पर्वतया नेवाः समुदाय

पर्वतय् नेवाः समुदायगनं गब्ले वयाःबसोवास न्ह्यात धइगु खँमामं वनेबलय् थौं स्वयाः स्वसःदँन्ह्यःख्वपं राजबीर व भाजुबीर नांया निम्हदाजु-किजापिं न्हापां थनवयाःच्वँवःगु खनेदु । ब्यापार व व्यवसायया झ्वलय् ख्वपं थन वःपिं हाडा परिवारया थ्व निम्हदाजु-किजापिंपाखें हे पर्वतय् नेवाःतय् बसोबास न्यनावंगु खनेदु । आः नं थ्वहे राजबीर व भाजुबीरया सन्तान कथं थनया नेवाः समुदायं थःपिंतकयातःगु दु । पर्वतया सदरमुकाम कुश्मां अथेहे निघौ च्वय् लाःगु थापाठाना गा.वि.स दक्कलय् पुलांगु पर्वतया नेवाः बस्ती खः। अन हे ता ई तकच्वनाःथ्व हाडा परिवारया निम्हदाजु-किजां हटिया लागाया तथःपिनि व्यापारिक क्रिया स्थल दयेकावन ।

राजबीरया सन्तानंला अन हे हटिया धकाःबजार न्ह्याका यानाः थःपिनिअलग्ग थाय्बाय् दयेकाच्वन । भाजुबीर धाःसा अनं नं बाग्लुङ जिल्लाय् वनाःच्वँवंगु खनेदु । आः नं बाग्लुङया रातोमाटो, हटिया व फुर्कोटय् च्वंपिं नेवाःतय् स्वापु थ्वहे थापाठानाया नेवाः समुदायनापं जक दु । थापाठाना गाविसय् लाःगु थुगु नेवाः बस्तीइ मुक्कं नेवाःतय् हे जक छेँ दु । थन वनेत सदरमुकाम कुश्मां अलग्ग त्वाथगयाःवनेमाः । सुं छम्ह मनू जकपिनं वःसां वंसां छेँखापतिकं उम्ह मनूयात खने दइगु कथं सामरिक महत्वं जाःगु कथं दयेकातःगु थ्व नेवाः बस्तीइ वनेत न्ह्याथासं वंसां त्वाथ गयेमाः । अन वने हे जकवनीपिं जक थ्व थासय् तक थ्यंके फइगु यानातःगु दु ।

भाजुबीरया सन्तानतलिपा वनाः स्याङजाया दार्सिङ, लामाचौर व कास्की पोखराय् नं च्वँवन । अथेहे बाग्लुङ, बुटवल तकं न्यनावन । आः नं ख्वपयातःपुखूयात कूलपूजा यायेगुथाय् कथं नालातःपिं महा भैरवीपूजा यायेपिं हाडा परिवारया थ्व नेवाः समुदायं थःपिंत मुक्कं भाजुबीरया सन्तान तायेकाच्वंगु दु । मेखे राजबीरया सन्तान तधाः सादमौली, कन्चनपुर, बर्दिया, बाँके, नवलपरासी, येँ व पोखराय् तकं न्यनावंगु खनेदु । उपिं नं बारम्बार थःकूल मालेत ख्वपय् वयेगु यानाच्वंगु दु । पर्वतया थापाठानाय् धाःसा काश्यप, मान व आयु गोत्रया नेवाःतय् बसोबास दु । थःगु हे गोत्रयाबाहेक मेपिं नापं उमि ईहिपा यायेगु चलन नं यानाच्वंगु दु । वंशावलीमालेत बारम्बार ख्वप वनीपिं थापाठानाया नेवाः समुदायं ख्वपया चण्डेश्वरी यानमूनाकयाःथःपिनि बस्तीया च्वय् लाक छगः आकर्षण चण्डेश्वरी देगः नं दयेकूगु दु । उगु देगःदयेकेत ख्वपंहे थन कालिगढत स्वलाच्वनावंगु खः ।

नेवाः बस्ती दुने न्हापाबहनी जुइवं छेँखां पतिं मनूतवयाः छथाय् च्वनाःभजनहलेगु, पिलिचाय् च्वनाः सुख दुःखया खँ ब्याकेगु व मुक्कं नेवाःभाय्सं हे थःपिंतजुयाच्वंगु पीरमर्काया बारे खँ तयेगु चलनदुगु खः । आधुनिक सञ्चार माध्यमया प्रभावं थ्व चलन बन्द जुया च्वंगु दु । सार्वजनिक ज्या यायेमाःसां गुथि मुनेमाःसां थथे नेवाः समुदायया मनूत छथाय् च्वनेगु चलनयातआः नं अनया न्हूपिं नेवाः समुदायं हाकनं न्ह्याकेमाःगु अनुभूति यानाः च्वंगु दु । परम्परागत शैलीं चले जुयाच्वंगु सापारु व हिले जात्राया अवशेष दुसां थन कृष्ण जन्म अष्टमिं कृष्ण द्यःयात पूजा याना चाहिकेगु हे नेवाःतय् मू जात्रा खः ।

मुक्कं हिन्दू धर्म हे जक हनाच्वंपिं थनया नेवाः समुदायं मोहनि व स्वन्ति हना च्वंसां खय् बंम्हुतय् प्रभावय् लानाच्वंगु दु । इहि व बारा तयेगु चलनदुसां कय्तापूजायायेगु चलन धाःसा सदरमुकाम कुश्माय् जक दु । मोहनिं पर्वत् सदरमुकामं निघौ च्वय् लाःगु थाय् कोटय् बली प्रथा चले जुइ । नापं देउरालीया श्री ठहरे देउराली मथय् नं बाहाँ स्यायेगु चलन दु । नेवाःत कुश्माबजार बाहेक नं फलेबास, मुरुकुवा, खानीगाउँ व देवीनं स्थानय् दु । तर थनया शंखरपोखरी गामय् नेवाःतय् पुसा हे मदु । अथेनं अन नेवाःतय् मौलिक प्याखं लाखे प्याखं धाःसा स्थानीय दलित समुदायं परम्परागत कथं चले हे यानाच्वंगु दु । फलेबास नेवाःतय् सघन बस्ती दुगु थाय् खः गुगु मुरुकुवा, खानीगाउँ व देवीस्थान गाविसया संगम स्थल खः । थनया निजाकोट धाःसा शंखरपोखरी, थापाठाना व भंगाराया नं केन्द्र खः । कुश्मा बजार धाःसा हाल गुप्तेश्वर गाविस अर्न्तर्गत लानाच्वंगु दु ।

नेवाःत व्यापारया झ्वलय् पिने वनेगु चलन अप्वगुलिं न्हापा न्हापा चले जुयाच्वंगु नेवाःतय् जात्रा पर्व हे आःचले जुइ मफयाच्वंगु खँ नेवार गुथि थापाठानाया अध्यक्ष अशोककुमार श्रेष्ठं कनादिल । न्हापा थन थीथी गामं भीड हे खाक लाखे प्याखं व कृष्ण देगःयात चाहिकीगु स्वयेत वइगुलि ता ई न्ह्यःनिसें लाखे प्याखं हे पिदने मफयाच्वंगु व कृष्ण द्यः चाहिकेगु ज्या नं थःपिसं करंकरं जक यानाच्वंनागु खँ वय्कलं कनादिल । थःपिनि छेँय्नं हे पिथनिगु थापाथानाया उगु कृष्ण द्यःथःकिजापिं निम्हं भारतीय सेनाय् लानाच्वंगु, थःअबुंया खुम्हं किजापिं पिने लानाच्वंगु व नेवाःत फुक्कं जागरुक मजूगुलिं प्रजातन्त्र वये धुंका झन जक स्यनाच्वंगु खः । थुकथं नेवाः बस्ती दुसां नेवाःभाय् व संस्कृतिं भचा तापाका च्वंपिं पर्वतया नेवाः सामुदायं आः राजधानी नापं स्वापू तयाःथःपिनि भाषा, संस्कृति व संस्कार ल्यंकेगु अभियान धाःसा न्ह्याकाच्वंगु दु ।

More Stories Like this