नेवाः भाय् सम्वन्धी पर्वतया ९२ दँया सरस्वती श्रेष्ठया नुगः खँ

गामय् जन्म जूम्ह जुयाः जिं उखें थुखें छुं थासय् नं चाहिउ जुइ मनं । कुश्मा व पोखरा तक जक गब्लें गब्लें वनेगु खः । खालि छेँय् च्वनाः कःनि ह्वलेगु, कःनि बाय् घाँय् पुयेगु, कःनि खायेगु, हाकनं दुसि पियेगु, दुसि बाय् घाँय् पुयेगु, दुसि थ्वयेगु कःनि व दुसि पायेगु, क्यलेगु व गब्लें गब्लें मेपिंथाय् ज्या वनेगु यायां हे बुरी जुइधुंकल । न्हापा जिं सियाबलय् थन अथेहे ६५ परिवार नेवाःत दु । आः झन झन म्हो जुजुं वनाच्वंगु दु । थापाठानाया फुक्कं छेँ न्हापा नेवाःतय्गु खः । भाय् नं फुक्कंसिनं नेवाः भाय् हे ल्हाइगु खः । छम्ह निम्ह पिनं थन च्वनेत वःपिसं नं नेवाः भाय् हे् ल्हायेगु यानाच्वनी ।

बहनी बहानी आगंचाय् मुनाः कःनि तुला, बाखं कनेगु, म्ये हालेगु व भजन नं यायेगु न्हापा चलन दु । लिपा व चलन तनावन । उगु इलय् मुक्कं नेवाःत जक मुनिगु जुयाः नेवाः भाय्सं हे खँल्हाः बल्हाः जुइगु खः । दुःख सुख व गामय् छु समस्या वयाच्वन । सुं बिया छ्वये त्यःपिं म्ह्याय्मचात दत वा मरुनि । छु गज्याःगु ज्या परे जूगु खः । फुक्कं अथे सनिलपाखे छगू पिलिचाय् मुनाः हे सहलह यायेगु बांलागु चलन दुगु खः । आः अज्याःगु मुनेगु भावना सुयाकें मन्त । थः थः हे जक नल, त्वन, द्यन पार । अथे जुइगु इलय् सुं पिनं छम्ह जक मनू मखुपिं मनू वःसां सिइके फइगु । गामय् दुहाँ वयेत न्ह्यागु थासं वःसां त्वाथः गयाः हे थहाँ वयेमाःगु व थन हे वये धकाः वइपिं हे जक थन थ्यंके फइगु कथं लं अलग्ग थाय् जुयाः सु सु थन वल, सु गनं वन फुक्कं सिइके फइगु कथं थ्व थापाठानाया नेवाःतय् बस्ती दु ।

न्हापा थन चण्डेश्वरी देगः मदु । निदँ प्यदँ न्ह्यः हे जक ख्वपया कालिगढत थन वयाः अनया हे नमूना कयाः चण्डेश्वरी देगः छगः दयेका थकूगु खः । जिमिगु गामय् थ्वहे खुल्ला व स्वये बहःगु थाय् कथं थ्व चण्डेश्वरी देगः निर्माण जूगु दु । नेवाः पुजारीं हे न्हिन्हिंया पूजा नं यानाच्वंगु दु । न्हापा भ्वखा ब्वःगु इलय् गामय् उलि मनूत हे मदु । आः ला वं वंथाय् मनू मनू जक जुइधुंकल । तःभ्वखाय् छेँ हे दुसां मनू सिगु मदु । अब्ले छेँ नं आपा मदुनि । जिपिं ल्यासे जूगु इलय् तकं जिमिगु ज्या हे दुसि व लाजाया अय्ला कायेगु चलन दु । इहि जग्य दयेकेगु चलन कुश्माय् जक दु । जित नं अन यंकाः हे इही याना हःगु खः । कय्ता पूजा व ब्याहा याकीगु इलय् नं न्यासि हे वनेमाः । आः थे गाडीं वा ट्याक्सीं वनेगु चलन मदु ।

कन्चनपुर, पोखरा व येँय्या मनूत वयाः नं थन थीथी इलय् नेवाः संस्कृति व संस्कार स्यनेमाल धकाः वःगु खः । तर थनया हे मनूत जागरुक मदुगुलिं उलि अःपुक स्यनेज्या जुइ मफुगु खः । थ्व इलय् थन नेपालभाषा सयेकेत व सिइकेत मनूत लालायित जुयाच्वंगु न्यानाः जित नं लय्ताः । लिपा लिपा न्हापा थें नेवाः संस्कृति संस्कार कथं पूजा यायेगु, विधि विधान चले यायेगु व सिइबलय् बुइबले झीगु मचाबू ब्यंकेगु थें न्हापानिसें नेवाःतय्सं यानाच्वंगु मौलिक संस्कृति व संस्कारयात नं हाकनं जगेर्ना यायेमाः । न्हापा लाखे प्याखं क्यनाः सापारुं थीथी कथं ख्याः यानाः जुयेगु चलन दुगु खः । छुं ई लिपा थन राजनीतिक कारणं स्थानाव । आः थनया नेवाःत मिले मजूगुलिं छुं ई न्ह्यःनिसें थ्व फुक्कं नेवाः चलनत भत्ताभुंग जुयाच्वंगु दु ।

जि याकः मिसा खः । तर जित गाविसं एकल महिलाया दां धाःसा बियाच्वंगु मदु । थौं स्वयां ६२ दँ न्ह्यः हे जि भाःत मदये धुंकूगु खः । आः जि याकचा खःसां काय्पिसं बांलाक बिचाः यानाच्वंगु दु । उकिं जि सन्तुष्ट हे धायेमाः । नागरिकता कथं जि बि. सं. १९८२ सालया कार्तिक महिनाय् बूम्ह खः । तर वास्तविक जन्म धाःसा जि १९७८ सालय् खः । अब्ले जिमि थःपिनि हे छेँय् कापः थानाः घरबुन्ना कापःया हे वसः पुनेगु । थनया गाविसं बृद्ध भत्ता व एकल महिलाया भत्ता यानाः निगू भत्ता बियेगु चलन मदु धायेवं आः तक छगू हे जक भत्ता कयाच्वनेमाःगु स्थिति दु । मेमेपिंत नं अथे हे व्यवहार यानाच्वंगुलिं उकि जिं छुं मधाया । हिले नाच, गाईजात्रा थेंज्याःगु नेवाः चलनयात हाकनं हाकनं ल्यंके फतः धाःसा झी नेवाःत नेवाः जुया गामय् हे च्वनाच्वनापिं खःसा थःपिं नेवाः खः धइकथंया इज्जतय् च्वनेखनी । उकिं न्हूगु पुस्तां नेवाः भावना ब्वलंकेगु स्वयेमाः । झिंस्वदँ दुबलय् थन बिया हःसानिसें आः तकं थन हे च्वनाः ज्या यानाच्वनागुलिं जित ला थ्व थाय् हे थः बूगु व तःधिगु थाय् थें च्वना वयेधुंकल । उकिं न्हूगु पुस्तायात जागरुक यायेगु ज्या जुयाहे च्वनेमाः । थन बांलागु ज्या याइपिंत साथ बियेगु जिपिं थेंज्यापिनि नं कर्तब्य खः । मेगु जिमिगु धायेगु हे छुं मदु ।

More Stories Like this