आमलि पर्वतया म्हसीका

कृष्ण प्रजापती

आमलि अर्थात् लप्सी नेपाःया थीथी थासय् दइगु सिसाबुसा खः । थ्व अम्लिय पदार्थ जूगु ल्याखं पाचन पदार्थ तयार यायेत वा चेबन प्रासनिसें आपालं वासः कथं नं आमलियात छ्यलाः वयाच्वंगु दु । तर ब्यावसायिक प्रयोजन याइपिसं धाःसा आमलियात अँ थें हे छगू ल्याखं नयेगु पदार्थ कथं हे कयातःगु दु । थुकिं दयेकीगु पं तसकं हे साः । थ्व थीथी जिल्लाय् दइगु सिसाबुसा खःसां थुकिया विशेष थाय् धाःसा नेपाःया पर्वत जिल्ला खः । थन स्थानीयनिसें थीथी कथंया आमलि दु । देशय् हे दक्कलय् अप्वः आमलि उत्पादन जुइगु थाय् कथं पर्वतयात आमलिया राजधानी धयातःगु दु । थन लँय् न्ह्याथाय् वंसां आमलि हः आमलि ग्वः व आमलिया मा खने दयाच्वनी ।

पर्वतया वनय् आमलित फुक्कं अथें अथें हे सितिं वनाच्वनी । थ्व चुलुइगु, गंका नं नये जिउगु व पुलां तयाः फिया थीथी प्रयोजनया निंतिं नं छ्यले जिउगु जूगुलिं तःगु हे प्रयोजनय् छ्यलेगु यानाच्वंगु दु । थनं आपालं आमलि पं नं उत्पादन जू । नेपाल सरकारं थुगुसी आर्थिक वर्ष२०७०।७१ य् वयाः पर्वत जिल्लायात आमलिया जिल्ला कथं ल्यःगु दु । पर्वत जिल्लाया फुक्कं हे गाविसय् आमलि खेती जुइगु दुसां दक्कलय् अप्वः धाःसा थ्व जिल्लाया मुडिकुवा गाविस अप्वः आमलि उत्पादन जुइगु थाय् कथं कयातःगु दु । नेपाल सरकारं पर्वत जिल्लायात हे आमलिया राजधानी तायेकाः थन आः विशेष अभियान हयाः हे आमलि उत्पादन यायेगु ज्या यायेवं धाःसा थन सरकारी ज्याझ्वः कथं हे थीथी ज्याझ्वःत नं चले जुयाच्वंगु दु ।

पर्वत सामुदायिक विकास संस्था नांगु छगू संस्था हे नीस्वना थन आमलियात उत्पादन, प्रशोधन व वितरण यायेगु ज्यात निरन्तर रुपं यानाः वनेगु क्वछिउगु दु । मुडिकुवा गाविसय् चले जुयाच्वंगु आमलि उद्योगय् थौकन्हय् उगु लागाया झिगू स्वयां अप्वः गाविसं वइगु आमलि नं दुत यंकाः प्रशोधनया ज्या जुयाच्वंगु दु । थनं थीथी कथंया लप्सीया उत्पादनत पित बियाः राजधानी लगायत नेपाःया थीथी जिल्लाय् थ्यंकाच्वनागु खँ पर्वत सामुदायिक विकास संस्थाया अध्यक्ष ऋषिकेश तिवारी कनादिल ।

पर्वत जिल्लाय् जक स्वंगु दर्जन स्वयां अप्वः गाविसय् आमलि उत्पादन अप्वयेके फइगु खँ सामुदायिक विकास संस्थां धाःगु दु । पर्वतयात आमलि जिल्ला कथं विकास यायेगु निंतिं पर्वत उद्योग बाणिज्य संघया नेतृत्वय् कृषि विकास ज्याकुथि व जिल्ला विकास समितिया समन्वयय् लप्सी प्रवर्द्धन यायेगु ज्या न्ह्यानाच्वंगु दु । सरकारया थुगु अभियान चले यायेगु निंतिं पर्वतय् न्यागू करोड दां अलग्ग बजेट फ्यानातःगु खँ पर्वत उद्योग बाणिज्य संघं धाःगु दु । आमलि नर्सरी विकास, आमलि संकलन केन्द्र, आमलि प्रशोधन केन्द्र व कृषकतय्त तालिम व बजारीकरणया ज्याय् खर्च यायेत थुगु न्यागू करोड दां प्रारम्भय् वःगु खँ पर्वत उद्योग बाणिज्य संघं धाःगु दु ।

पर्वतय् दँय् ६० टन स्वयां अप्वः आमलि उत्पादन जुइगु प्रारम्भिक अनुमान यानातःगु दु । हाल पुलांगु व जंगलय् बुया उत्पादन जुइगु जक आमलि दुथाय् थुगु ज्याझ्वः लागू जुइवं उन्नत जातया लप्सी हयाः नं पियेगु ज्या जुइगु व थुकिया व्यावसायिक उत्पादन व वितरण हे सुरु यायेत्यनागु खँ वरिष्ठ कृषि विकास अधिकृत वासुदेव रेग्मीं कनादिल । पर्वतय् दँय् करोडौं तका दांया आमलि उत्पादन जुयाच्वंसां बजारीकरणया अभावं अन उत्पादन जुयाच्वंगु फुक्कं हे धइथें लप्सीत अथें ध्वगिना सितं वनाच्वंगु दु । आमलि उत्पादनय् थःपिंत पाना वयाच्वंगु सामुदायिक खाद्य उत्पादन केन्दं थुगुसी जक १२ टन लप्सी उत्पादन जूगु खँ केन्द्रया प्रमुख थानेश्वर भुसालं कनादिल ।

वंगु दँय् थ्वहे प्रयोजनया निंतिं २० हेक्टर जग्गाय् २५ हजार आमलिमा पिगु दु । सामुदायिक विकास संस्थाया पहलय् फलफूल विकास निर्देशनालय यलया पहलं उन्नत व कमली यानातःगु जातया बांलागु आमलि पर्वतय् थुकथं न्हापांखुसि पियेज्या जुयाच्वंगु खँ संस्थाया नायः ऋषिकेश तिवारीं कनादिल । जिल्ला अर्न्तर्गत बाजुंग गाविसय् नं ५ हेक्टर जग्गाय् स्वसःमा आमलिमा पिउगु दु । छगु जिल्ला छगु उत्पादन धइगु सरकारया ज्याझ्वः अर्न्तर्गत थ्व ज्या जुयाच्वंगु खः । थुकिं पर्वतयात आत्मनिर्भर याइगु विश्वास दु ।

More Stories Like this