सही राजनीति मजुल कि देय् बर्बाद जुइ

डी. आर. खड्गे

छेँया हामा अनैतिक व लज्या मचाःम्ह जुल कि छेँ स्यनी । समाजया नायः गुथि व संघ संस्थाया नायःयाके नं लाज धर्म नैतिकता मदुम्ह जुल कि नं समाज हे अस्तव्यस्त जुइ । व थें तुं देय्या नेतात लोभी स्वार्थी नैतिकहिन जुल कि देशय् अशान्ति अराजकता व हिसा अप्वइगु जक मखु नेतातय्सं देय्यात महाभिरय् यंकाः क्वफाना बी । जब देश ध्वगिक स्यनी विदेशी शक्तिया नं चलखेल अप्वया वनी । देशया उद्योग व्यापार कृषि क्षँेत्र चौपट यानाः प्राकृतिक श्रोत विदेशीतय्सं कब्जा याकाः देशयात झन कंगाल याना बी । देशया नेतात पंगु जुया वनी । देय्या भूभाग विदेशीं अतिक्रमण यानाः जनतायात दुःख बीगु यानाच्वंसां तमाशे जुयाः स्वया जक च्वनी । संक्रमणकाल थ्व अवस्थाय् लानाच्वन धाधां खस ब्रम्हू व विदेशी मूलया नेतात मिले जुयाः जनतायात झन झन कंगाल यानाच्वंगु दु ।

झीगु देशय् विदेशीया चलखेल थुलि अप्वया वनाच्वंगु कि शायद थुलि गबले नं जुयाच्वंगु मदु थें च्वं । न्हापा न्हापाया शासकं देय्या इज्जत प्रतिष्ठायात कायम यानाः नेपाःयात सभ्य व विकासया अवस्थाय् थ्यंकल । स्वर्णयुग नेपाः देय् खः धकाः विश्वय् चर्चा जुयाच्वने धुंकूगु नं खः । व इलय् शासक भिंम्ह जूगुलिं विशाल देश भारत व चीनं हस्तक्षेप यायेगु आँट मयाः । थुकिं छु प्रस्ट जू धाःसा देश भिंम्ह शासकया ल्हातय् लात कि देय्या अवस्था विकसित यानाः जनतायात शक्तिशाली याना क्यना । राणा शासनया ई नं भारतवर्षय् बृटिस साम्राज्यं राज्य संचालन यानाच्वंगु इलय् खः । बृटिस साम्राज्य अति हे शक्तिशाली जुयाच्वंगुलिं नेपाःया शासकं बृटिसया सल्लाह कयाः शासन चले यानाच्वंगु नं खः । तर राणा शासकं देशयात घात जुइगु कथं छुं नं ज्या यानावंगु खने मदु । उगु इलय् साया ला नईपं अंग्रेजत धकाः नेपालय् भुयूपिं मनूत दुकायेगु मयाः ।

भारत विश्वया प्रजातान्त्रिक देय् खयां नं जःलाखःला देय्यात थःगु स्वार्थ कथं चले जु धकाः हे दवाव बीगु यानाच्वंगु दु । भारतं जःलाखःला देय्यात हस्तक्षेपकारी मिखा तयाच्वंगु मल्वः थें च्वं । छाय्धाःसां विशाल प्रजातान्त्रिक शक्ति देय् जूगुलिं विश्वया विकसित देशत नाप प्रतिस्पर्धा यानाः देय् विकास यानाः जनतायात शान्ति बीगुपाखे वनेमाःगु खः । झीगु अध्ययन कथं छुं खँ प्रस्ट जू धाःसा भारतया जःलाखःला देशतनाप सम्बन्ध विकसित जुयाच्वंगु मदु । आः तक जःलाखःला देशं भारतयात टेन्सन बीगु मती तकं तयाच्वंगु मदु । काश्मिरया जातीय मामिलाय् जक पाकिस्तान व भारतया दथुइ मतभेद जुयाच्वंगु खनेदु । नेपाःया जःलाखःला देश चीननाप स्वयां नं भारतनाप सम्बन्ध मजबूत याना यंकेगु इच्छा दु धायेमाः । छाय् धाःसां भारतनाप भाषा संस्कृति अप्वः मिले जू । भारतं नं थःगु दृष्टिकोणय् भचा हिउपाः हयाः जःलाखःला देशनाप व्यवहार याना वन धाःसा भारतयात अप्वः फाइदा जुइ ।

झीगु देय्या मामलाय् नं भारतं भचा सकारात्मक जुल धाःसा भारतयात नेपाःया जनतां सकारात्मक दृष्टिं स्वइ । छु दँ न्ह्यः स्वंगूगु मोर्चापाखें प्रधानमन्त्री पदय् आइके गुजराल च्वं वःगु खः । आइके गुजरालया सकारात्मक नीतियात जःलाखःला देशं लसकुस याःगु खः भारत झीगु घनिष्ठ मित्र जुइगु जुल धकाः । जब गुजराल सरकार खतम जुल हानं भारतं नेहरुया नीतियात हे लागू यायेगु शुरु यात ।

विश्वय् हे गनं मजुइगु अजूचायापुगु नियम नेपालय् जुयाच्वनी । कुटनैतिक मामिलाय् तकं नेपाःया भूमिका बदनाम जुयाच्वंगु दु । वंगु वालय् भारतया सचिव शिवशंकर मेनन नेपाः वयाः तप्यंक प्रधानमन्त्री नापलानाः देय्या अन्यौल परिस्थिति व सीमा सम्बन्धी विवादया विषयय् खँल्हाबल्हा जुल धकाः प्रचार जुल । कुटनैतिक ख्यःया नियम बारे मेमेगु देशयात स्वयेम्वाः स्वयम् भारतया कुटनैतिक ख्यःया नियम मर्यादा जक स्वत धाःसां प्रस्ट जुइ । भारतया प्रधानमन्त्रीयात सुं नं राष्ट्रया विदेश सचिवं तप्यंक नापलायेगु कल्पना तकं यायेम्वाः । छम्ह राज्य मन्त्रीं नापलायेत ला न्हापां ई फ्वनेमाः अले तिनि नापलायेगु ई मिले याइ । झीगु देशय् भारतया विदेश सचिवं तप्यंक प्रधानमन्त्रीया निवासय् वनाः नापलाइ । नेपाःया प्रधानमन्त्रीं थःगु पदया मर्यादाक्रम व महत्व मसिउ ला मखु थें च्वं । तर प्रधानमन्त्री बाध्य जुयाच्वंगु दु । छम्ह सचिवनाप तप्यंक नापलायेमाःगु अवस्था वल । यदि भारतया सचिव लिसे नापमलाःत धाःसा थःगु पद खतराय् लाइ धकाः ग्याना च्वनेमाल । थज्याःगु कायर मानसिकतायात च्यः मानसिकता धाइ । भारतया छम्ह साधारण तहया कर्मचारी राजदूत व सचिवनाप हे खिचा थें कय्कुना च्वनीपिं नेतात खः । विशेष यानाः आः नं स्वनिगःबासी थज्याःपिं पाखण्डी नेतातय्त विश्वास यानाः साथ बियाच्वन धाःसा झी हे बर्बाद जुजुं वनेफु ।

झीगु देय् निगू विशाल देश अलग्ग अलग्ग राजनीतिक लाइन ज्वनाः देय् संचालन यानाच्वंपिं भारत व चीनया दथुइ लानाच्वन । न्हापा न्हापा थन विदेशी शक्तिया चलखेल कम आर्थिक सहयोग अप्वः वइगु थाय् खः । जब सोभियत संघ कुचा दल चीन सुपरपावरय् वयेगु क्रमय् न्ह्याः वन । नेपालय् अमेरिका व भारतया चलखेल अप्वल । भारतं नेपाःयात सिक्किम थें यायेगु उद्देश्य तःगु मखु थें च्वं खालि नेपाःया राजनीतियात थःगु स्वार्थ कथं न्ह्याकेगु जक स्वयाच्वंगु खः । भारत व अमेरिकाया स्वार्थ कथं नेपाः चले जुइगु धयागु हे चीनयात टेन्सन बीगु खः । चीनपाखें नं खालि रक्षुत्मक राजनीतिया कासा जक म्हिताच्वंगु दु । जब चीनयात अप्वः टेन्सन जुइ चीनं नेपाःयात दवाव बी पृथकतावादी तिबेतनतय्त आश्रय बीगु ज्या याये दइ मखु धकाः । यदि थथे तुं जुयावन धाःसा भविष्यय् नेपाः तसकं मिछंगु स्थितिइ लायेफु । छाय्धाःसां हिमाली युथ फोरमया नामं विद्रोही तिबेतनतय्त चीन विरोधी राजनीतिक प्रशिक्षण बियाच्वंगु दु । यदि इलय् हे नेतातय्सं सही ढंगया राजनीति याये मफुत धाःसा विदेशी फौज नेपाःया भूमिइ कवाज म्हितः वयेफु ।

More Stories Like this