जनजाति आन्दोलनय् नेतृत्वया सवाल

पहिचानपक्षधर राजनीतिक दलतसें पहिचानया पक्षय् ल्ह्वनाच्वंगु सवाल थ:गु थासय् दु, तर जनस्तरं यायेगु जनजाति आन्दोलनय् नं निगू नेतृत्व खनेदया: थुकी विवाद पिदंगु दु ।
पहिचानसहितया संघीयता हयेगु निंतिं आन्दोलन बाहेक मेगु छुं नं विकल्प मदुसेंलि जनजाति आन्दोलनया प्रबुद्ध व्यक्तित्वतसें हे पद्मरत्न तुलाधरया नेतृतवय् जनजाति आन्दोलन न्ह्याकेगु धका: वय्क:यात इनाप याना: त:क्व: हे मुँज्या च्वंगु ख: । अन्तत: सम्झौता परस्त जुइगु ख:सा थ:पिं आन्दोलनया नेतृत्व यायेत तयार मदु, तर माग पूवंका: जक सुम्क च्वनेगुकथं न्ह्यायेगु ख:सा आन्दोलनया नेतृत्व कायेत तयार धइगु पद्मरत्न तुलाधरया धापूयात सकसिनं स्वीकार यासेंलि थुकथंया आन्दोलन न्ह्याकेगु वातावरण तयार जूगु ख: ।
तर गुगु इलय् तक आन्दोलन यायेगु तयारी जुयाच्वन, थुकी गुगुं नेतृत्वया विवाद पिमदं । तर प्रज्ञाभवनं आन्दोलनया घोषणा जुल, अले आदिवासी जनजाति महासंघपाखें नेतृत्वया खँ पिथन ।
थुकी नं अध्यक्ष कांग्रेस समर्थक धका: तायेकात:म्ह अध्यक्ष नगेन्द्र कुमाल न्ह्याम्हेस्यां धा:सां आन्दोलन जुइमाल, पहिचानसहितया संघीयता वयेमाल धइगु पक्षय् खनेदु, तर महासचिव पेम्बा बोटे व पूर्वअध्यक्ष राजकुमार लेखीपिसं धा:सा थुकी विरोध यात ।
जनजाति महासंघया वर्तमान महासचिव पेम्बा बोटें तप्यंक हे विरोध यात धा:सा राजकुमार लेखीं धा:सा थुगु आन्दोलनं पहाडय् च्वंपिं जनजातितय्गु खँ जक ल्ह्वनीगु तर तराईच्वंपिं जनजाति थारुतय्गु सवालयात क: मघाइगु धासें थ:पिसं थुकी समर्थन याये मफइगु खँ फेसबुकय् च्वया: पिथन ।
थ्वहे झ्वलय् आ: आदिवासी जनजाति महासंघं नं थ:पिसं हे आन्दोलन यायेगु धासें पद्मरत्नया नेतृत्वया आन्दोलनयात नं थ:गु हे कुसा क्वय् हयेगु कुत: या:गु ख: । तर जनजातिपिनि त:धंगु दवाव लिपा आदिवासी जनजाति महासंघं पद्मरत्न तुलाधर नेतृत्वया आन्दोलनयात ग्वाहालि यायेगु सहमति जुइधुंकूगु दु ।
नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ स: हे तयेके मब्यूगु व दमन याइगु पंचायतयात क्व:थला: स: तये दइगु बहुदल व:बलय्सिया खँ ख: । २०४७ निसें २०६३ तकया अवधिइ संगठित जुइगु व थ:गु स:तया: सत्ता व सत्तायात घा: मलाइगु तकया जक सुविधा कायेगु, बीगुकथंया ज्या जुइगु ईया ख: । तर २०६३ सालया आन्दोलनलिपा आ: वार कि पारया स्थिति जुइगु व सत्तारुढ वर्ग उपभोग यानाच्वंगु अधिकारतकं क्वपाला: बीमा:गु अवस्था थ्यन । थुगु अवस्था थ्यंगु इलय् न्हापाया स्थितिइ स्वनात:गु आदिवासी जनजाति महासंघं नेतृत्व याना: आन्दोलन सफल याइगु लक्षण खनेमनत । जनजातिया स: ल्ह्वनीगु नेतृत्व दइगु तर उगु नेतृत्व धा:सा राजनीतिक दलया नेतृत्वया मनू जुइगुकथंया प्रवृत्ति आदिवासी जनजाति महासंघय् दुने अघोषित रुपं हाबी जुयाच्वंगु हे दु । महिला आन्दोलनकारीतसें महिला अधिकारया सवालय् पार्टीया निर्णय व नीतिया विरोध यायेमाल धा:सां तयार धका: धयाच्वंगु दु, तर जनजातितसें उलि हे तक धायेफुगु अवस्था मदु । इपिं पार्टीया हे पद कया: नं उकथंया हैसियत व शान क्यना जूगु दु, तर जनजातितय्गु अवस्था धा:सा अझ नं सतकय् हे तुं लानाच्वंगु खनेदुगु दु । अथेजूगुलिं आन्दोलनया अपरिहार्यताया खँय् गुगुं शंका मदु ।
खतुं आदिवासी जनजातितय्गु माग पहिचानसहितया संघीयता जुसेंलि उकी हे आदिवासी जनजाति महासंघं नं सत्तायात धक्का बीगु ल्याखं हे राजकुमार लेखीया नेतृत्व दुबलय् २०६९ सालया जेठय् प्यन्हु तकया बन्द ज्याझ्व: न्ह्याकूगु हे ख: । उबलय्या परिस्थिति व माहौल जनजातिया पक्षय् हे खनेदुगु ख: । थुकथंया आन्दोलनं सत्तारुढ पक्षतय्त वाराक्वारा हे संकाब्यूगु ख: । थ्वहे ल्याखं इमिसं नं पहिचानया पक्षय् हे सम्झौता नं यात । अन्तत: संविधानसभा हे तकं विघटन यात ।
उबलय् मधेशवादीत जनजातितलिसे जूगु सम्झौतायात सत्तारुढ पक्षं ‘सत्तायात बाध्य याना: याकूगु सम्झौता’कथं थुइकूगु दु । इमिसं वयां ल्यू हे संविधानसभा विघटन यायेगु निसें पहिचानसहितया संघीयतायात कथित रुपं जातीय राज्य, विखण्डकारी, पृथकतावादी आदि अनेक कथंया द्वपं बिया: प्रचार युद्ध न्ह्याकल ।
थुकिं गैर जनजाति व जनजाति आन्दोलनबारे मथूपिं जनजातितय्गु दथुइ अनेक भय त्रास व आशंका सृजना यानाबिल । थुकथंया हे भय त्रास व आशंकाया हुनिं हे नेपालय् राजनीति मथूपिं आपालं सर्वसाधारण कांग्रेस व एमालेयात भोट ब्यूवंगु व एमाओवादीयात विजातीय पार्टीकथं थुइक: वंगु खनेदु ।
थुकिं याना: पहिचानया पक्षधर छगू पक्ष व पहिचानविरोधी छगू पक्ष याना: स्पष्ट कित्ताकाट जूवंगु दु व वास्तविक रुपं हे जनजातितसें धरातलीय सतहलय् च्वना: आन्दोलन याना: हे थ:गु हक अधिकार कायेमा:गु स्थिति पिदंगु दु । थ्व स्थितिइ पद्मरत्न तुलारधया आवश्यकताबोध जुया: हे सकसिनं वय्क:यात धा:वंगु ख:, व उकथं या हे आवश्यकता बोध जुया: हे वय्कलं नं स्वीकार यानादीगु ख: ।
अथे जूगुलिं थ्व छगू ऐतिहासिक माग हे ख: । आदिवासी जनजाति महासंघं नं थ्व ऐतिहासिक आवश्यकतायात थुइकूगु दु ।

More Stories Like this