आन्दोलनं देय् व जनताया कल्याण मयात

डी. आर. खड्गे

विदेशी भूमिइ बसोबास यानाच्वंपिं तामिलतय्सं जिमित सिंहाली समुदायं भेदभाव यात धकाः अलग्ग तामिल राज्यया माग यानाः शुरु याःगु युद्ध २६ दँ लिपा तिनि श्रीलंकाया सेनां दबे याना छ्वत । सार्कया मेगु राष्ट्रया पाकिस्तानय् नं तालिवानतय्सं मुस्लिम कानून शराइ नियमयात पूरा पाकिस्तानय् संचालन यायेगु हिसाबं युद्ध यानाच्वंपिंत नं पाकिस्तानया सेनां दबे यायां वनाच्वंगु दु धकाः संचार माध्यमं धयाच्वंगु दु । सार्क संगठनया सदस्य राष्ट्र श्रीलंका व पाकिस्तानया घटना प्रकृतिया अध्ययन याना स्वयेबलय् थथे अनुमान यायेफु । श्रीलंकाय् २५ प्रतिशत तामिलतय्सं पृथक तामिल जातिया राज्यया लागिं संघर्ष यानाच्वंगु खसा पाकि- स्तान चाहिं मुस्लिम धर्म बाहेक मेमेगु धर्म व जातियात थाय् मबीगु लाहिं तालिवान लडाकु युद्ध यानाच्वंगु खः । श्रीलंकाया घटना छु प्रस्ट जू धाःसा देशभक्ति विवेकी नेतात सत्ताय् थ्यन धाःसा देय्यात बिखण्डन यायेत स्वईपंत मुकाबिला यानाः दमन यायेफु । पाकिस्ताया घटनां थ्व क्यना बिल शक्तिशाली विदशी राष्ट्रया स्वार्थय् धक्का लाइगु संकेत खने दत कि विद्रोही सखाप यायेगु लागिं विवेकं माक्व सहयोग बीफु । पाकिस्तान विशेष यानाः अमेरिकाया राजनीतिक चलखेल अप्वः जुइगु देश खः । पाकिस्तानया अर्थनीति नं अमेरिकाया हे ग्वाहालिं चले जुयाच्वंगु धायेमाः । यदि कट्टरपन्थी तालिवानं पाकिस्तान कब्जा यात धाःसा उकियापाखें जुइगु राजनैतिक व आर्थिक फाइदां अमेरिकां प्रत्यक्षँ वा अप्रत्यक्ष रुपं पाकिस्तानयात सैनिक ल्वाभः ग्वाहालि यानाः तालिवान विरुद्ध युद्ध याकूगु खः । तालिवान विरुद्ध युद्धय् पाकिस्तानी सैनिकं बिजय प्रँप्त याइगु निश्चित खने दयेधुंकल ।

तामिल लडाकुतय्त व कट्टर तालिवान लडाकुतय्त सरकारी सेनां दबे यानाच्वंगु ठिक वा बेठिक धइगु सरोकारया विषय मखु धाःसां नं झीगु देय्या राजनैतिक पार्टीतय्सं चिउताः कयाच्वंगु दु । थनया राजनैतिक पार्टीतय्सं थःथःगु कथं राजनैतिक विश्लेषण यानाच्वंगु दु । थौंकन्हय्या नेपाःया पक्षय् काँग्रेस व एमालेया सरकार खःसां माओवादी पार्टी विपक्षँय् च्वनाच्वंगु दु । काँग्रेस व एमालें माओवादी पार्टीया सिद्धान्त नीति व व्यवहार ययेका मच्वंगुलिं माओवादीया शक्तियात कमजोर यायेगु रणनीतिइ वनाच्वंगु खनेदु । सत्तापक्षँ पार्टीतय्सं थथे अनुमान यानाच्वंगु दु । आःया नेपाःया राजनीतिक परिस्थितिइ माओवादी पार्टी रक्षुत्मक स्थितिइ च्वनेत बाध्य जुयाच्वंगु दु धाल । माओवादी पार्टीं आक्रमक नीतिइ वनेगु आँट दइ मखु धाल । छाय्धाःसां प्रधानसेनापति प्रकरणयात कयाः राष्ट्रपतिया निर्णयया विरुद्ध माओवादीं सतक व सदनय् वनाच्वंगु विदेशी शक्तियात ययेकाच्वंगु मदु । आः नं माओवादी न्हापा थें युद्धय् कुहां वल धाःसा गथे तामिल नेतातय्त सखाप यात माओवादी नेतातय्त नं याइ धकाः सचेत जुयाः खालि जुलुस व हडतालय् जक सीमित जुयाच्वनी धकाः नं
राजनैतिक विश्लेषकतय्सं धायेगु यानाच्वन । छगू थ्व नं खः सत्ताय् वनाः सत्ताया सुविधाया सवाः कायेधुंकूगुलिं नं जनयुद्धय् कुहां वये थाकुइगु स्वाभाविक खः ।

झीगु देय्या दुर्भाग्य थ्व खः धायेमाः छाय्धाःसां फुक्क नेतातय्त भारतं थःगु इशाराय् प्याखं हुइकाः जनतायात दुःख कष्ट व भारत सरकारयात हाईसन्चो यानाच्वंगु दु । ००७ सालया राणा विरोधी संघर्ष नं भारतया आशिर्वाद कयाः सफल जूगु खः । जव राणाभक्ति नाश यात देय्या अवस्था ठिक जुइमाःगु खः । तर परिणाम अःखः जुल । अथे धयागु सन १९५० या सन्धि नेपाःयात भारतया ल्हातय् तयेगु सन्धि थें जक जुल । सन १९५० या सन्धिया आधार कयाः नेपाःया उत्तरी इलाकाय् भारतया सेना वयाः चेकपोष्ट खडा यात । २००७ साल लिपा भारत सरकारं नेपाःयात थःगु देय् अन्तर्गत तयेगु भूमिका म्हितूगु नं खः । व ईया प्रधानमन्त्री वीपी कोइरालां थ्व तक नं धाल कि नेपाः छगू भारतया प्रशासनिक इकाई जक खः । कांग्रॆस पार्टीं नेपाःयात भारतनाप बिलय यायेगु पक्षँय् तकं दु धयागु आश्रय प्रकट याःगु खः । नेपाःया राष्ट्रभक्त जनतां जुजु महेन्द्रयात राष्ट्रवादी धायेगु यानाच्वंगु दु । ००७ सालया राजनैतिक बुद्धिजीवीतय्सं नं थथे धयाच्वंगु नं खः जुजु महेन्द्रं सैनिक बल मार्फत सत्ता मकाःगु जूसा प्रजातन्त्र धा धां देय्या अस्तित्व समाप्त जुइधुंकल जुइ ।

राज संस्थां नं एकलौटी ढंगं पंचायती शासन धकाः तानाशाही शासन चले याःगुलिं जनतां राजसंस्थायात बाःगः मिखां हे स्वये मययेका हल । वहे मौकाय् हानं भारतया आशिर्वाद कयाः बहुदल नेतात मिले जुयाः प्रजातन्त्र हल । २०४६ सालया प्रजातन्त्रपाखें नं खालि व्यक्ति हिल देशय् महिउ । व्यक्ति हितया अर्थ खः नेतात फुक्क धनी जुल । जाति हितया अर्थ खस ब्रम्हूतय् यक्व उन्नति जुल । ०४६ सालया प्रजातन्त्रं नं देय् व जनताया अवस्था स्यना वन धकाः माओवादी नेता व न्हय्गू दलया नेतात दिल्लीइ वनाः १२ बुँद समझौता यानाः माओवादी नेतात नं भारतया चक्रब्यूहलय् फँसे जुल धकाः राजनैतिक बौद्धिक मनूतय्सं धायेगु यात । ०६२/०६३ या जन आन्दोलनं नं नेपाःया जनताया भागय् अशान्ति डर त्रास व महंगीया मार फयेमाल । थ्व आन्दोलन नं खाली खस ब्रम्हू मधेसी व भारतयात जक फाइदा जुल ।

झीगु धापू छु धाःसा विदेशीयाके ग्वाहालि काये मजिउ धायेत्यनागु मखु खालि ग्वाहालिया नामय् दलाल जुयाः देश घातक ज्या याये मजिउ जक धायेत्यनागु खः । झीसं श्रीलंकापाखें शिक्षा कायेमाः । श्रीलंकाया भू।पू राष्ट्रपति जयवद्र्धनया चलाकी दिमागं भारतया सेना व तामिल सेना दथुइ युद्ध चर्के याकाः भारत व तामिलया स्वापू स्यंकाबिल । थःगु देशया लागिं सफल नेतृत्वं छु छु याइ धइगु थ्व छगू शिक्षा खः ।

More Stories Like this