बोडेया प्याखं “नीलबाराही प्याखं”

Posted on Tue Aug 7, 2012 9:51 pm NST

नेपाल सम्वत कथं वइगु ला मध्ये झिगूगु ला गुंला खः । थ्व इलय् थीथी थासय् थीथी कथं जात्रा हनेगु परम्परा दु । येँ, यल, ख्वप, थिमि, किपू, बोडे नापं स्वनिगः पिनेया नेवाःत दुथाय् जिल्लाय् तकं थःथःगु कथंया जात्रा हनेगु यानावयाच्वंगु दु । जात्रा त मध्ये अप्वः धयाथे ख्वाःपाः पुया हुलीगु प्याखंया नं थःगु हे महत्व दु नेवाः समाजय् । नेवाः समुदाय दुने उगु समुदायं हनाच्वंगु स्थानिय शक्तिपीठया ख्वाःपाः पुया हुइकीगु प्याखं नेपाःया थीथी पुलांगु नेवाः बस्ती आः तक न लुइकेफू । ख्वापाः पुया हुइकीगु प्याखँ मध्ये ख्वपया मध्यपुर थिमि नगरपालिका दुनेच्वंगु छगु पुलांगु नेवाः बस्ती गू थाय्यात बोडे धाइ अन आःतक न थज्यागु संस्कृति म्वाकातःगु दु । गुगु प्याख“यात द्यः प्याख“ तकं धायेगु यानाच्वंगु दु । थुगु हे प्याखँ लिपांगु इलय् नीलबाराही प्याखँया रुपय् लोकंह्वात ।

झिंगुम्ह द्यः दुथ्याका तःजिक्क हनीगु थुगु प्याखँ भाद्र कृष्णपक्ष द्वितिया निसें पञ्चमी तक हनेगु परम्परा दु । प्याखँ गब्ले निसें हुइकेगु यात धइगु आधिकारिक प्रमाण आःतक न मलूसां तात्कालिन इलय् श्रेष्ठ समुदाय दुनेया धों थरयाम्ह मनूयात प्यन्हु तक स्वयम् नीलबाराहीं द्यःनं प्याखँ स्यंगु धइगु जनविश्वास थन आःतक ब्याप्त जुयाच्वंगु दु । अथेहे, आःतक लूगु प्रमाण कथं भद्रकाली गुठी तहसिल अड्डा २०३३ सालया लगत ४२ नम्बरय् बोडे नीलबाराही गुठी धका उल्लेख यानातःगु खनेदु । स्वन्हु प्यचाः तक हुइकीगु प्याखनय् बोडेया श्रेष्ठ समुदायया मनूतयेसं अप्वः धइथें ब्वति कयाच्वंगु खनेदु ।
थ्व प्याखँ हुइके न्ह्यः प्यन्हूतक अथेधयागु गुंलाथ्व द्धादशी निसें पुन्हि तक स्यनेगु याइ । प्याख“ स्यनेबले भैरव गणेद्यः व बाराही न्हिन्हि वयेमा । मेपिं द्यः त न्हिन्हि मवसां ज्यू । प्याख“ स्यनीबले भूस्या, ताः व प्वंगा पुजाः स्यनी । थथे प्याखं स्यनीबले ताः मथासें मज्यू । दकले न्हापा ता थायेमा । अले जक प्याखं सुरु जुइ । प्यन्हू तक प्याखं स्यनेधुंकाः प्याख“ हुइकेगु न्हापांगु दिं चान्हय् द्यः छेँ धका नगर दुनेच्वंगु चुकय् फुक्क देवगणपिं मूंकीगु परम्परा दु । थन हे द्यःतयेगु गुप्तगु थाय् तकं दयेकातःगु दु गुगू थासय् देवगणपिं बाहेक मेपिन्त दुहाँवनेगु उजं मदु । प्याखनय् दुथ्याइपिं झिंगुम्ह (१९) देवगण मध्य भैरव छम्ह, बाराही प्यम्ह, कुमारी प्यम्ह, सिंह प्यम्ह, द्वारपाल निम्ह व गणेद्यः प्यम्ह खः । थुगु प्याखँ हुइकीगु इलय् कदमकदाचित द्यः जूपिं मनूत प्याखनय् दुथ्याये मफूसा उकिंया प्रतिनिधि कथं ख्वाःपाः जक जूसां प्याखनय् दुथ्याकेमाःगु प्रचलन दु । उलिजक मखु यदि द्यः जुयाच्वंम्ह मनू म्हः मफुत धाःसा उम्ह मनूयात द्यः तइगु छेँ तयाः ख्वाःपाः नं अन हे तयातयेमाःगु परम्परा दु ।

थ्व परम्परा छाय् धायेबले थ्व प्याखं हुइकीबले द्यः जुइपिं मनूत थुगु जात्राया नितिं थःगु छेँ नं पिहाँवयेधुनकि जात्रा क्वमचाःतले थःगु छेँ लिहा“वनेमज्यूगु धापू दु । अथेजूगुलिं थ्व जात्राया इलय् द्यः जुइपिं थःगु छेँ दुहाँ वनीनं मखु । प्याखँ हुलेत ख्वाःपाः पुलकि नयेगु, त्वनेगु, फय्तुइगु व सु नाप नं खँ ल्हायेमज्यूगु धैगु मान्यता थौं तक नं ब्याप्त जुयाच्वंगु दु । थुकिंयाना थ्व जात्राया इलय द्यः जुइपिन्त तसकं थाकू धाई । थ्व प्याखं हुइकीगु इलय् प्रत्यक द्यःया छगः छगः सुकुन्दा च्याकेगु चलन नं दु । यदि छुं गथें जुयाः थ्व सुकुन्दा सित धाःसा बिघ्न जूगु तायेकी ।

नीलवाराही प्याखँ बोडे नगरया द्यः छेँय् न पिकया लाछित्वाः, लाय्कू, विष्णुघाट भा“गुत्वाः जुयाः खा“सीत्वाःलय् तकं यंकेगु यानावयाच्वंगु दु । थथे द्यः नगर चाःहिकीबले थःथःगु छेँ क्वय् छसिकथं च्वनाः नगरवासीतय्सं पुजा बिइगु याई । स्वन्हूयंकं थुकथं हे थ्व जात्रा न्ह्याइ ।