शुद्ध धर्म, धर्मात्मा व कर्तव्य

डा. भगवानदास मानन्धर


(रामपुर क्याम्पस, पशु व विज्ञान अध्ययन संस्थान रामपुरय् अग्नियोग पाठशालाया तत्वावधानय् वंगु २०६५ चैत्र २५ -३० तक जूगु छवाःयंकंया योग व प्राणायाम शिविर व २०६६ बैशाख १७ निसें १९ तक जूगु स्वन्हुया योग, प्राणायाम, एक्युप्रेशर, प्राकृतिक चिकित्साया ज्याझ्वलय् जिं प्वंकागु मूखँ हाकनं छकः न्ह्यथने बांलाइ तायाः थन न्ह्यब्वयाच्वना। अथेहे भुजौली इङ्गलीस बोर्डिङ्ग स्कुल, भुजौली गा.वि.स. वडा नं ६, रुपन्देही, लुम्बिनीइ वंगु जेठ ३-७ तक जूगु योग, प्राणायाम, जडीबुटी एक्युप्रेशर, प्राकृतिक विज्ञान शिविरय् नं थुकिया सार न्ववानागु खः।)

धर्मात्मा जुइत धर्म बल्लाकेमाः

जि छम्ह विज्ञानया विद्यार्थी, छिकपिं सकलें विज्ञानया विद्यार्थीया न्ह्यःने च्वनाः योग, प्राणायाम व एक्युप्रेशर स्यना बियाः शरीरया भौतिक प्रक्रिया उपयोग यानाः थुकिं स्वास्थ्य लाभ जुइगु वैज्ञानिक पुष्टि यायेगु थुइका बी खनाः अति लसता वः। झी विज्ञानया विद्यार्थीतय्सं न्ह्याबलें तटस्थ च्वनाः स्वयेगु व ज्या यायेगु यायेमाः। वैज्ञानिक जुइपिं विद्यार्थीया थ्व अति आवश्यक गुण, लक्षण व कर्तब्य खः। झीगु समाजय् न्ह्यानाच्वंगु थीथी कथंया परम्परा, संस्कृतिइ गुलिखे रितिथिति व ज्याझ्वःत अझ नं विज्ञानं पुष्टि व प्रमाणीकरण याये मफुनि धाःसा गुलिं रितिथिति, ज्याझ्वःत समाजय् विकृतिया रुपय् नं न्ह्यानाच्वंगु दु ।

थज्याःगु विकृतियात विश्लेषण व वैज्ञानिक रुपं प्रमाणीकरण यानाः समाजया मिखा चायेका बीगु ज्या झी विज्ञानया विद्याथीतय्सं झं याकनं याये फइ। उकिं जिं छिकपिंत थज्याःगु ज्याय् आवंनिसें बिचाः यायेत इनाप यानाच्वना।
झीगु समाजय् थीथी कथंया धर्मावलम्वीत दु। गुपिं जि हिन्दू, जि बौद्ध, जि क्रिस्चियन, जि मुस्लिम, जि शिख आदि धकाः गर्व याइ। थुकी गर्व यायेगु व आस्था दयेकेगुली सुयां छुं नं दोष मदु। तर झीसं थ्व दक्वं नांया धर्मया मुख्यगु सारयात उलि महत्व मबिउगुलिं गनं धर्मया बांलाक पालन मजुयाच्वन ला धकाः बिचाः यायेमाः। थन हिन्दू धर्म, बुद्ध धर्म, क्रिस्चियन धर्म, मुस्लिम धर्म, शिख धर्म, नेवाः धर्म (थन जिं नेवाः संस्कृति, संस्कार, परम्परा नेवाःतय्गु थःगु हे नेपालमण्डलया भौगोलिक, सामाजिक, आध्यात्मिक, धार्मिक परिस्थिति अनुरुप समन्वय जुयाः थःगु हे स्वरुप कयाः न्ह्यानावयाच्वंगुलिं 'नेवाः धर्म' धका प्रतिस्थापित यायेगु पाय्छि जुइ धइकथं नेवाः धर्म नालागु खः)। नेवाः जाति लाकि धर्म? ने.स. ११२९ चिल्लाथ्व ६, (सन्ध्या टाइम्स) दक्वलीसं मंकाः खँग्वः खः ''धर्म'' ।

यदि थीथी धर्म स्वानाच्वंथाय् धर्मयात हिसाब थें कमन काल धाःसा ब्राकेट दुने हिन्दू, बौद्ध , क्रिस्चियन, मुस्लिम, शिख, नेवाः लाः वइ। आः यदि धर्म बल्लात धाःसा जक ब्राकेट दुनेया शब्दतय्गु अर्थ क्वातुइ। यदि धर्म हे बमलानाः शून्य जुल धाःसा ब्राकेट दुनेया शब्दतय्गु छुं अर्थ मदु व नं शून्य हे जूवनी। अथे धइगु जि हिन्दू धयाः चन्दन बुलाः, रुद्राक्ष माला क्वखानाः, ह्याउँगु, तुयूगु वसः, धोती चिना जुयां धर्म बमलानाः समाजय् विसंगति याना जुल धाःसा व हिन्दू धाइम्ह ब्रम्हू धर्मात्मा जुइ मखु। अथे हे जि बौद्ध धर्मावलम्वी धयाः नं बुद्ध धर्मया नियमय् मच्वँसे वा अहिंसाया प्रतीक भगवान् बुद्धया न्हापांगु शीलयात पालना मयात धाःसा उम्ह गथे बौद्ध जुइ, गथे धर्मात्मा जुइ? उकथं हे समाजय् विकृति न्यंकल, त्रास, हिंसा आदि अधर्मया ज्या यात धाःसा अज्याःपिं मनूत थःत हिन्दू, बौद्ध, क्रिस्चियन, मुस्लिम, शिख आदि न्ह्यागु हे नां काःसां व ब्यक्ति धर्मात्मा जुइ मखु। अले हिन्दू, क्रिस्चियन, मुस्लिम आदि धाःगुया छुं अस्तित्व नं दइ मखु। उकिं थन धर्म बल्लाये माल, धर्मात्मा जुइ माल अले व ब्यक्तिं थःत हिन्दू, बौद्ध, क्रिस्चियन, मुस्लिम, शिख आदि न्ह्यागु नां कया धाःसां छुं पाइ मखु (सत्यनारायण गोयन्का, विपश्यना, दशदिवसीय शिविर प्रवचन)। हिन्दू, बौद्ध, क्रिस्चियन, मुस्लिम दक्वं खँग्वः थौंया भासं धायेमाल धाःसा लेभेल वा ट्रेडमार्क जक खः। धर्मात्मा जुल कि धर्मयात पूवंक पालना यात धाःसा छम्ह हिन्दू भिंम्ह हिन्दू जुइ, व समाजयात धर्म पालना यायेत दसु जुइ। अथे हे मुस्लिम भिंम्ह मुस्लिम जुइ। झीगु जीवन शरीर ब्रह्माण्डया चीधंगु स्वरुप खः। थ्व शरीर सकल देवदेवीया बासस्थान देगः खः। यदि सुं शिवया भक्त खःसा भगवान् शिवया गुण लुमंकाः व गुण थःगु जीवनय् क्यने फयेके माल, गणेद्यःया भक्त खःसा गणेद्यःया गुण लुमंकाः व गुण थःगु जीवनय् क्यने फयेके माल, बुद्धया शासनय् शिक्षा कायेगु बुद्धया गुण लुमंकाः व गुण थःगु जीवनय् क्यने फयेके माल। सकल महात्मातय्गु उद्देश्य लोककल्याण, लोकउद्धार यायेगु खः। झी आः तक नं महात्मा जुइ ल्वःपिं मनूत मखुनि। थ्व भौतिक संसारया भौतिक विज्ञानय् कृषि सम्बन्धी अध्ययन यानाः बुँइ ज्या याइपिंत ग्वाहालि यानाः थ्व देय्या जनतायात खाद्यान्न पूर्ति यानाः जीवनयापन याकेत ग्वाहालि यानाच्वना। अथे जूगुलिं झी विज्ञानया विद्यार्थीतय्सं धर्मनाप घानातःगु नांया लेभल वा ट्रेडमार्कया लिउने ब्बां मवँसे शुद्ध धर्मपाखे बिचाः यायेमाः।

शुद्ध धर्म धइगु छु खः ?

थन शुद्ध धर्म धइगु छु धकाः थुइकेगु नं पाय्छि जुइ। विपश्यना आचार्य सत्यनारायण गोयन्कां याःगु प्रवचनया लिधंसाय् धर्मयात थथे परिभाषित याना ।

(१) धर्म धयागु प्रकृतिया नियम खः। संस्कृत भासं सुनां ऋतया ऋसेना यानाः प्रकृतिया नियम थुइकाः मन्त्र प्रतिपादन याइ, शब्द समीकरण याइ अज्याःपिंत ऋषि धाइ। थन थथे थुइके माली कि थौंया इलय् अनुसन्धान यानाः प्रकृतिया नियम थुइकाः प्रतिपादन याइ, समीकरण याइ, हिसाबं फर्मूला दयेकी अज्याःपिंत थौंकन्हय् वैज्ञानिक, साइन्टिष्ट धाइ। दसुया लागिं न्यूटनं सिमां स्याउ हाया वःगु खनाः थुकिया हुनि छु खः धइगुया चिन्तन मनन यानाः गुरुत्वाकर्षणया नियम प्रतिपादन यात। अथेहे अल्बर्ट आइन्स्टाइनं शक्तिया फर्मूला प्रतिपादन यानाः थौंया सुपर साइन्टिष्टया पदवी प्राप्त याना काल। उकिं अज्याःपिं वैज्ञानिकत हे थौंया ऋषित खः ।

(२) हरेक वस्तुया गुणधर्मयात धर्म धाइ। मिया गुण ताप, राप बीगु खः, मिं थिल धाःसा सकसितं पुइ। जि बौद्ध जुइवं व मिं मपुइगु मखु, हिन्दू धायेवं मिं मपुइगु मखु। अथे हे लःया गुण शितलता व सिचुका बीगु खः। छगू तत्व व मेगु तत्वनाप मिले यायेगु, घुले यायेगु लःया गुण धर्म खः ।

(३) धर्म धयागु कर्तब्य नं खः। दसुया लागिं जि थ्व अध्ययन संस्थानया क्याम्पसय् उप-प्राध्यापक जुयाः थःगु इन्जिनीयरीङ्ग विषय बांलाक ब्वंकेगु, विद्यार्थीतय्त थुइका बीगु जिगु कर्तब्य खः। यदि थ्व देसय् दक्वस्यां थःगु कर्तब्य जक क्वातुक पालन यात धाःसा झिदँय् जुइगु ज्या दछिं हे याये फइ। अथे जूगुलिं झीसं धर्मया शुक्ष्म खँ थुइकाः धर्मपालन याना जुल धाःसा छम्ह दक्षम्ह वैज्ञानिक जुइत ग्वाहालि जुइ ।
(कथंह)

gibhagawan@yahoo.com

More Stories Like this