न्हापांम्ह नाटककार

सुनिता मानन्धर

नेपालभाषाया न्हापांम्ह मिसा नाटककार खः मय्जु प्रकाश प्रधानाङ्ग । न्हापांम्ह मिसा नाटककार जुइत वय्कःयात सुदर्शन भन्तेपाखें प्रेरणा चूलाःगु जुयाच्वन ।

'भन्तेयात जिं मचांनिसें म्हसिउ। वसपोल जिगु गुरु नं खः। न्हापा जिं नेपालभाषा ब्वने च्वये मसः। भन्ते पाल्पा बिज्याइगु इलय् पासा पुष्प व जितः नं नेपालभाषा स्यनाबिज्याइ। भन्ते स्वयम नं नेपालभाषाया नाटक च्वमि जूगुलिं जितः नं नाटक च्वयेत हःपाः व तिबः बियाबिज्या।' थःगु नाटक यात्रा लुमंकुसें वय्कलं कनादी ।

थ्वहे प्रेरणां सायेकाः मय्जु प्रधानांगं नेपाल संवत् ११७६ निसें ११८० तकया दुने चय्पु ति नाटक च्वयादिल। अनं लिपा धाःसा छेँज्याय् तक्यनेवं वय्कःया च्वसां दिपाः काः वन।
अनंलि वय्कः गबलें विराटनगर, गबलें गुल्मी, गबलें तेह्रथुमसा गबलें प्यूठानपाखे झायेमाल। छन्हु वय्कःया पासा सुलोचना मानन्धरं बाखनय् पीएचडी यायेगु तातुनां वय्कःयाके थम्हं च्वयागु बाखं काः वल। उगु इलय् तक वय्कलं च्वयादीगु बाखं किलं नयाः ध्याकुनय् लाना च्वनेधुंकल। किलं नःगु कापीइ च्वंगु बाखंयात हाकनं छकः ल्ह्यया कयाः वय्कलं पासायात बियादिल। लिपा सकसिनं बाखं सफू पिकाये माल धायेवं वय्कलं 'लुफिं' बाखं सफू पिकयादिल ।

वय्कःया 'अपवाद' व 'प्रतिज्ञा' शीर्षकया मेगु बाखं सफू नं पिदनेधुंकूगु दु। वय्कलं नकतिनि हे थःगु जीवनया भोगाई, थम्हं सिउगु खँ व पीडा बेदना नापं सुखदुःखयात कःघानाः 'आत्म प्रकाश' नांयागु सफू च्वये सिधयेकादीगु दु। याकनं हे वयेत्यंगु दु थुगु सफूयात वय्कलं धयादी, 'दकलय् न्हापां जिं खस भासं आत्म प्रकाश च्वयेगु बिचाः यानागु खः। तर काशीनाथ तमोटं जितः नेपालभाषां हे च्वःसा बांलाइ धायेवं जिं नेपालभाषां हे च्वया यंका ।'

थ्व सफू पिहां वयेधुंकाः वयां लिपा 'आत्मप्रकाश निगूगु ब्व' पिकायेगु ग्वसाः नं दुगु खँ कनादिल ।

वय्कः थौंकन्हय् येँया कुलेश्वरय् च्वनादी। वय्कः पाल्पाय् च्वनादीगु इलय् नं येँनं पिहां वइगु धर्मोदय, झी, नेपालभाषा पत्रिका, ब्यांचुलि आदि पत्रपत्रिकाय् वय्कःया बाखं पिहां वः। सुदर्शन भन्ते तानसेन बिज्याइगु इलय् वय्कःया बाखं ज्वना वइगु खः ।

नेपाल संवत् ११२५ य् वय्कःया अध्यक्षताय् भिक्षु सुदर्शन लुमन्ति पुचः नीस्वन। थुगु पुचःपाखें छात्रबृत्ति बीगु ज्या व अनुसन्धानात्मक च्वसु च्वइपिंत ग्वाहालि यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

थौंकन्हय् शिक्षण पेशां अवकाश काये धुंकूम्ह वय्कलं सुदर्शन भन्ते दुबलय् किपूया श्रीकीर्ति विहारय् च्यादँ तक क्लिनिक सञ्चालन यानादीगु खः। उगु इलय् वय्कः स्वयम् थम्हं हे ल्वगियात वासः बीगु ज्या नं यानादी ।

गुम्ह मनू गन च्वन वयात उगु थाय्या जातिया प्रभाव नं लाइगु जुयाच्वन। नेवाः हे जूसां नेवाः भाय् ल्हायेगु इलय् इमिके छुं भचासां पाना हे च्वनी। उकिं स्वनिगलं पिनेयापिंसं नेवाः भाय् ल्हाइगु इलय् 'भाय् वः' धकाः गिजे याये मजिउ धइगु बिचाः दुम्ह वय्कलं नेपालभाषा साहित्यया बाखं व नाटक ख्यःयात अझ तब्या याना बिउगु दु ।

More Stories Like this