सहिद दिवस व सहिदया म्हसीका

– अमीर ताम्रकार

थौं माघ १६ गते, सहिद दिवस । येँ महानगरपालिकां सहिद दिवस न्यायेकाः वयाच्वंगु दु । छुं दँ न्ह्यः सहिद दिवसयात छवाः कथं हनेगु यात, थुकियात सहिद सप्ताह व्यापीकथं ज्याझ्वः कथं हनेगु यानावल । अले थौं माघ १६ गते सहिद दिवसया लिपांगु व महत्वपूर्ण न्हि धकाः सहिदतय्गु फोटो सहिद नगरपरिक्रमा याना सहिद दिवसया अन्त्य याइ । थुया दथ्वी थीथी सहिदपिनिगु मूर्तिइ स्वांमां क्वखायेकाः सहिदतय्त श्रद्धाञ्जली वीगु नं ज्याझ्वःत याइ । सहिद दिवसया लसताय् खनेदयाच्वंगु गतिविधित थुलिहे खः । थुकियात औपचारिक ज्याझ्वःत नं धायेफु । सहिद सु खः ? विद्यार्थीयात सहिदया वारे न्यँसा लिसः छु वइ ? शायद देशया नितिं सीम्ह व्यक्ति सहिद खः । छम्ह स्नातकयाके न्यंसा वइगुपाखे छु लिसः वइ ? प्यम्ह सहिदया नां धर्मभक्त माथेमा, गंगालाल श्रेष्ठ, शुक्रराज शास्त्री व दशरथचन्द नां तक्क कनेत ताःलाइ । थुयालिपा ताःहाकः जुया वनाच्वंगु सहिदतय्गु झ्वःयात सुनांनं मिखा बीफैगु अवस्था मदु । अर्थात थौं नेपालय् सहिदतय्गु संख्याहे सलंसः जक मखु द्वलंद्वः थ्यनेधुंकूगु दु । इमिगु नां व म्हसीकायात कयाः झीपिं सुंनं स्पष्ट मदु । थथ्य सहिदतय्गु संख्या छाय् थपाय् सकं ताःहाकः जुयाः वनाच्वन ? थुकिया लिसः झीके नं मदु ।

सहिदया परिभाषा सीकेगु खःसा नेपाल प्रज्ञाप्रतिस्थानं पिकाःगु नेपाली बृहत्त शब्दकोषकथं “थःगु देश, संस्कृति व अस्तित्वया संरक्षण व स्वतन्त्रताप्राप्तिया नितिं वलिदान जुयाः लोकहितय् लगय् जुइम्ह अमर व्यक्ति ।” धयातःगु दु । अथ्यहे नेपादी शब्दसागरं नं सहिद शब्दया परिभाषा थुकथं यानातःगु दु “छुं नं भिंगु लिच्वःया नितिं ज्या यायां सीम्ह मनू व देश, जाति व जनताया सुखया नितिं संघर्ष याइवलय् सीम्ह मनू ।” थुकथं सहिद धयाम्ह देश व जनताया नितिं वलिदान जुइम्ह व्यक्ति खः । थुगु परिभाषा दुने १९९७ सालय् सहिद जूपिं प्यम्ह सहिदत दुथ्याःसा वर्तमान इलय् सहिद घोषणा जूपिं अप्वः दुमथ्यायेकेफु । सहिदतय्गु घलः न्ह्यःने तयेवलय् देश व जनताया नितिं न्हिलाः न्हिलाः सीपिं जक सहिद मखु, न्हिलाः न्हिलाः देश व जनताया नितिं महिताःतय्त स्यानाः सीपिं नं सहिद खः । तर आः वयाः सहिद यायेगु छगूकथं फेसना जुयाच्वंगु दु । न्ह्यात्थेयाःगु अपराध यानाः सीम्हय्सित नं सतकय् वयाः तायर च्याकल सहिद यायेगु छगूकथंया फेशन न्ह्यानाच्वंगु दु । दसिया नितिं नेपाली कांग्रेसया शिव पौडेलयात हत्या अपराधया मुद्दाय् कुनातःम्ह व्यक्ति निगू समूहया दथ्वी जूगु ल्वापुं घाःपा जुयाः सित, नेपाली कांग्रेसं पौडेलयात सहिद घोषणा यायेमाःगु माग तल । पौडेलया विरुद्धया फुक्क मुद्धानं लित कायेमाःगु माग यात । थुकिं सहिद धयागु आः फेशन जक मखु राजनीतिक प्रतिस्थाया विषय यानावीधुंकूगु दु । थुगु पार्टीया गुलि अप्वः सहिदत दु, उगु पार्टी अप्वः क्रान्तिकारी, प्रजातान्त्रिक व लोकतन्त्रया निति दकले संघर्षशील जूगु प्रमाणपत्र जूगु दु ।

थुकियातहे ग्वाहालि यायेगु कथं मोदनाथ प्रश्रितया नायःसुइ च्याम्ह सदस्यीय कायेदलं सहिदया परिभाषाहे हीका विल । उगु कथं “फरक विचाः तयाः आन्दोलनय् कुहां वःपिन्त सत्तापक्षं स्यात धाःसा जक उज्वःम्हय्सित सहिद धायेफै ।” धकाः धयातःगु दु । थुकिं सहिदप्रति याःगु दृष्टिकोण न्ह्यःनेहःगुप्रष्ट दु । थुकी राजनीतिक स्वार्थ सुलाच्वंगु नं बांलाक खनेदु । छाय् धाःसा प्रतिपक्षय् लाःपिन्त सहिद घोषणा यायेगु नियत बांलाकहे खनेदु । प्रश्रीतया कार्यदलं दयेकूगु सहिदया परिभाषा दलीय राजनीतिं प्रेरित खनेदु । संविधान सभाया स्वंगूगु थासय् लाःगु एमाले सत्ताया नेतृत्व यायेगु हैसियत मदये धुंकाः सुयागुं दया मायां जक नेतृत्व यायेदैगु जुइवं वं हैसियतय् केन्द्रित याःगु खनेदु । अले सतक संघर्षय थःगु पार्टीया अप्वः ई व अवसर वनीगु मनस्थितिं प्रेरित खनेदु । सतक आन्दोलनया झ्वलय् थः कार्यकर्तात सित धाःसा सहिदतय्गु नां धलखय् दुथ्याकेगु हे उगु कार्यदलया उदेश्य खः ।

तर थुइकेमाःगु खँ छु धाःसा सतक संघर्ष न्ह्यावलें देश व जनताया हितय् जुइ मखु । नेपाली कांग्रेसं शिव पौडेलयात सहिद घोषणा यायेमाःगु माग नाजायत खः । अथ्यहे शिव पौडेल लगायत बागू डर्जन कांग्रेसी कार्यकर्तातय्गु मुद्दा खारेज यायेमाःगु मागं नं द्वन्द्व हिनतायात हःपाः वीगु व कानुनी राज्यया उपहास खः । थःयात प्रजातन्त्रवादी लोकतन्त्रवादी धाइगु नेपाली कांग्रेसया नितिं थुज्वःगु माग तयेगु धयागु तसकं लज्जास्पष्ट खँ खः । नेपाली कांग्रेसं याःगु थ्व सहिदतय्गु तःधंगु अपमानजनक ज्या खः । नेपाली कांग्रेसं थुज्वःगु कथंया नाजायत ज्याखँ व गतिविधि न्ह्याकेगु यानाहयेवं थौं कन्हय गलत संस्कार व प्रवृत्तिया विकास जुयाच्वंगु दु । थुगु संस्कार व प्रवृत्तिया हे कारणं सहिदयात अपमान यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । न्हूगु गणतान्त्रिक नेपाःया नितिं नेपाली कांग्रेसपाखें व्यूगु क्वसः खः थ्व ।

थ्वहे गलत संस्कारयातहे बह कयाः सहिद घोषणा यायेगु प्रवृत्ति न्हि न्हिथं अप्वयाः वनाच्वंगु दु । अय्लाः त्वनाः भिरं कुतुं वनाः सीसां सहिद व्यक्तिगत रीश ईवीया कारणं सुं सीसां “सहिद” सतक दुर्घटनाय् लानाः सुं सीसा सहिद सुं कालगतिं सीसां यदि व अस्पतालय् सित धाःसा वइत नं सहिद घोषणा यायेमाःगु वाध्यता निकट भविश्यय् सृजना जुइत्यंगु दु । ७ सालया हिउपाः प्यम्ह सहिदया वलिदानं वःगु धाइ । थुपिं प्यम्ह सहिदत प्रति थौं नं नेपाःमि जनतां सम्मान यायेगु त्वःतूगु मदु । छाय् धाःसा थुपिं धात्थेंपिं वीर खः, सहिद खः । थुमिगु हे वीरता व वलिदानं १०४ दँया राणाकालिन सत्ता चात्तुवात । जनआन्दोलनया निगूगुलिं २४ म्ह सहिदत जन्मय् यात । थुपिं सु सु खः झीसं अप्वःस्यां म्हस्यू, लमं मजू । २०५१ साल फागुन १ गतेनिसें न्ह्याःगु जनयुद्धया इलय् द्वलंद्वः जनसेनात सहिद जुल, थुपिं नं अति बांलाक लुमं मजू । रौटहटय् माओवादी कार्यकर्तात ब्वलासा कायेगु अप्वः स्यात, मधेस आन्दोलन, पश्चिम तराइलय् जातीय आन्दोलनय् सीपिं सकलें सहिद जुल । तर सहिदतय्गु संख्या अप्वयाः वंलिसे देशय् शान्ति नं भंग जुजु वनाच्वंगु दु । सहिदतय्गु म्हगस खः देशय् अमन व शान्ति । शान्ति व विकास । तर प्रभाव थुकिया पाय्छि अःखः जुयाच्वंगु दु । वहुसंख्यकयात अधिकार सम्पन्न यायेत इमित सुख व शान्ति बीत नेपाली कांग्रेस एमाले थें याःगु संसदीय दलत तयार मदु । दण्डहिनता अप्वयाः वनाच्वंगु दु । कानुनी राज्यया अवधारणा मात्रै कितावय् लिकुनाच्वंगु दु । थः थवय् वैमनस्य व गैरभावया श्रृंखला न्ह्यानांच्वंगु दु । सहिदतय्गु म्हगस मात्रै म्हगस जुया च्वनीगु धयागु सहीदया सम्मान मखु । सहिदतय्सं क्यंगु लँपुइ झी वनेमफुतले न्हूगु जेनेरेशनयात यंके मफुतले सहिदया उचित सम्मान झीसं यानागु जुइमखु । थौं तक्कया दुने सहिदतय्गु म्हगस सरकार यायेमफुतले मेगु छु गुलि सहिद जुइमालीगु खः धायेफैगु अवस्था मदु ।

More Stories Like this