नेपाल संवत्या आन्दोलनय् सरकारया बेइमानी

नरेशवीर शाक्य

नेपाःया मौलिक संवत् नेपाल संवत्यात राष्ट्रिय संवत्या मान्यता बियाः थुकीयात राष्ट्रं छ्यलाबुलाय् हयेमाः धयागु आन्दोलन नेपालभाषा मंकाः खलःया नेतृत्वय् न्ह्याःगु स्वंगु दशकं मयाये धुंकूगु दु। थ्व आन्दोलया अधिकारकर्मीतय्त पंचायती शासनया इलय् विखण्डनवादी, साम्प्रदायिक धकाः दमन यायेगु व जेलय् कुनेगुतकं याःगु खः। तर थ्व संवत् राष्ट्रया हे मौलिक संवत् जूगु व थुकीया ऐतिहासिक व राजनीतिक महत्व दुगु कारणं अन्तत थुकीयात नेपाः सरकारं राष्ट्रिय संवत् घोषणा यायेधुंकूगु दु। थुकिया प्रणेता शंखधर साख्वाःयात राष्ट्रिय विभूति घोषणा यानाः सम्मान यायेधुंकूगु दु। थ्व संवत्यात राष्ट्रिय संवत् धकाः नालेधुकाः थुकियात राष्ट्रं छ्यलबुलाय् हये धकाः देय्या प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईं सार्वजनकि रुपं घोषणा यायेधुंका नं सरकारया कर्मचारीतय्सं बद्नियतपूर्वक प्रधानमन्त्रीया हे प्रतिबद्धतायात बेवास्ता यानाः प्रधानमन्त्रीयात निरीह यानाबिउगु दु। नेपाल संवत्यात सरकारं पिथनीगु आधिकारीक पात्रोय् दुथ्याकेत नेपाल संवत्या मान्यताया आन्दोलनय् नेतृत्वया भूमिका म्हिताच्वम्ह नेपालभाषा मंकाः खलःया नायः पद्मरत्न तुलाधरया संयोजनय् 'संवत अध्ययन तथा कार्यदल' दयेकाः थ्व सरकारं नेपाल संवत्या मान्यताया आन्दोलनय् न्हयाचिलाच्वंपिं सकसितं मिखाय् धुलं छ्वाकेगु ज्या याःगु दु ।

नेपालभाषा मंकाः खलकं नेपाल संवत्या न्हूदँ कुन्हु विशेष सांस्कृतिक जुलुस व विशेष सभा यानाः उकी प्रधानमन्त्रीयात मूपाहां यानाः हनेगु चलन दु। थ्व हे झ्वलय् नेपाल संवत् ११३२ न्हूदँया विशेष ज्याझ्वलय् ब्वति कायेत प्रधानमन्त्रीयात ब्वना पौ बिउ वंगु इलय् नेपाल संवत्यात सरकारं आधिकारीक रुपं छ्यलाबुलाय् हयेमाः धकाः माग जुइवं उगु हे इलय् प्रधानमन्त्रीं थ्व विषय छगू आयोग दयेकाः तुरुन्त निर्णय यानाः नेपाल संवत्यात आधिकारीक मान्यता बीगु आस्वाशन बीगु ज्या याःगु खःसा न्हू दँया छन्हू न्ह्यः अप्रत्यासित रुपं हे नेपाल संवत्या विषय सरकारं कार्यदल नीस्वंगु व थुकीया प्रणेता शंखधर साख्वाःया प्रतिष्ठान नीस्वनेगु मन्त्री परिषदया निर्णय सार्वजनकि जूगु खः। थ्व हे निर्णयया लिधंसाय् प्रधानमन्त्री न्हूदँया विशेष ज्याझ्वलय् वयाः नेवाः भाषं सार्वजनिक अभिव्यक्ति बियाः 'वाह वाह' कयावंगु खः। तर सरकारं 'संवत् अध्ययन तथा सुधार कार्यदल' या दुजःतय्त बिउगु कार्यादेशय् थ्व खँ छुं हे न्ह्यमथसें 'इश्वी संवत्यात सरकारी कामकाजया रुपय् छ्यलेत लच्छिया दुने नेपाल सरकारयात प्रतिवेदन पेशया' धकाः जक च्वयाबिल। थुकथं सरकारं खँ छता व व्यवहार छता यानाः नेपाल संवत्या मान्यताया अधिकार नीति न्ह्यानाच्वंपिंत धोका बिउगु स्पष्ट जूगु दु ।

मुलुकय् संवत् सम्वन्धी छगू राष्ट्रिय नीतिया आवश्यकतायात न्हापांनिसें हे वाः चायेका च्वंगु खः। मुलुकय् थनिं ११३२ वर्ष न्ह्यवनिसें मद्दिक न्ह्यानाच्वंगु, उकीमध्ये नं ८८८ तक राजकीय संवत् जुयाः सरकारया ज्या खँय् न्ह्यानाच्वंगु संवत् दयेकं नं भारतं आयातित यानाः सरकारं चलनचल्ति हयातःगु विक्रम संवत्या औचित्य मदुगु खँय् थन आन्दोलन हे न्ह्यानाच्वंगु दु। नेपाल संवत् थनया मौलक संवत् जूगु कारणं थुकीयात राष्ट्रं मान्यता बी हे माःगु खँय् विवाद मदु ।

नेपाल संवत्यात आधिकरीककथं छ्यलाबुलाय् हयेगु कार्यदल दयेकेगु धकाः सरकारं प्रतिबद्धता क्यनाः इश्वी संवत्यात सरकारी प्रयोजनया निंतिं छ्यलेत प्रतिवेदन दयेकी धकाः धायेगु सरकारया बेइमानी बाहेक मेता मखु।
सरकारं संवत् सम्बन्धी नीति दयेकाः राष्ट्रया सम्पदायात संरक्षण यायेगु धयागु राष्ट्रयात सबल यायेगु खः। विदेशी संवत्या छ्यलाबुलां राष्ट्रया मर्यादा कम जुयावनेगु खँय् विवाद मदु। राष्ट्रियता नारा ज्वनाः जनआन्दोलनतकं याःगु पार्टीया सरकार दयाच्वंगु इलय् नं जनमानसय् छता खँया आश्वासन बियाः मेताः खँ लागू यायेगु षडयन्त्र जनतायात विश्वासघात यायेगु ज्या खः। नेपाल संवत्या मान्यताया आन्दोलनं अझं निरन्तरता कायेमानीगु आवश्यकता आःया गतिविधिं नं क्यनाच्वंगु दु ।

नेपाल संवत्यात सरकारी पात्रोय् छ्यलाः थुकीयात छ्यलाबुलाय् हयेत तःकथंया ग्वसाःया आवश्यकता हे मदु। आः हे नं सरकारयात आधिकारीक तिथि मिति बीगु निंतिं सरकारया हे खर्चय् पञ्चांङ्ग निर्णायक समितिं ज्या यानाच्वंगु दु। सरकारं इश्वी संवत्यात आधिकारीककथं छ्यलाबुलाय् हयेगु निंतिं मुलुकया मौलिक संवत्या विषय छु जुइ धयागु खँया पूर्ण जानकारी लिपा जक थुकीयात आधिकारीता बीगु ज्या जुइमाः ।

उकथं हे सरकारं नेपाल संवत्या प्रणेता शंखधर साख्वाः प्रतिष्ठान दयेकेगु धकाः बय्बय् याःसां थुकीया घोषणा जूगु ४ महिना दयेधुंका नं सरकारं थ्व प्रतिष्ठानया बारे स्पष्ट यायेफयाच्वंगु मदु। थ्व सु निकायं गुकथं ज्याया शुरुवात याइ धयागु खँ आः तकं नं अन्योल हे तिनि। नेपाः सरकारं थ्व प्रतिष्ठानया बारे नेपाल संवत्यात औपचारिक मान्यता बीत कार्यदल नीस्वनेगु धकाः याःगु निर्णय नापनापं हे सार्वजनिक याःगु खःसां संवत् सम्बन्धी कार्यदलयात थ्व बारे छुं नं कार्यादेश मबिउगु कारणं थ्व विषय छुं ज्या जुइ धयागु आशा यायेफइमखु ।

राष्ट्रिय सम्पदा नेपाल संवत्या मान्यता व उकिया प्रणेता शंखधर साख्वाःया विषय अध्ययन अनुसन्धान यायेमाः धकाः सः तयाच्वंपिं अधिकारकर्मीतय्गु भावनाय् थुकथंया खेलान्चीं छुं सुखन लिच्वः पिमदनीगु निश्चित खः। थ्व तथ्ययात आत्मसात यानाः सरकारं यकनं हे माःकथंया पलाः ल्ह्वनी धयागु आशा सकल अधिकारकर्मीतय्सं यायेमाः ।

More Stories Like this