अझं छ्यं क्वछुके हे मानि

नर्मदेश्वर प्रधान
न्यासि वनेमाः। वाकिंग अनिवार्य। झी चिकित्सकतय्सं उपदेश बी।तर थौं उपदेशं जक मगाः। लँ सुरक्षित जुइमाः। अन्यथा लँजुवाःत गुगुं नं इलय् दयेफु। ग्वतुलेफु। घाःपाः जुइफु। गुगुं नं इलय् इमि ल्हाःतुति त्वाःदलेफु। छ्यं तज्यायेफु। थौं देशया लँया हालत लँजुवाःतय् निंतिं घातक।
खँयाखँय्

चाहिलेमाः। कमसेकम छघौ। स्वास्थ विज्ञानया धापू जुइ। थ्व खँय् म्हिगःया मान्यता मेगु हे। सुम्क च्वनाः नये दुपिं। भाग्यमानी। ग्वतुलाः नये खंपिंसुखी। म्हिगःया विश्वासं धाइ। तर थौंया स्वास्थ विज्ञानं धाइ, ग्वतुलाः नइपिं दुःखी। सुम्क च्वनाः नइपिं अभागी। म्हयात सुम्क तये मजिउ। संकाच्वनेमाः। ग्वतुलाः नयेगु ल्वय् पीगु खः। म्हयात सक्रिय यायेमाः। निष्त्रियतां शरीर जाम जुइ। जाम जूगु मेशिन थें। ग्वतुलाः नयेगु सुख तायेकीपिं दइ। उज्वःपिं सदां ग्वःतू हे वनी। दने, फ्यतुइ तकं फइ मखु। थाकुइ। इपिं छग्वारा चिनी। थःगु हे कर्मं। फत्तले उकिं म्ह संकेमाः। जुइमाः। थौंकन्हय् डाक्टरतय् सल्लाह जुइ। व्यायाम शरीरयात अनिवार्य। स्वास्थ शिक्षां धाइ। न्यासि वनेमाः। कमसेकम छघौ। थ्व दकलय् बांलाःगु व्यायाम खः। सकसियां याये फइगु। व्यावहारिक। छघौ न्यासि वने। ल्हाः, तुतिया नितिं जक मखुनुगःचुया निंतिं नं फाइदा जुइ। चिनीया ल्वय्, ब्लड प्रेसर। थीथी ल्वय्या निंतिं नं लाभदायक जुइ। डाक्टरतय्सं धाइ। गुलि ल्वय्या उपचार मदुनि। अय्नं थुज्वःगु ल्वचं पीडित मनूत निराश जुइम्वाः। उपचारविहिन ल्वय्यात नं नियन्त्रणय् तये फइ। कःघायेफइ। वासलं मखु। जीवनशैलीं। छु नयेगु। गुलि नयेगु। गुकथं जुइगु? गुगु इलय् द्यनेगु, दनेगु। न्हियान्हिथंया क्रियाकलापतय्त जीवनशैली धाइ। जीवनशैली उच्छृंखल जुइ मजिउ। थ्वयात व्यवस्थित याये फयेमाः। नियमय् तयेमाः। थुकिं गुलिखे ल्वय्यात तापाका बी। बसय् तया बी। चिकित्साशास्त्रं थौंकन्हय् जीवनशैलीयात नं उपचारकथं नाला हइ। वासःया ग्वाहालि मालेफु। तर वासः हे सकतां मखु। स्वस्थकर जीवनया लागि रोगमुक्त शरीरया लागिं, वासः महत्वहिन जुइ गन जीवन शैली अनुशासित जुइ मखु। चाःहिलेगु, वाकिङ्ग। स्वस्थ जीवन शैलीया अङ्ग खः। थ्व महत्वपूर्ण जुइ। स्वास्थ विज्ञतय् सल्लाह जुइ। चाःहिलेमाः। न्यने। वाःचायेके। चाःहिले। दथुइ दथुइ क्रमभंग जुयाच्वनी। चाःहिलेमाः। थ्वयात निरन्तरता बीमाः। थ्व सन्देश नुगलय् थ्वयाच्वनी। घाना थें जुयाच्वनी।
चाःहिलेमाः। तरलाटा पहलं मखु। फटाफट वनेमाः। बुलुहुँ। खःथें मखुथें न्यासि वनां व्यायाम जुइ मखु। थुकिं शरीरय् स्वस्थकर लिच्वः लाकी मखु। छ्यं थस्वकेमाः। स्वच्छ फय् कायेमाः। छाती फर्के यायेमाः। तुतिइ फुर्ति दयेमाः। न्यासि वनेगुली नं शैली दइ। चाःहिलेगुया नं विधि दइ। विधि लुमंके। सुथय् सुथय् चाःहिउ वने। चाःहिलेगु पहःचहः शैली छ्यले। पालन यायेत स्वये।
विडम्वना ! देशया लँया हालत। लँ गनं सम्म मजू। थथ्याःक्वथ्याः। खतरापूर्ण। पिचरोड धाइ। नां जकया। प्वाकःप्वाकः। दुनाच्वंगु। स्यनाच्वंगु पेटी। गनं अप्पात पिहां वयाच्वनी। गनं डण्डी छ्वां वयाच्वनी। गनं गाः। गनं पाः। निपलाःया लँ नं समथल मजू। ग्वारागिरी। गाःगाः। छ्यं थस्वकेमाः। छाती चकंकेमाः। तुति फटाफट न्ह्याकेमाः चाःहिलेबलय्। चाःहिलेबलय्या विधि लुमंके। अनुशरण यायेत स्वये। फुर्ति याये। तुति न्ह्याके। एकचित्त याये। न्यासि वने। उफ् ! लुफिं हाइ। थथ्यानाच्वंगु पिचय् ल्हातं चूवनी। पुलिं चुइ। घाः लाइ। दने फइ मखु। का छु जुल? पीरं कइ। बुलुहुँ दने। म्ह घाःथें स्याइ। छेँ वये। मतिंमतिं धाये। यात मखुला वाकिङ्ग ! छ्यल मखुला चाःहिलेगु कला। नुगलय् सुनानं कुतिं न्याइ। धाइ "देश स्वयाः भेष छ्यलेमाः।"
चाःहिलेमाः। चाःहिलेगुलिं जीवन स्वथकर जुइ। चाःहिलेबलय् छ्यं थस्वकेमाः। स्वच्छ फय् साले फइ। डाक्टरतय् धापू लुमनी। इमिसं जीवनशैलीइ बः बी। न्यासि वनेगु वासः खः। धाइ। बयान त्वःती। तर मती लुइ। डाक्टरतय् थ्व सल्लाह, शिक्षा थौं देशय् जगविहीन जुइ। देशयात मल्वः। पाय्छि मजूनि। खः न्यासि वनेमाः। स्वस्थकर जीवनया लागिं। तर न्यासि वनेगु फसय् मखु। न्यासि वनेत लँ माः। लँ पिचुइमाः। खतरापूर्ण जुइ मजिउ। सुरक्षित जुइमाः। लँ जक दयां मजिउ। न्यासि वनीपिंत। खतरामुक्त लँ। पूर्वाधार खः। जगः खः। न्यासि वनेमाः। वाकिङ्ग अनिवार्य। झी चिकित्सकतय्सं उपदेश बी। तर थौं उपदेशं जक मगाः। लँ सुरक्षित जुइमाः। अन्यथा लँजुवाःत गुगुं नं इलय् दयेफु। ग्वतुलेफु। घाःपाः जुइफु। गुगु नं इलय् इमि ल्हाःतुति त्वाःदलेफु। छ्यं तज्यायेफु। थौं देशया लँया हालत लँजुवाःतय् निंतिं घातक। जोखिमपूर्ण। न्यासि वनेगु, वाकिङ्ग स्वास्थया निंतिं अनिवार्य। माः। भिं। डाक्टरं धयां छु याये। ज्ञां बियां छु याये? थौं लँतय् स्थिति वहे खः। गन दुर्घटना गुगुं नं क्षणय् अवश्यम्भावी। दुर्घटना फयेगु नियतिपलाः पलाखय् घाना वइ। पुलिया घाः खनी। लांलां दयेधुंकल। देपा ल्हाः कमजोर हे तिनि। द्वन्द्व लाइ। छखेर खँ थ्वइ। चाःहिलेमाः। स्वस्थकर जीवनया निंतिं। न्यासि वनेमाः। खासा पलाखं मजिउ। फताफट वनेमाः। खः थें ताइ। मेखेरय् वास्तविकता मिखाय् न्ह्यःने दं वइ। लँया दुर्दशा। गाः, दम्फ्वः। थथ्याः, क्वथ्याः। लुमनी। गुगु नं इलय् दयेफु। थुकी शंका मदु। ल्हाः, तुति दुर्घटनांग्रष्ट जुइफु। म्ह पीसे च्वना वइ।
मती वइ। चाःहिलेमाः। ल्हाः, तुति संकेमाः। अल्छि जुइ मजिउ। सक्रिय जुइमाः। विचाः यानां जक छु याये ! माथंवंगु लँ माः। गुबले तक माथंवंगु लँ दइ मखु, न्यासि वनेगु खतरापूर्ण हे जुइ।
निष्कर्षय् वये। आः चाःहिउ वने। लँय् वने। छ्यं क्वछुके। लँय् स्वये। थथ्याः क्वथ्याः। गाः गी गन गन दु। बचे जुइ। सुरक्षत जुइ। विचाः याये। छ्यं थस्वकाः न्यासिन वनेत माथंवंगु लँ देशय् मदुनि।
इतिहासय् युगयुग तक झीसं निरंकुश शासकतय् न्ह्यःने छ्यं क्वछुके माल। थथ्याः क्वथ्याः लँय्। छाती न्ह्याबलें कय्कुंके माल। छ्यं थस्वयाः न्यासिन वनेत स्वइपिं लँजुवाःतय्सं दुर्घटना फये माल। सीमाल। धाइ। थौं देशय् प्रजातन्त्र वल। गणतन्त्र वल। जनतन्त्र वल। तर न्यासि जुइत लँत अझं पिचु मजूनि। सुरक्षित मजूनि। छ्यं थस्वकाः न्यासि वने। थन अझं खतरा हे तिनि। लँय् पलाःपतिं गाःत दनि। थथ्याःक्वथ्याः दनि। लँय् अझं छ्यं क्वछुकाः हे जुइ मानि।

More Stories Like this