सच्छिदँ बुन्हिया झ्वलय् मोतिलक्ष्मी लुमंति

अमृतमान शाक्यभिक्षु

साहित्य विदुषी मोतिलक्ष्मी उपासिकाया थुगुसी सछिदँ बुदिं हनीगु खँ न्यनाः लय्ताल । मोतिलक्ष्मी निनि सकसियां निनि खः अजि खः तःमां खः । सदां थःछेँय् च्वनाच्वंम्ह न्यत तुंछेँ गल्लिइ ल्हासा साहु द्रव्यधर तुलाधर व मां ज्ञानलक्ष्मी तुलाधरया स्वम्ह म्ह्याय् मध्यय् तःधिम्ह म्ह्याय् खः वय्कः । वय्कलं ने।सं। १०३४ या श्रीपाचमी कुन्हु निसें आखः ब्वनेगु शुरु यानाःलिं संस्कृत पाली हिन्दी अंग्रेजी नं अध्ययन यानादीगु दु । वय्कः कविकेशरी चित्तधर 'हृदय'या तःधीम्ह केहेँ खः । मिसा जात जुयाः थःछेँय् च्वनेगु अधिकार मदु धाइगु नेवाः समाजय् न्हापा न्हापा ला मचाबलय् इहिपा याइगु चलन कथं वय्कःयात मचाबलय् पय्नं बियाछ्वत । छुं मसः मसिउनिगु जुयाः भाःतिपंथाय् बांलाक गबलें मच्वं । थःछेँय् मांया तुति स्याइगु ल्वय् दुगु जुयाः मांयात बिचाः संचाः यायेमाल । अनेक समस्यां यानाः थःछेँय् च्वनेमाःगुलि भाःतम्हं मेम्ह कलाः बिहा यासेंलि वय्कः सदांया लागि थःछेँय् थात । दाजुया कुतलं आखः ब्वनाः सयेकेगु सीकेगु आपालं ह्वःताः चूलात । नेपाःया आधुनिककालया न्हापाम्ह मिसा साहित्यकार जुल वय्कः । 'शारदा' पत्रिकाय् वय्कलं बाखं च्वयाः पिकयादीगु जुयाच्वन । दाजुया सल्हा कथं नेपालभाषां नं बाखं निबन्ध चिनाखँत नं च्वयेगु यानादिल । वयािलं वय्कः नेपालभाषाय् हे स्थापित जुयादिल ।

राणा सरकारया पालय् आःथें थाय्थासय् बौद्ध विहार धइगु मदु । किंन्दो विहार छगू दु । अन नेवाः बौद्धत वनीगु । भिक्षुतय्पाखे बुद्ध धर्मया शिक्षु काइगु । उबलय् अमृतानन्द भन्तेपाखें धर्मदेशना याना बिज्याइगु जुयाः मोतिलक्ष्मी बरोबर विहारय् वनाः पाली भाय् सयेकाः शिक्षु ग्रहण यासेंलि थःगु नांया लिउने 'उपासिका' घाकल । वय्कलं अबलय् थःगु नां हीकाः एमलक्ष्मी धकाः च्वयेगु यानादी । उगु बखतय् भारतं वइगु धर्मोदय व धर्मदूत पत्रिकाय् च्वसुत च्वयादी । अथे हे 'शारदा'य् नं बरोबर च्वसु बी । उगु बखतय् दरवारिया मिसाः मिजंतसें आखः ब्वनेदु जनतां ब्वनेमदु । उकिसं मिसाःपिंसं ब्वन कि झन तःधंगु दण्ड बी यः धाइ । अज्याःबलय् मोतिलक्ष्मीयात दाजु चित्तधरं लिधंसा बियातःगु जुयाः हे निर्भिक नक्सां साहित्य च्वया जुइ । उलि जक मखु वय्कः अड्डा अड्डाय् नं झायादी । दाजुयात ज्वनाः जेलय् कुनातःबलय् नं छफुति हे धन्दा मकासे थःगु छेँय् बिचाः संचाः यानादी । चित्तधरं जेलय् च्वनाः च्वयातःगु च्वसुत मुंकेगु ज्या यानाः दाजुयात ग्वाहालि याःगु लुमंकेबहजू । मोतिलक्ष्मी सुख दुःख परवाह मतसे सना जुइम्ह जुयाच्वन । थ्व च्वमि वय्कःयात यक्व न्ह्यवंनिसें म्हसिउसां न्ववाये धाःसा मनं । २०३५ साल पाखे दाजु दयारत्न शाक्य दरशा 'धर्मोदय' पत्रिकाया सहसम्पादक जुयाच्वंगु । लय्पौ निलाय् स्वलाय् नं पिहां वयाच्वनीगु । उगु पत्रिका ग्राहकिपंत इनेत न्यतपाः तुंछेँ गल्लिइ चित्तधरया छेँय् वनाः छक्वः निक्वः काःवने नं । वया लिपा चित्तधर जुया छेँय् वनेगु बानी याये थें वय्कलं च्वयादीगु सफूत न्यानाः स्वयेगु याना । चित्तधर मदये धुंकाः २०५० सालपाखें स्वयम्भू ज्ञानमाला भजन खलःपाखें न्हापांगु ज्ञानमाला राष्ट्रिय सम्मेलनया ग्वसाः ग्वल । उबलय् ज्ञानमाला भजन म्यें च्वमिपिनिगु किपाः मुनेगु लािगं लगे जुयाः ज्ञानमाला सफू नं मुनेगु झ्वलय् हाकनं छकः न्यतया तंुछेँ गल्लिइ चित्तधरया छेँय् दुहां वनेगु सु अवसर वल । उबलय् चित्तधर मदये धुंकल । छु धकाः छेँय् सःते धकाः जितः अलमल जुल । फणीन्द्र गुरुजुयाके न्यना । वसपोलं मोतिलक्ष्मी छम्ह म्हयाय् मचा खः छपिसं निनि धकाः सःता बिज्याहुँ धया बिज्यासेलिं मोतिलक्ष्मी निनि धकाः सःताः तलय् थहां वना । वय्कलं दुहां वा धासेंलि दुहां वना । थः वयागु उद्देश्य कना वय्कः लय्ताल । ज्ञानमाला सफुली मोतिलक्ष्मी उपासिकाया म्ये दुगु मसिउगु जुयाच्वन । किपा छपाः फ्वना । वय्कलं जिगु किपा मदु । क्यामेरा ज्वनाः खिचे याः वा धयादिल । जिं लिपा क्यामेरा ज्वनाः मोतिलक्ष्मी निनियागु फोटो खिचे याना । उगु किपाःयात ज्ञानमाला म्ये च्वमिपिनिगु झ्वलय् तयाः सफू ब्वज्या किपा ब्वज्या दुथ्याकागु जुल ।

धाथें धायेमाल धाःसा मोतिलक्ष्मी निनि छम्ह नेवाः बौद्ध मार्गी जुयाः हे उपासिका नां घाकुगु लुमंकेबहजू । जिं खनाबलय् हे आपालं जिथि जुइधुंकल । तर अज्याःम्ह जिथिम्ह नं नेपालभाषा ख्यलय् साहित्याकार कथं उतिकं सकि्रय दु । वय्कः नेपाःयाम्ह हे न्हापांम्ह मिसा बाखं च्वमि जुइगु सौभाग्य दुम्ह जुयाच्वन ।

मचांनिसें आपालं दुःख सियाः आखः ब्वनाथें थम्ह सःसःथें बाखं च्वखँ चिनाखँत च्वयाः थ्व ख्यलय् पलाः न्ह्याकादीम्ह खः । भौतिक सम्पत्ति अथाह दयां नं वंशज चले याईपं सम्पत्ति थुवाः मदुगु जुयाः नेपालभाषा परिषदयात लःल्हाना थकल । वय्कःपिसं साहित्य सम्पत्ति भौतिक सम्पत्ति नितां त्वःता वन उकिया रेखदेख मुक्कं नेवाःतसें यायेमाःगु जुल । व हे खँयात मनन् यासें नेपालभाषा परिषदं चित्तधर ुह्दयु या छेँयात पुलांगु हे स्वरुपय् दयकाः संग्रँहलय्या रुपय् हयेगु ग्वसाः ग्वयाच्वन । छगू कथं चित्तधरं जुं ज्वःमदुगु ज्या यानावन । नेवाः समाजं थुइकेमाःगु खः । थौं स्वनिगः तंका च्वनेमाल चित्तधर 'ह्दय'जुं अस्तित्व ल्यंका वन । थन नेवाः वस्ती मदुसां तबि चित्तधरया छेँ छखां अस्तित्व म्वाका तइगु खनेदु ।

नेपालभाषा परिषदं चित्तधरया झ्वाता धस्वाकल आः मोतिलक्ष्मी उपासिकाया नं झ्वाता धस्वाकेमाःगु दु । नेपाःया न्हापांम्ह आधुनिक मिसा साहित्यकार व नेपालभाषा मिसा खलःया नं न्हापांम्ह निकंया योगदानयात सकल नेपाःमिपिंत लुमंकेबहः । थौं झीगु समाजय् गुणयाःम्ह मनू मंत धाःसा वयात लुमंकेगु स्वइ मखु । स्वार्थ पूवंकेगु जक स्वइगु चलन दु । थ्व प्रवृत्ति झी नेपालभाषाया तमाम मदये धुंकुपिं साहित्यकारिपंत लुमंकेमाःगु दु । वय्कःपिनिगु साहित्य सम्पत्ति बिचाः यायेमाःगु दु ।

More Stories Like this