नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति व नेवाः एकताया खँ

रमा

नेवाःतय्गु हक, अधिकारया सः ज्वनाः नेवाःतय्गु थीथी गुंगू संस्था छथाय् मुनाः छुं ई न्ह्यः जक स्वंगु खः नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति। नीस्वनाया म्होचा इलय् हे जूसां थुगु समितिपाखें छगू ऐतिहासिक ज्या यानाक्यंगु दु, व खः वंगु जेठ १८ या वृहत् नेपालमण्डल बन्द। झी नेवाःत थःत माल कि छधीछप्पँ जुइफुपिं खः धइगु संकेत थुकिं क्यंगु दु। खला नेवाःतय् दथुइ थ्व खँ नं जुयाच्वंगु दु कि झी गबलें नं अलग जुइ मजिल। माल धाःसा झीसं नेवाःतय्गु लागिं जक मखु थ्व राष्ट्रयात हे छगू दिशा बीगु ज्या यायेमाः थें च्वं। थ्व खँ जिं थन छाय् ल्हानाच्वनागु धाःसां गबलय् गबलय् थन ततःधंगु आन्दोलनत जुइ, अबलय् अबलय् झी नेवाःत सकलें आन्दोलनय् कुहां वयाः छप्पँ जुयाः व आन्दोलनयात निर्णायकय् थ्यंकेगु ज्या याना वयाच्वनागु दु। थ्व खँयात झीसं गबलें ल्वःमंके मजिउ। शायद नेवाः मखुपिंसं नं थ्व खँयात ल्वःमंके फइ मखु। तर थन न्ह्यसः दं वइ थ्व मंकाः संघर्ष समितिया औचित्य गबलय् तक? थ्व खालि अधिकारया लागिं संघर्ष यायेत जक खः ला? छुं जुयाः कन्हय् वनाः झीगु अधिकारयात राज्यं संवोधन यानाः झीगु माग पूवंका बिल धाःसा व अधिकार झीथाय् तक सुनां हया बीगु? व हे खँय् ब्रम्हूतय्गु ल्हातं कायेगु खः ला? गुगु वादया झीसं शदिं निसें विरोध याना वयाच्वना। छाय्धाःसां झी नेवाःत अझं राजनैतिक रुपं तसकं हे लिउने तिनि। थ्व छगू झिगू निंतिं खायूगु सत्य खः। थ्व खँयात सकसिनं स्वीकार याये हे माः। आः वयाः छुं भचा सचेत जूगु जक खः। झी अझं थुकिया माहिर कासामि जुइ मसःनि ।

राज्यया च्वय्यागु निकायलय् नेवाःत म्हो हे जक, अझ धाये माल धाःसा द हे मदु। झीसं धयाच्वना थौं झी छप्पँ छधी जुयागु दु। तर मखु झी अझं छप्पँ जुइ हे मफुनि, मसःनि। थ्व मंकाः संघर्ष समिति नं कन्हय् वनाः त्वाःदली वा कुचा दली मखु धकाः धायेगु छुं ग्यारेन्टी मदु। अवश्यं त्वाःदली तिनि। मनूया स्वभाव खः 'लोभ'। झीसं खनाच्वनागु दु थ्वहे लोभया कारण थौंया सरकार गथे जुयाच्वंगु दु ।

कन्हय् झीगु अवस्था नं थथे मजुइ धकाः धाये फइगु छुं ग्यारेन्टी पक्कां मदु। कन्हय् थन छुं नं चुनाव जुल धाःसा अझ धाये स्थानीय चुनाव जुल धाःसा उगु इलय् थ्व संघर्ष समितिया औचित्य ल्यनाच्वनी ला? थौं धयाच्वना झी नेवाःतय्गु छगू मौलिक ध्वाँय् दइ। कन्हय् व ध्वाँय् सुनां ज्वनीगु? दसुया निंतिं कन्हय् स्थानीय चुनाव जु हे जुल धाःसा सायद माओवादीं उमेश स्थापितयात मेयर पदय् थनेफु, नेकपा (एमालें) सानुराजा शाक्ययात थनेफु अथे हे नेपाः पार्टीं नं छम्ह महर्जन, वज्राचार्य वा सुं छम्ह नेवाःयात थना बी। आः न्ह्यसः थ्व जुइ कि नेवाःतयगु मंकाः ध्वाँय् ज्वना तइम्ह जिं सुयात थःगु भोट बीगु? छु हाकनं नेवाःत थवंथवय् हे ल्वायेगु अले सुं मेम्ह गैरनेवाःयात त्याका छवयेगु ला? नेवाःत छप्पँ अवश्य जुइमाः। तर क्षणिकया रुपय् मखु। च्यागू झिगू संगठनया नामय् मखु। छगू हे संगठनया नामय् झी छधीछप्पँ जुइमाल ।

नेवाःतय् थःगु हे छगू राष्ट्रिय पार्टीया नामय् पार्टी चाःगु दु। थन आः दुगु पार्टी दुने नेवाःतय्गु अवस्था गथे दु व अवस्थायात जिं थन बयान याना च्वनेमाःगु खँ मखु। थः पार्टीया छम्ह सक्रिय कार्यकर्ता खयां नं पार्टी दुने नेवाःतय्गु दुर्गतिया बारे थ्व हे 'सन्ध्या टाइम्स' न्हिपती च्वयाहःगु नं ब्वने दुगु खँ खः। थथे नेवाःतय्त हेपे याकाः गबलय् तक च्वनेगु? जातीय रुपं न्हय्न्यागू जिल्लाय् झीसं झीगु अस्तित्व क्यने मफइ जुइ, तर नेवाःतय् घना वस्ति दुगु, नेवाःतय् आदिभूमि नेपालमण्डल लागा दुने ला झीसं थःगु बर्चस्व क्यनेमाल नि। झीसं थ्व इलय् केन्द्रीय राजनीतिइ तमक्यँसे न्हापां स्थानीय तहया राजनीतिइ निं ल्हाः क्वातुकेमाः थें च्वं। कम से कम नं नेपालमण्डल दुने न्ह्यागु निकायलय् नं नेवाःत थ्यनेमाःगु दु, थ्यंके माःगु दु। तर थ्व सम्भव दु ला? थ्व मंकाः संघर्ष समितिपाखें थुकियात सम्भव याये फइ ला? फइ मखु। छाय्धासां थ्व छगू जक बिचाः, सिद्धान्त, नीति दुगु संगठन मखु। थ्व कुचा कुचागु चिचीधंगु संगठनया विकसित स्वरुप जक खः। थौं स्वानाः जक च्वनाच्वंगु खः। छगू निश्चित लक्ष्य व उद्देश्य प्राप्तिया निंतिं ।

ख ला थनिं दछि न्ह्यः संविधानसभा चुनावया इलय् नेवाःतय्गु लागिं धकाः नेपाः राष्ट्रिय पार्टी चायेकाः दर्ता जूगु नं खः। अले उगु पार्टीपाखें चुनावय् म्हो जक हे जूसां उम्मेदवारत चुनावी मैदानय् कुहां वल वा धाये थने हल। अले सकल नेवाःतय् प्रतिनिधि कथं छम्ह जक जूसां सभासदया रुपय् संविधानसभाया लुखां दुहां वंगु दु। छम्ह मात्र नेवाः सभासद्, नेवाःतय् सभासद जुयाः ।

तर दुःखया खँ, छाय् खः मसिउ उगु पार्टी थौ दछि लिपा वयाः तसकं हे सुस्त जुयाच्वंगु दु। थौं सुस्त जुया वनाच्वंगु पार्टी कन्हय् छु जुइगु खः व ला भविष्यया गर्भय् हे तिनि। ख ला सकल नेवाःतय्त थ्वं कःघाना वनेमाःगु खः तर मफयाच्वन। झी नेवाःत छप्पँ जुइगु खःसा थजाःगु हे छगू राजनैतिक पार्र्टीया तःधंगु आवश्यकताया महसुस जुयाच्वंगु दु। ख ला व हे पार्र्टीयात हे झी सकल नेवाःतय् छगू मंकाः
राजनैतिक पार्टीया अवधारणा दयेकाः न्ह्याः वनेफु। मखु थ्व पार्टीइ सकलें दुहांवने मफइगु वा मवइगु खःसा न्हूगु हे जूसां छगू पार्टी स्वने हथाय् जुइधुंकूगु दु। थ्व थौंया ईया माग खः नेवाःतय् छगू आवश्यकता खः ।

अले थुगु पार्टी स्वने धुंकाः थुकिया न्हापांगु लक्ष्य धइगु स्थानीय निकाय कब्जा यायेगु जुइमाः। अले लिपा तिनि संसदीय चुनावय् झीगु नेपालमण्डल लागा दुने नेवाःतय्त हे जक त्याकेगु रणनीति म्हितेमाः। नेपालमण्डलया दक्व निर्वाचन क्षेत्रय् त्याकेगु लक्ष्य तये मफुसां कम से कम नं नेवाःतय् बस्ति ख्वातुगु लागाय् जक जूसां त्याके फइगु वातावरण दयेका यंकेमाः। अथे जूसा जक थ्व नेपालमण्डल झी नेवाःतय्गु ल्हातय् वइ, मखुसा नेपालमण्डल नेवाःतय्गु लागा खः धइगु खँ लिपा वनाः सफुली वा इतिहासय् जक सीमित जू वनी ।

अन्तय् थ्वहे धाये कि नेवाःतय् हाकनं छगू न्हूगु पार्टी स्वनेगु स्वयां नं आः दयाच्वंगु नेपाः राष्ट्रिय पार्टीयात हे विस्तार याना यंकेमाः थें च्वं। उकिया लागिं नेपाः राष्ट्रिय पार्टीं सकल नेवाःतय्त कःघायेगु ल्याखं थःगु अवधारणा न्ह्यःने हयेमाल, मखुसा कन्हय् थ्व पार्टी सीमित छगू जक समूहया संस्था थें जक जुयाच्वने माली ।

More Stories Like this