आःया कार्यदिशा गणतन्त्र वा समाजवादी गणतन्त्र ?

– पवन मान श्रेष्ठ

झीगु गौरवशाली पार्टी एकीकृत नेकपा (माओवादीं) खरीपाटी राष्ट्रिय भेला, स्वलाया केन्द्रीय समितिया वैठक, पालुङ्गटारया केन्द्रीय समितिया विस्तारित वैठकं झीगु पार्टीया कार्यनीति जनताया संघीय गणतन्त्र व कार्यदिशा जनविद्रोहया कार्यदिशा यानावःगु खः । वंगु वैशाख ९ गते च्वंगु वैठकय् प्रचण्ड व बाबुराम पक्ष मिलय् जुयाः तत्कालिन कार्यनीतिया रुपय् शान्ति व संविधानयात पारित यायेवं जनगणतन्त्र (जनताया संघीय गणतन्त्र) या कार्यनीति ध्याक्वय् लाकूगु दु, अथ्यला प्रचण्ड पक्षं पार्टीया कार्यदिशा आः जनविद्रोह मखु धकाः घोषित रुपय् धाःगु मदुनि । मेख्य बाबुराम पक्षं पालुङ्गटार विस्तारित वैठकनिसेंहे जनविदोहया कार्यदिशाय् विपति प्वंकुसे शान्ति व संविधानया कार्यदिशाया वकालत यानावःगु दु ।

पार्टीइ प्राविधिक वहुमतं शान्ति व संविधानया कार्यनीति पारित याये धुनेवं शान्ति प्रकृया अन्तर्गत प्रचण्ड व बाबुराम पक्षं हे बहुमतं पारित याःगु विषयत व गुलिखय् सर्वसम्मत रुपय पारित याःगु विषयत नं त्वःताः सेना समायोजन अन्तर्गत कन्टेनरया ताःचा लःल्हायेगु प्रकरण, मधेशी मोर्चानाप याःगु प्यंगू बुंदे सम्झौता, जनमुक्ति सेनाया समायोजन नेपाली सेनाया मापदण्ड अन्र्तगत व्यक्तिगत व निशस्त्र समायोजन सहितया न्ह्यगू बुंदे सम्झौता, जनयुद्ध कालिन कब्जा याःगु छेँ बुँ प्रशासन लगय् याकाः जवरजस्ती सामन्ततयत लित वीगु खँ, भारतनाप याःगु विप्पा सम्झौता थें देशघाटी व जनघाती कृयाकलाप छगू धुंकाः मेगु यायां वन । सेना समायोजनया न्हय्गू बुंदे सम्झौता जनमुक्ति सेनाया विघटन व प्रचण्ड बाबुरामया प्रतिकृयावादी नापया आत्मसमर्पण खःसा मधेसी मोर्चानाप याःगु प्यंगू बुंदे सम्झौता व विप्पा सम्झौता गम्भीर राष्ट्रघाट खः । अथ्यहे यानाः विना विकल्प कब्जा यानातःगु छेँ बुँ लित, जनतन्त्र व जनजीविकाय् याःगु गम्भीर घात खः । थथ्य १३ द्वःया सहादत, द्वलंद्वःया वेपत्ताया स्थ्तिि व द्वलंद्वःया अंगभंगया स्थिति दथ्वीइ शान्ति प्रकृयाय वःगु न्यादँ मदयेवंहे जनयुद्धया फुक्क उपलब्धीतय्गु विसर्जन व विघटन यानाः आः प्रचण्ड बाबुरामपिं बुर्जुवा, दलाल व सामन्तीतय्गु पक्षपोषण यायेगु संविधान दयेकेगु पाखे वनाच्वंगु दु । उलि जुइक जुइकं वहे पक्ष समाजवादया पालिस तयाः धायेगु यानाहःगु दु, आः जनवादी क्रान्ति सम्भव मदु, अथवा जनवादी क्रान्ति मूलभूतरुपं क्वचाये धुंकूगु दु । जनवादी क्रान्तिया ल्यं छुं ज्याखँ समाजवादी क्रान्तिया झ्वलय क्वचायेकेगु जुइ । उकिं, आःया क्रान्ति धयागु समाजवादी क्रान्ति खः धकाः इपिं हालाजूगु दु । छु खःले जनवादी क्रान्ति वा जनताया संघीय गणतन्त्रया पलिस्था व समाजवादी क्रान्ति वा समाजवादी गणतन्त्रया पलिस्था ?

नायः क. माओनं थःगु “जनवाद वारे” धयागु लेखय् जनवादी क्रान्तिवारे स्पष्ट व्याख्या यानादीगु दु । सामन्तवादया विरुद्ध पूँजीपति वर्गं न्हयाकूगु पूँजीवादी क्रान्ति छगू हदतक्कला क्रान्तिकारी खः व पूँजीपतिवर्गं समाज विकासय् महत्वपूर्ण ऐतिहासिक भूमिका म्हितूगु खः । तर पूँजीवाद गवले साम्राज्यवादय् विकास जुल, व सोभियत संघय क. लेनिनया नेतृत्वय् सन् १९१७ स समाजवादी क्रान्ति क्वचाल, थुया लिपा धाःसा पूँजीपतिवर्गं सामन्तवादी देशय् क्रान्तिकारी भूमिका म्हिते मफुत । साम्राज्यवादी हस्तक्षेपया कारण सामन्तवादी अवस्थाय् दुपिं देशत औपनिवेशिक, अर्ध औपनिवेशिक अवस्थाय् रुपान्तरण जुल व जूगु दु । साम्राज्यवादया विकासपूर्व पूँजीपतिवर्गं सम्पन्न याइगु पूँजीवादी क्रान्ति वा वुर्जुवा क्रान्तियात माओ नं पुलांगु लोकतन्त्र धकाः व्याख्या यानादिल धाःसा साम्राज्यवादया विकास लिपा सामन्तवादी अवस्थाय् दुपिं देशत औपनिवेशिक, अर्ध औपनिवेशिक व नव औपनिवेशिक अले अर्धसामन्ती अवस्थाय् हिउगु देशय सर्वहारा वर्गया नेतृत्वय् याइगु पूँजीवादी क्रान्तियात न्हूगु लोकतन्त्र अथवा न्हूगु जनवादी क्रान्तिया रुपय् व्याख्या यानादिल । न्हूगु जनवादी क्रान्तिया सार धयागु वैदेशिक हस्तक्षेप अथवा उपनिवेश, अधउपनिवेश वा न्हूगु उपनिवेशया अवस्थां देशयात मुक्त यानाः स्वाधिन व स्वतन्त्र राष्ट्र दयेकेगु व नापनापं देशयात सामन्तवादं मुक्त यानाः जनताया जनवादी अधिकार स्वनेगु क्रान्तिकारी कार्यभार खः । थ्व ज्या सर्वहारा वर्गया नेतृत्वय देशभक्त, जनवादी व जनताया क्रान्तिकारी शक्तिया मंकाः पहलय् क्वचायेकूगु खः । उकिं, न्हूगु जनवादी सत्ता जनताया संयुक्त अधिनायकत्वय् न्हयाइ । थ्व क्रान्ति थःहे समाजवादी क्रान्ति धाःगु मखु, गन समाजवादी सत्ता सर्वहारा वर्गया अधिनायकत्वय् न्ह्याइ ।

थथ्य स्वयेवलय् जनवादी क्रान्ति व समाजवादी क्रान्तिया मौलिक रुपय् पाः ।
१. औपनिवेशिक, अर्ध औपनिवेशिक, नव औपनिवेशिक व अर्ध सामन्ती अवस्थाय् लानाच्वंगु देशत वाह्य रुपय् जक मखु, आन्तरिक उपनिवेशं नं मुक्त जूगु दैमखु । गथ्यकि जातीय, क्षेत्रिय, भाषीक समुदाययात जुयाच्वंगु उत्पीडन ।
२. उज्वःगु देय्त आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिक व सांस्कृतिक रुपय् वैदेशिक हस्तक्षेपं प्राताडित जुइ । ३. साम्राज्यवादी विस्तारवादी हस्तक्षेपया कारण इमिगुहे आड भरोसाय् सामन्तवादीतय्सं जनतायात थप उत्पीडन याइ व जनताया जनवादी अधिकारय् हस्तक्षेप यायां आर्थिक, राजनीतिक सामाजिक व सांस्कृतिक रुपय् सामन्तवादी उत्पीडन क्ववुइकी । ४. सामन्तवाद व साम्राज्यवाद अले विस्तारवादया लगन गाठों राष्ट्रिय पूँजीया विकास जुइमखु, दलाल व नोकरशाही पूँजीया विकास जुइ ।
५. उकिं उज्वःगु देशतय्गु उत्पादन सम्वन्ध साम्राज्यवादी, विस्तारवादी व सामन्तवादी उत्पादन सम्वन्ध जुइ, गुम्हय्स्यां देशयात स्वतन्त्र व स्वाधिन राष्ट्रया रुपय् मखु, परतन्त्र व परनिर्भर राष्ट्रया रुपय् विकास याइ । उज्वःगु देशतय्गु अर्थतन्त्र दलाल व नोकरशाही पूँजीवादी अर्थतन्त्रया रुपय् विकास जुइ, गन उज्वःगु देशया दंगु कच्चा पदार्थ, वजार व वंगु श्रम शक्तिइ साम्राज्यवाद व विस्तारवादया एकाधिकार थें जुइ ।
६. उज्वःगु देशया संस्कृति पूर्ण प्रतिस्पर्धात्मक व भौतिकवादी जुइमखु । सामन्तवादी संस्कृति व साम्राज्यवादी एकाधिकारवादी संस्कृतिया गञ्जागोल खिचडीया रुपय् स्तुतिगान निसें हस्तक्षेपकारी व एकाधिकारवादी अध्यात्मवादी संस्कृतिया विकास याःगु जुइ ।

थुपिं विकृति व विसंगतिं यानाः देशयात पूर्ण स्वाधिन राष्ट्रया रुपय् समुन्नत देशय् रुपान्तरण याये फैमखु । उकिं स्वाधिन व समुन्नत राष्ट्रया रुपय् विकास यायेत सामन्तवाद व साम्राज्यवादं पूर्ण रुपय् मुक्त यायेगु खँ उज्वःगु देशतय्गु नितिं न्हापांगु दायित्व व त्वाथः खः । समुन्नत व स्वाधिन राष्ट्र जुइधुनेवं जक निगूगु त्वाथःया रुपय् समाजवादी रुपान्तरणय् न्ह्यःने वनेफै । उकिं सामन्तवाद व साम्राज्यवादं मुक्त जुइगु कष्ट पूर्ण लँ पार मयासे समाजवादय् थ्यंकेगु कोरा परिकल्पना, व्याख्या फुक्कं हावादारी जक खः व धात्थेंला सामन्तवाद व साम्राज्यवाद विरुद्धया संघर्ष फहिलीगु ज्या जुइ । समाजवादी क्रान्ति क्वचायेकाः समाजवादय् थ्यंकेगु पूँजीवादी उत्पादन सम्वन्ध व पर्याप्त पूँजीया विकास, भौतिकवादी चेतना व संस्कृतिया विकास, वैदेशिक हस्तक्षेपं मुक्त स्वाधिन व सवल राष्ट्रया विकास अनिवार्य पूर्वसर्त खः ।
......................कथंहं

More Stories Like this