आत्म आलोचनाया वास्तविक प्रयोजन

लोकबहादुर शाक्य

निक्लेश ह्दय निर्मल तीर्थ :

बुद्धया चेलातय्सं शास्ताया उपदेश न्यनाः मुंकातःगु ग्रन्थत सूत्र-पिटक, विनयपिटक व अभिधम्मपिटक खः। सूत्रपिटकय् मेपिंनाप खँ ल्हानाच्वंगु कथं बुद्धं उपदेश बियाबिज्याःगु बाखंत खः। विनयपिटकय् भिक्षु-भिक्षुणीपिनिगु नियम, अनुशासन देशना यानाबिज्याःगु अले अभिधम्म पिटकय् बुद्ध दर्शनय् थःगु हे अभिधम्म पिटकय् बुद्ध दर्शन थःगु हे भाषां चित्त चैतसिक रुप तथा निर्वाण विषयस बयान यानातःगु जुल। चित्त (मन) गज्याःगु जुइ, क्लेश दुगु चित्त व क्लेश मदुगु चित्त गुकथं जुइ, गुलि पानाच्वनी धइगु विषय थुकी दुथ्यानाच्वंगु दु। राग, द्वेष, मोह, लोभ, लालचं जाःगु चित्त गबलें नं सफा जुइ मखु । दसु कथं न्हापा बागमती खुसि सफासुग्घर जुयाः लः त्वने तकं जिउगु खः आः फोहोर जुयाः तुति सिले नं लायक मजुइधुंकल । थ्वया हुनि लः दुषित जुयाः खः ।

संगायनया उपलब्धी त्रिपिटक :

सफासुग्घर सकसियां बाय च्वनीगु कथं चित्त सफा जुल कि रोगव्याधी म्हो जुयाः रक्तचाप अप्वः जुइ मखु, उसाँय् दयाः ताःआयु जीवन हनेफइ। सकसियां दयामाया यानाच्वनीगु नं जुल। बुद्धं छगू छगू यानाः उपदेश बियाबिज्याःगु ब्याक्क स्वंगू धकिस ब्वःथला तःगुयात त्रिपिटक धयातल। बुद्धया महापरिनिर्वाण जुइधुंकाः स्वंगू संगायनय् भन्तेपिनिगु सल्लाह कथं छम्ह छम्हेसित जिम्मा बियाः प्रथम शताब्दीस जुजु बट्टगामणीकोया पालय् थ्वयात श्रीलंकाया भाषां च्वयातःगु उपदेशत न्यनाः जक लुमंका तइगु जुयाच्वन। पुलां जुल कि ल्वमनिगुलिं थौंकन्हय् च्वयेगु हे प्रचलन जुल। उगु बखतय् त्रिपिटक च्वयेत कापी, कलम व मसी मदु। कापी मदुबलय् भोज धइगु तमागु सिमाया हः कयाः सफा यानाः उकियात गंकाः भोजपत्र दयेकाः च्वयेगु सुरु यात। कलम मदयाः पं ध्यनाः च्वामुकाः च्वयेगु, अले हाकुगु रंगय् लः तयाः मसी दयेकेगु चलन जुल ।

चासुकै: खछि मज्जासां सजाइँ :

विद्वानतय्सं च्वयातःगु त्रिपिटकया भाय् व जुजु अशोकया शिलालेखया भाय् मिले जू। अशोक जुजुया शिलालेख पाली धइगु मागधी भाय् खः। बुद्धया व्यक्तित्वया परिचय त्रिपिटक हे खः। म्वाःमदुगु खँ मल्हासे यायेमाःगु विषयस बुद्धं भन्तेपिंत आज्ञा दयेकाबिज्याःगु छगू घटना थन न्ह्यथनेबहः जू। सुं व्यक्तिं विष दुगु बान अथवा बन्दुकं कयेकाः घाःपाः जूम्ह व्यक्तियात डाक्टरयाथाय् यंकी। डाक्टरं गोली अथवा विष लिकायेगु ज्या याकनं मयासे गनं कयेका हःगु, सुनां कयेकूगु छाय् कयेकूगु खः धकाः खँ ल्हानाच्वन धाःसा उपचार ज्या ढिला जुल कि घापाः जूम्ह मरण जुइफु। थज्याःगु अवस्थाय् नाना रंगया प्रश्न याना मच्वँसे याकनं वाण वा गोली लिकायेगु ज्या याःसा जक घाःपाः जूम्ह बचे जुइगु जुल। डा. अनोजा गुरुमांया शान्ति अभि-प्रेरणा सफुली न्ह्यथनातःकथं त्रिपिटकय् संसार निगू प्रकारं स्वयेफु। सामान्य मनूया दृष्टिकोण पानाच्वनी। सामान्य मनुखं स्वयेबलय् संसारय् स्वां नं दु, कं नं दु। दुःख नं दु, अले सुख नं दु। तर अरहतपिनिगु दृष्टिकोणं संसारय् कंया कं जक अले दुःखया दुःख जक दु। गुम्हेसिके चासुरोग दइ, चासुसे च्वंथाय् चासु मवयेकेगु मजा जुयाच्वनी। यक्व चासु म्वल, घाः जुया वयेफु अले दुःख हे जुइगु जुल ।

धवः पन्यू दुरुपयोगया मभिं लिच्वः :

ज्या यायेबलय् अथवा खँ ल्हायेबलय् छुकियात प्राथमिकता बीमाली नापं गज्याःगु लिच्वः लाइगु धइगुपाखे नं विवेक बुद्धि पुरे यायेमाः। च्वय् न्ह्यथनातःगु बाणं कःम्ह व्यक्तियात डाक्टरयाथाय् क्यनेहःबलय् बाण लिकायेगु ज्या न्हापालाक मयासे सुनां, गनं कयेकूगु धइगु खँ ल्हानाः ढिला जुलकि मफुम्ह सी नं फुगुलिं थज्याःगु अवस्थाय् उघि्रमय् वाण लिकायेगु ज्या न्हापां मयासे मगाःगु खँ थुइके माःगु जुल। थ्व सिद्धान्त समाज, धर्म, राजनीति, प्रशासन आदि न्ह्यथासं लागू जुयाच्वनीगु जुल। थौं देय्या राजनैतिक कचिंगःपाखे दृष्टि तयेबलय् लोकतन्त्र गणतन्त्र पद्धति स्वनेधुंकाः न्हापाया मंत्रिपरिषद स्वंबलय् मू दलतय् दथुइ सहलह यानाः क्वःछिउगु खः। आः वयाः तःधंगु दलया प्रधानमन्त्रीं त्याग यासेंलि न्हूम्ह प्रधानमन्त्रीया व्यवस्था जुल। तर अजूचायापुगु खँ छु धाःसा तःधंगु निगू दलत जक च्वनाः यःयःगु मन्त्रालय कायेगु ज्या जुल।

नयेत छ्यली झिपतिंया लुसि: स्याये मफु छम्ह हे कुसि :

गठबन्धनकारी दलतनाप सल्लाह हे मयासे कांग्रेस एमालेया क्वःछिनायात मधेसवादी दलतय्सं गठबन्धन संस्कार अःखः जूगु धकाः मन्जुर मयासेंलि राजनीति डांवाडोल जुल। थन बिचाः यायेमाःगु खँ छु धाःसा कांग्रेस व एमालें सही कथं विवेक बुद्धि छ्यलेमफुत धकाः धायेमाःगु अवस्था खनेदत। थौंकन्हय् माओवादी बाहेक तःधंगु दलत कांग्रेस, एमाले, फोरम व तमलोपा दलत मुनाः मंत्रिपरिषद् विषय सहलह यायेमाःगुली कांग्रेस व एमाले जक च्वनाः क्वःछिउगु कारणं मयइपुगु लिच्वः पिहांवल। थन दुनुगलं बिचाः यायेमाःगु छु धाःसा गुलिखे अगुवातय्सं थःगु दोषयात त्वपुयाः मछाः मजुइगु बानी प्रकट यानाच्वंगु दु। थज्याःगु पहलं समस्या ज्यनी मखु। अझ नेपाःया दलया अप्वः नेतात टिकाटिप्पणी यायेगु अले भाषण यायेत खप्पिस तर ज्याय् धाःसा खासा पलाः जुयाच्वनी। फलस्वरुप जनतां आपालं दुःख सीमालाच्वन।

प्रायश्चित प्रक्रिया :

जुइमाःगु वा सच्चा दलतय्सं यायेमाःगु ज्या छु धाःसां दकलय् न्हापां थःथःगु दोष क्ववालाः स्वयेमाल, थःगु दलया दोष वा त्रुटियात महसुस यायेमाल। अले हानं उकथंया द्वंगु ज्या फेर हानं याये मखुत धकाः नुगलंनिसें संकल्पकृत जुइमाल। थुकथं सुधारोन्मुख ज्या न्ह्याकीगु धइगु हे सही अर्थय् आत्मालोचना वा प्रायश्चित धाये फइ। ल्ह्वनेगु साहस याइपिं राजनीतिक दल दुर्लभ जुयाच्वन। उकिं नेपाःया नांजाःगु दलया शीर्षस्थ नायःतय्के निं थुगु चेतनाया मिखा चालेमाल कि राजनीतिक बिचाःयात आध्यात्मिक चेतनां जक जीवन्त व सफल याइ ।

More Stories Like this