छगू सन्देश नेपालमण्डल बन्दया

- नरेशवीर शाक्य

'जि आः ८२ दँ दत । जिं आपालं बन्द हडताल ७ सालया क्रान्ति ४६ सालया आन्दोलन जनआन्दोलन ६२/६३ या मेगु जनआन्दोलन नं खनेधुंकूगु दु । तर आःया थेंजाःगु नेपालमण्डल बन्द आः तक मखनानि । नेपालमण्डलया बन्द तसकं सफल जूगु दु ।'

वंगु जेठ १८ गतेया नेपालमण्डल बन्दयात कयाः छम्ह वृद्ध नेवाःया अभिब्यक्ति खः थ्व । थःपिनि हक अधिकारया निंतिं नेवाःत थुकथं सशक्त रुपं कुहां वःगुलिं सकल नेवाःतय्सं सन्तुष्टिया सासः ल्हाःगु दु । नेवाःतय्त राज्यपाखें तयातःगु उत्पीडन अन्तया निंतिं नेवाः स्वायत्त राज्य अपरिहार्य धयागु खँय् सकल नेवाःत छगू मतय् थ्यनेधुंकूगु दु ।

वंगु जेष्ठ १८ या बन्द अभूतपूर्वकथं स्वनिगः दुने जक मखु नेपाल मण्डल दुने हे सफल जूगु दु । थ्व सफलताया श्रय सुयात धयागु न्ह्यसः जुइफु । बन्दया ग्वसाः खलः 'नेवाः स्वायत्त मंकाः संघर्ष समिति' दुनेया गुंगू घटकया भूमिका च्वछायेबहः जूसां थ्व बन्द सफलताया दुने आपालं खने मदुगु ल्हाः नं दु । नेवाःत राज्यपाखें उत्पीडनय् लानाच्वंगु खँ जक मखुसें स्वनिगः दुने सामान्य नेवाःतय्सं फये मालाच्वंगु असहज वातावरण नं मू कारण खः । स्वनिगः दुने अनियन्त्रितकथं अप्वया वनाच्वंगु जन घनत्व व थुकिं ब्वलनाच्वंगु समस्या लिसें पिनें वःपिं मनूतय्सं स्वनिगः दुनेया मनूतय्त याना हयाच्वंगु 'हेला'या ब्यवहार नं मू कारण खः । पिनें वयाः वसोवास यानाच्वंपिनिगु ब्यवहार आः स्वनिगः दुने च्वंपिं मनूतय्गु निंतिं धमाधम असह्य जुजुं वयाच्वंगु दु । थ्व हे कारणं आपालं अज्याःगु थाय् गन थ्व बन्दकर्ताया कार्यकर्ता थ्यंके तकं मफुगु खः अज्याःथाय् नं 'नेवाः' स्वाभिमानं थ्व बन्दयात सफल याकेत महत्वपूर्ण भूमिका म्हितूगु खँय् शंका मदु ।

थ्व बन्दया आपालं सकारात्मक ज्या मध्यय् थुकी दयाच्वंगु फुक्कं राजनैतिक पार्टीया भातृ संगठनतय्गु महत्वपूर्ण उपस्थिति व भूमिका खः । भाषा अधिकारया निंतिं सनाच्वंपिं खलः पुचःत न्हापांनिसें हे थःपिनिगु अधिकार सुनिश्चित जुइमा धकाः आन्दोलन यानाच्वंपिं खः । उपस्थिति राजनैतिक भातृसंगठनया माउ पार्टीतय्गु धारणा न्ह्यागु हे जूसां नेवाःत सकलें थःपिनिगु अधिकारया निंतिं छप्पँ छधी जुइमाः धयागु मान्यता थुमिके दु । नेवाःतय्गु अधिकारया विषय माउ पार्टी दुने सचेत यानाः सकारात्मक लिच्वः कायेफइ धयागु मनस्थिति थुमिके दु । थःपिनिगु जायज मागयात नं पार्टीपाखें सुनुवाई मजुल धाःसा गज्याःगु पलाः ल्ह्वनेमाली धयागु मानसिकता नं थुमिके विकसित जुइधुंकूगु आभास खने दु । थुकी नेपाली कांग्रेसया उपस्थिति न्यून जुयाच्वंगु दु । नेवाःतय्गु बारे नेपाली कांग्रेस थुकथं उदासिन ताः ई तक जुयाच्वने फइगु स्थिति मदु । नेवाःतय्त वेवास्ता याना छुं नं राजनैतिक पार्टीतय्सं थःपिनिगु थाय् बल्लाका तये फइ मखु ।

नेपालमण्डल बन्द सफल जूगुया छता कारण आः नेवाःतय्सं जातीय राज्य दुने जातीय स्वशासन माःगु खँ थुइका हःगुलिं खः धकाः नं धाये फइ । गबलय् तक थनया जनतायाके राजनैतिक अधिकार दइ मखु अले राज्य दुने निर्णायक थासय् थ्यंके फइ मखु उबलय् तक थःपिनिगु अधिकार सुनिश्चित मदु धयागु खँयात आः आम जनतां थुइका हःगुया लिच्व खः । अथे हे आम सर्वसाधारण नेवाःतय्सं नं नेवाःतय्त थीथी ख्यलं जुयाच्वंगु दुव्र्यवहार चीकेत नेवाःत छधी जुयाः क्यनेमाः धयागु मान्यता गबलें मजूगु बन्दकथं थ्व बन्द सफल जूगु खः ।

थ्व बन्दयात असफल यायेत व बन्दकर्तातय्गु उत्साहयात न्हंकेत संस्थागत कुतः जूगु अनुभव नं थुगुसी जूगु दु । थासं थासय् सांगठनिक रुपं हे प्रतिकार जूगु थुकिया दसि खः । तर नेवाःत समुच्चरुपं सतकय् कुहांवःगु कारणं बन्दया प्रतिकार थुमिसं याये मफुत ।

थ्व बन्दयात कयाः संचार माध्यमत नं तसकं चर्चित जूगु दु । छगू न्हिपौ 'कान्तिपुर' व 'कान्तिपुर टेलिभिजन' नेवाः अधिकार विरोधी संचार माध्यमकथं हे चित्रण जूगु दु । थुमित वहिष्कार यायेमाःगु सः सार्वजनिक रुपं हे पिदंगु दु । मेखे मेमेगु संचार माध्यमय् टिभि च्यानलपाखें नं समाचारया नामय् थ्व बन्दयात नकारात्मकथं जक प्रचार यानाच्वंगु खने दत । नेवाः न्ह्यलुवातय्त टेलिभिजनय् काःगु अन्तर्वार्ताय् नं संचार आचार संहिताया अःखः तसकं हे हेबाय्चबाय् यानाः न्ह्यसः न्यनेगु ज्या जूगु खँ चर्चाया विषय जूगु दु । नेवाःत माल धाःसा छप्पँ जुयाः थःपिनि अधिकारया निंतिं सतकय् कुहां वयेफु धयागु सन्देश आःया आन्दोलनं बिउगु दु । गैर नेवाःतय्गु ध्यान थुकिं अवश्य हे सालाकाःगु दु । थ्व कारणं आः नेवाः न्ह्यलुवात थःपिनिगु अधिकार प्राप्तीया ख्यलय् अझं सशक्त जुयाः कुहां वयेमाःगु दु । थुकथं हे थःपिनि मागया बारे नं निश्चित धारणा ब्वलंकेमाःगु दु ।

थ्व नेपालमण्डल बन्दया लिधंसाय् सम्बन्धित ख्यलं नेवाःतय्त नेवाः स्वायत्त राज्य निर्माणया विषयय् सहलह ब्याकेत आह्वान याइगु खः कि मखु धयागु खँय् उत्सुक जुयाच्वंगु दु । थ्व ध्यानाकर्षण बन्दयात सरकारं वास्ता मयात धाःसा थ्व स्वयां कडा कार्यक्रम सार्वजनिक जुइमाः । थुकी नं सकल नेवाःतय्गु थुकथंया हे समर्थन दइगु खँय् सकलें निश्चिन्त जुइमाः । नेवाः राज्य प्राप्तीया निंतिं न्ह्याथेंजाःगु कष्ट सह यायेत नं नेवाःत तयार दु धयागु सन्देश जग जाहेर जुइमाः ।

More Stories Like this