सप्पा दयेकु दयेकुं सानुकाजी

कृष्ण

सानुकाजी श्रेष्ठं सप्पा (ब्रिकेट) पाखें उर्जा पिकयाः प्रयोग याकाच्वंगु छगू दशक दत। थौंकन्हय् वय्कःया संस्था फोक्टपाखें थीथी पुचः दयेकाः उगु उर्जा उत्पादनया तालिम नं न्ह्याकाच्वंगु दु। पुलांगु पत्रपत्रिका छगू किलो मिल धाःसा कवाडीं स्वतकांनिसें प्यतका दां बी। यदि उगु पत्रिका मीगु स्वयां च्याकेगु ज्या यात धाःसा २-३ मिनेटं अप्वः च्याकेत गाइ मखु। ८० ग्रामया काठमाडौं पोष्ट, १०० ग्रामया कान्तिपुर व ७० ग्रामया नागरिक न्हिपौ मुंकल धाःसा हफ्तां हे छगू किलो पत्रिका दयेधुंकी। थज्याःगु सितिं वनीगु चीजयात छ्यलाः नं झीसं न्हियान्हिथं मालीगु उर्जा उत्पादन याये जिउ। थज्याःगु हे अःपुगु उर्जा आविष्कार यानाः अन्तर्राष्ट्रिय सिरपाः तकं त्याकेत ताःलाःम्ह 'उर्जाविद्' खः भाजु सानुकाजी श्रेष्ठ ।

वय्कःया उर्जापाखें प्रभावित जुयाः वय्कःयात सगरमाथाया बेस क्याम्पय् तक वनाः थःपिनि उर्जाया प्रदर्शनी यायेगु ह्वःताः चूलाःगु दु। तर वय्कःयात अन वनेगु रहर धाःसा जुयाच्वंगु मदु। न्हापा छक्वः वनाबलय् तसकं दुःख सिउगु खँ वय्कलं लुमंकादी, 'स्वन्हुया लागिं धकाः वनागु ला गुन्हु बित। पाउरोटी छगःया सत्या निसः काइगु, क्वाःलः छगिलासया न्यय्तका काइगु। थी हे मफइगु मखु। उकिं अन वने ययाच्वंगु मदु ।'

सगरमाथा बेस क्याम्पसय् वय्कःया शिष्यपिं थ्यंगुलिं वय्कःयात नं अन वयेत इनाप वःगु खः। भ्वं, सिँचुं वा छेँय् वइगु फोहोर ज्वलंपाखें नं ब्रिकेट दयेके जिउ। छगू किलो पत्रिकां छगू किलो बराबर हे तुयूगु ब्रिकेट दयेकेफु। अझ उकी सिँचुं ल्वाकछ्यायेगु जुल धाःसा अप्वः यायेफु। पत्रिका जक तप्यंक च्याकल धाःसा ३ मिनेटं १ किलो भ्वं फुइ। तर उकियात उर्जा बचत यानाः हानं छ्यले जिउ धइगु खँ धाःसा म्हो जक मनूतय्सं सिउ ।

वय्कलं दयेकीगु ब्रिक च्याकेबलय् कुँ छप्ति हे वइ मखु। थुकिं सेकुवा दयेकेगु खःसा अझ हे बांलाः। लँय् लँय् कःनि छुयाः मीपिंत नं थ्व तसकं हे उपयोगी जू। उकिं वय्कलं अज्याःगु ज्याय् संलग्नपिंत जक अलग्ग हे तालिम नं बियादीगु दु। तर घाटय् वांछ्वयातःगु फोहोर ह्यंग्वाः छ्यलाः कःनि छुइगु बानी जुइधुंकूपिंसं थ्व उर्जा छ्यलेगु ज्या धाःसा अपाय्च्वः मयाः ।

छगू किलो ब्रिकेटया झिंखुतका जक खः। छगू किलो भ्वँतय् प्यंगू किलो तक सिँचुं ल्वाकछ्याये जिउ। सिँचुं मुक्कंया जक ब्रिकेट दयेकेगु खःसा बस्तु स्वयां ब्रिकेट ७० प्रतिशत जक वइ। अथे खःसां ५ किलो सिँचुंया साढे ३ किलो ति ब्रिकेट तयार जुइ। १ किलो ब्रिकेट स्वघौ तक च्याइ। बांलाःगु ब्रिकेट छगू किलोया नीन्यातका तु। थ्व भ्वं जक छ्यलाः दयेकातःगु ब्रिकेट जुल। अझ बनमारा झारया ब्रिकेट दयेकेगु खःसा छगू किलोया स्वीतका तू। थ्व उर्जाया विशेषता धइगु हे थुकिं कुँ पिकयाः वातावरण प्रदुषित याइ मखु। अले पेट्रोल, मचिकं, विद्युत, ग्याँस आदि थेंज्याःगु नेपालय् अभाव दुगु उर्जाया थ्व छगू बांलाःगु विकल्प नं खः ।

थ्वहे विशेषतां यानाः सन् २००७ य् जूगु अन्तर्राष्ट्रिय उर्जा सम्मेलनय् ९४० म्हेसिया दथुइ वय्कःयात उत्कृष्ट सिरपाः बिउगु खः। खय्त ला वय्कलं सौर्य उर्जा व मेमेगु कथंया उर्जाया ज्या नं यानामदीगु मखु। तर सौर्य उर्जा बहनीपाखे अथवा वा वइबलय् व द्यः त्वपुइगु इलय् ज्या मवइगु जुयाः थ्व ब्यावहारिक मजुल। उकिं सन् २००३ य् ब्रिकया बारे बांलाःगु अनुसन्धान जुल। सन् २००४ य् थुकियात उर्जा कथं मान्यता चूलात। २००५ य् ला रोटरी क्लब नाप जानाः थुगु उर्जाया प्रवर्द्धन यायेगु ज्या तकं न्ह्यात। २००७ या उर्जा सम्मेलनय् विश्वया थीथी देशं वयाच्वंपिं ९४० म्ह मध्यय् बांलाःपिं झिंनम्ह ल्ययाः वयां लिपा झिंनिम्हय् नं निम्ह ल्यःगु इलय् वय्कःया नां वःगु खः। आः वय्कःया थुगु ब्रिकेट ब्यवसायं अमेरिका व अफ्रिकाय् नं नेटवर्क दयेकेधुंकूगु दु।
ब्रिकेट च्याकेधुंकाः वःगु नौपाखें हाकनं मेगु ब्रिकेट दयेके जिउ। ब्रिकेटयात बोराय् तयाः स्वला प्यला तक भण्डारण नं याये जिउ। अझ यखाना तःसा दँदँ तकं तये जिउ। न्हापा न्हापा शुद्ध सप्पा जक जुइगुलिं थुकिं कुँ पिहां वः। आः थुकियात परिमार्जन यानाः दयेकूगुलिं कुँ भ्याः हे
मवः। तु नयेधुंकाः वःगु च्वकर, सु, छ्वालि वा छेँय् सितिं वनीगु वस्तुयात कुचा कुचा यानाः छ्यानाः ध्वगिकाःलि उकियात काकाः ब्रिकेट दयेकीगु खः। छवाः जक तालिम कयाः नं मेसीन न्यानाः थ्व ज्या यायेफु। बचत जुइगु, दंगु, सरल व सफा उर्जाया रुपय् थुकियात छ्यले फइगु खँ वय्कलं कनादी ।

More Stories Like this