बोधिसत्व आदि देवीदेवतापिनिगु आपालं मूर्तित दु। थुपिं हे मूर्ति क्वय् पिलपिल च्याना च्वनीगु मिया ज्वाला अतिकं चिप्वाः, झण्डै खंके नं थाकु ।

अन क्वय् क्वय्या लँ जुयाः जिपिं कुहां वया। छुं भतिचा क्वय् वयेवं छगू ताःहाकःगु पखाः व उकिइ आपालं माने चाहिकेगु व्यवस्था यानातःगु जुयाच्वन। स्वये हे ल्ववनापुसे च्वंगु। श्रद्धां जायाच्वंपि मनूतय्त धर्म मुंकेत नं अपूगु।
अनं भतिचा कुहां वयेवं जिपिं मुक्ति क्षेत्रया मू लुखाय् हे लिथ्यन। बहनिया ७ बजे जुइधुंकल। अय्नं द्यः तुइसे हे च्वनि। ख्वाउँगु फसं धाःसा तसकं हे चिकुसे च्वंकाच्वन। ख्वाउँगुलिं बचे जुइगु जोरजाम जिपिं सुयाके हे बांलाक दुगु मखु। छाय्धाःसा जिपिं मुक्तिक्षेत्र चाःहिलेत छुं हे तयारी याना वयापिं नं मखु। जिमिगु थ्व यात्रा तसकं हे अपर्झट व आपुलकं जूगु खः ।

न्हिछियंकंया यात्रा, तसकं त्यानुचाःगु। मुक्ति क्षेत्रया ख्वाउँ ! थुपिं फुक्कपाखें मुक्त जुइगु निंतिं जिपिं सरासर होटलया क्वथाय् हे लिहां वया। पवित्र मुक्तिनाथ मन्दिरया दर्शन, अवलोकन व भ्रमण नं क्वचाःगु हे जुल ।

More Stories Like this