विदेशी सहयोगं देय् भिनी मखु स्यनी

डि.आर खड्गे

थौंकन्हय्या विश्वया 'हट न्यूज' खः इराक, पाकिस्तान व अफगानिस्तानया चरमपन्थी मुस्मांतय्सं मानव बम, गोला बारुद व अत्याधुनिक ल्वाभः छ्यलाः हत्या हिंसा यानाच्वन । अमेरिकी सेनां नं तालिवानया इलाकाय् वनाः ड्रोन जहाजं बम कर्ुकाच्वन । पाकिस्तानया सेनां नं चरमपन्थी मुस्मांतय्त सखाप याना वनाच्वंगु दु धयाच्वनी । चरमपन्थीया मुस्मांतय्सं न विदेशी वा स्वदेशी सेनानापं प्रतिकार यानाच्वन धकाः खुब प्रचार जुयाच्वनी । फुक्क हत्या हिंसाया खेल गनं शुरु जुल - अथे धयागु छु कारणं युद्ध जुयाच्वन धकाः साधा-रण जनतां चिउताः तयाच्वंगु खने मदु । राजनैतिक व्यक्तितय्सं थःथःगु स्वार्थ कथं ब्याख्या यानाच्वंगु दु । तर युद्धया यथार्थ कारण गथे जुयाः जूगु धकाः विश्लेषण यानाः समाधान यायेगु ज्याय् राजनैतिक व्यक्तित्व नं न्ह्यःने वयाच्वंगु मदु थें च्वं । गबलय् तक यथार्थ घटनापाखे चिउताः तयाः समाधानया लँपुइ वने फइ मखु अबलय् तक संर्घष्ा बन्द जुइ मखु, निर्दोष मनूतय् ज्यान वनां तुं च्वनी । गृहयुद्ध जुल कि धन जन जक नाश जुइगु मखु देश नं नाजुक अवस्थाय् थ्यनाः बर्बाद जुया वनी । अप्रिmका, ल्याटिन अमेरिका व एशियाया छुं छुं देशय् गृहयुद्ध यानाः देय् बर्बाद जुयाच्वंगु नं दु । एशियाया अफगान, इराक व पाकिस्तान नं युद्धं यानाः नाजुक अवस्थाय् लाना वनाच्वंगु दु ।

९० या दशक न्ह्यः यक्व देशय् अमेरिका अथवा सोभियत संघया राजनैतिक चलखेल जुयाच्वनीगु खः । न्ह्यागु देशय् आन्तरिक द्वन्द्व जूसां वया लिउने कि अमेरिका दइ कि सोभियत संघया ल्हाः दइ । दसुया लागिं भियतनामय् झिंच्यादँ युद्ध जुल वया लिउने अमेरिका व कम्यूनिष्ट देशया ल्हाः दुगुलिं थ्व युद्ध ताःहाकः जूगु दु । व थें तुं कम्बोडिया, कोरिया व मेमेगु देशय् नं गृहयुद्ध जुयाच्वंगु दयाच्वनी । जब सन् १९९० पाखे सोभियत संघ टुक्रा टुक्रा जुल । अमेरिकां एकलौटी रुपं विश्यय् राजनैतिक चलखेल यानाच्वन । अमेरिकाया छाडा संस्कृति कट्टरपन्थी मुस्मांतय्गु लागि अति हे घृणित जुयाच्वंगु दु । छाय्धाःसां मुस्लिम धर्मय् छाडा संस्कृतियात छुट बियातःगु मदु । चरमपंथी मुस्मांतय्सं अमेरिकी सांस्कृतिक व राजनैतिक चलखेलया विरुद्ध हतियार ब्वःगु खः । चरमपन्थी मुस्मांतय्सं बन्दुकया ग्वाहालिं सत्ता संचालन यानाच्वंगु देश नं दु । चरमपन्थी मुस्लिमं संघर्ष यानाच्वंगु कारण नं मुस्लिम धर्म कथंया शर्राई लागू यायेत खः ।

पाकिस्तान प्रजातान्त्रिक देय् खःसां वंगु छुं महिना न्ह्यः स्वातघाटीइ चरमपन्थी नाप सम्झौता यानाः शर्राई कानून लागू याके बीगु धकाः सम्झौता यात । सम्झौता कथं चरमपन्थीयात पूरा स्वयत्तता शासनया अधिकार बियातःगु दु । तर चरमपन्थी मुस्मांतय्सं नं ल्वाभः ल्ह्वने मजिउ धकाः सम्झौता याःगु खः । स्वातघाटीइ शर्राई कानून लागू जुइसातकि न्यायाधीश व वकिलतय्त पित छ्वत । मिसातय्त आखः ब्वंकेगु पाठशाला नं बन्द याना बिल । जबर्जस्ती शर्राई कानून लागू यानाः स्वातघाटीया ३० लाख जनतायात अति हे दुःख बीगु यानाच्वन । स्वातघाटी जक मखु चरमपन्थीतय्सं उत्तर दक्षिण व उत्तर पश्चिम पाकिस्तानया ७५ प्रतिशत भाग थःगु कब्जाय् कयाच्वन । पाकिस्तानया फुक्क चरमपन्थी मिले जुयाः सरकारया विरुद्ध संघर्ष यानाच्वंगु दु । विशेष यानाः शक्तिशाली चरमपन्थी ग्रुप टि.पी.टी. पार्टी हेतुल्ला महसुस, टी.एन.एम.ए. मुल्ला फजुल उलहाया पार्टी पंजाबी मूलया जैसे मोहम्मदया पार्टी । थ्व स्वंगू पार्टी छप्पँ जुयाः अमेरिकाया सेना व पाकिस्तानया सेनायात पराजित यानाः मुस्लिम कानून -शर्राई) लागू यायेगु हिसाब संर्घष्ा यानाच्वंगु खः ।

पाकिस्तान सरकार स्वयां नं अमेरिकी सरकार उबलय् थार्‍हा न्हुल । पाकया तालिवानया नेता मौलाबी सुफी मोहम्मदं धाल कि उमिगु उद्देश्य स्वातघाटीइ जक शासन यायेगु मखु पूरा पाकिस्तान हे कब्जा यायेगु खः । पाकिस्तानया सरकार नं उबलय् थारा न्हुल जब स्वातघाटीइ जूगु सन्धिया पालना मयाःगु जक मखु तालिवानं बुनेर व डीर धाःगु थासय् नं दुहां वनाः व इलाका नं कब्जा यायेगु स्वत । थ्व पाकिस्तानया लागिं अतिकं महत्वपूर्ण थाय् खः । छाय्धाःसां थ्व पाकिस्तानया परमाणु ल्वाभःया केन्द्रीय लागा खः । अमेरिकायात कपाः स्याःगु थ्व नं खः, तालिवानं थ्व थाय् कब्जा यानाः परमाणु ल्वाभलं दुनियाँ बर्बाद यायेफु । तालिवानया गतिविधि अप्वयेसातकि अमेरिकां तुरुन्त पाक व अफगानया राष्ट्रपतियात अमेरिकाय् सःताः धाल कि झीगु मुख्य दुश्मन तालिवान विरुद्ध संघर्ष याये माल बरु अर्बौ अरब डलरया ग्वाहालि याये । अमेरिकां पाकयात थुलि ल्वाभः बिल कि पाकया सुरक्षा संरचना तसकं क्वातुल । अमेरिकां मेशीनगन, हेलिकोप्टर, टेंक, ड्रोन विमान व मेमेगु यक्वं रक्षा सामाग्री बिल ।

जब पाकिस्तानयात अमेरिकां आर्थिक व सैनिक ग्वाहालि बिल, सेनां स्वातघाटी, बुनेर व डीर इलाकाय् तालिवान विरुद्ध आक्रमण शुरु यात । सेनां तालिवानतय्त पराजित यायां वनाच्वंगु खबर पिहा वयाच्वंगु दु । उखे अमेरिकी सेनां नं तालिवान विरुद्ध भिषण आक्रमण यानाच्वंगु दु । सेनाया प्रवक्तां छुं न्हि लिपा हे तालिवान पराजित जुइफुगु दावी यात । तालिवान पराजित जुइगु लक्षण खने मदु थें च्वं तर तालिवानया शक्ति धाःसा कमजोर जुया वनेफु । तालिवान पराजित मजूसा यक्व आदिवासी जनताया ज्यान वनेफु । अमेरिकायात अफगान व पाकिस्तान बर्बाद जूसा झन फाइदा जुइ, थ्व देशय् कतांमरि सरकार तयाः अनया प्राकृतिक सम्पदा कब्जा यायेगु अवसर वइ । मेगु फाइदा, अमेरिका विरोधी शक्ति माइनस याये फइ । अफगान व पाकिस्तानया गृहयुद्धपाखें झीसं शिक्षा काये फयेकेमाः । झीगु देश नं बर्बाद यायेगु लागिं अमेरिका व भारतं ग्वाहालिया नामय् तर्राईया भारतीय मूलया पार्टी पृथकतावादी तिब्बतीतय्त उक्से यानाच्वंगु दु ।

More Stories Like this