ब्लू-डल बाखं ब्वनेधुंकाः
ज्ञानेन्द्ररत्न वज्राचार्य
१. न्ह्यःखँ :
क. बाखंया नां : ब्लू-डल(वँचुम्ह कतांमरि) ।
ख. बाखं च्वमि : हनेबहःम्ह साहित्यकार भाजु मथुरा साय्मिजु ।
ग. पिकाक : कुतः पिकाक, ख्वप, नेपाः । कुतः पिकाकया सच्छि व स्वीन्यागूगु पिथना ।
घ. पिदंगु तिथि : ने.सं. ११३२ ञलाथ्व ञयापुन्हि।
ङ.भाषा : नेपालभाषा(नेवाःभाय्)
छ. देछा : भाजु केशरमान ताम्राकार थें तुं कतलय् च्वनाः नं थःगु मां-भाय्यात नुगलय् घानाजुइफुपिं दक्वः सकलें नेवाःतय्त थ्व देछा ।
२. थुगु बाखंया मू पात्रतय्गु खँल्हायेबलय् :
१) बंशी - छम्ह मिलनसारम्ह साहु ।
२) रामलाल - बालंच्वनाच्वंम्ह, स्कूलय् लजगाः यानाच्वंम्ह, स्वदँन्हयः वंशी साहुया त्वालय् च्वनाः वंम्ह ।
३) जानकी - रामलालया कला ।
४) प्रमिला - रामलालया म्हयाय् नकतिनि आइ.एस.सी. क्वर्स ब्वनाच्वंम्ह, नर्स ब्वनेगु प्रवल इच्छायाःम्ह ।
३. ब्लू डल बाखं जिं छधालं क्वचायेकः ब्वना । बाखंया दुने स्वंगू लू खनाः ।
१.न्हापांगु लू - मोटर साइकल पंचर प्वाःतिइथाय् ।
२.निगू लू - बालं च्वनाच्वंम्ह रामलालया क्वथाः ।
३.स्वंगू लू - वंशी साहुया थःगु हे छेँय्या क्वथाः ।
ब्लू डल बाखं ब्वनाबलय् थुलि न्ह्यइपुक खुसीबाःवं, मानौं जिं धात्थ्यंगु भिडियो, फिल्म स्वयाच्नागु थें च्वं । स्वत्तुमत्तुस्वःगु खँपूयात, कनेबलय् हे धायेथाकूगु खँ च्वसां गनं हे तत्तःमत्तः मक्यंक भाषा शैली न्हृयाःगु खनाः वय्कः च्वमि हनेबहःम्ह भाजु मथुरा साय्मिजु छम्ह सिद्धहस्त नेपालभाषाया ज्वःमदुम्ह, नगु समान, अग्रज बाखं च्वमि साहित्यकार खः धइगु जिं भाःपियागु जुल । थ्व बाखंया साराम्श छगू हरफं धायेबलय् क्वय्कथं खः ।
" थुगु बाखंया मूखँ धइगु बालंच्वनाच्वंम्ह रामलालया म्ह्याय् प्रमिलाया नर्स ब्वनेतमाःगु ३ लाख दांया खँ जक खः ।"
४. जिं थूकथं बाखंया साराम्श थुकथं दु ।
१. वंशी छम्ह साहु, धनाध्यम्ह, छम्ह ब्यापारी । लयँ् ववं मोटर साइकल पञ्चर जुल । मोटर साइकल प्वाःतिइत मोटरसाइकल प्वातिइगु पसलय् पाःमवःगुलिं पियाच्वन ।
२. स्वदँन्ह्यः वंशी साहुया त्वालय् देराय् च्वनाः वंम्ह रामलाल नाप लात ।
३. थःगु जानपरिवार थें हित्तचित्त ब्याम्ह रामलालं वंशी साहुयात थःगु देराया कोथा क्यनेयंकल ।
४.दुःख सुख ब्याकाः खँल्हायेगु झ्वलय् स्कूलय् थःगु लजगाः यानाच्वंम्ह रामलालं थः म्ह्याय् प्रमिलां नर्स क्वर्स ब्वनेगु तिव्र इच्छायाःगु खँ कन ।
५. इच्छा पूवंकेत ३ लाख दांमाःगु खँया सहलह ब्याकाच्वंगुया झ्वलय् रामलालया कला जानकी नं गामय्च्वंगु जग्गा मियाः जूसां म्ह्याय्या इच्छा पूवंकेगु । आःयात वंशी साहु नं त्यासा बिइमाःगु खँ जुल ।
६. त्यासा बिइमफूगु आसय् प्वंकाः वंशी साहु अनं वनेत्यंसां नं म्ह्याय् मय्जु प्रमिलां वंशी साहुया फोन नं. कयाः फोन यानाः वंशी साहुया छेँय् याकःचा नापलाःवन ।
७. छम्ह कन्चूसम्ह साहुया मन त्याकाः ३ लाख दामय् आःयात थथ्यें माःगु ३०,०००/- आइ.सी. बिइगु लिपा मालिमालिबलय् बिइगु खँ धायेकूगु ।
८. धिवाः बिइत वंशी साहु नं थःगु ल्वय् जँ स्याःगु खँ न्हृयःने तयाः प्रमिला थन देशय् च्वंतले बासः थाकेमाःगु कबुल याकूगु ।
९. प्रमिलां जबरजस्त कूमि घर्ुका कबूल स्वीकार याःगु ।
१०. अन्तय् वंशी साहुया खँ प्रमिलां थःगु आज्जु हिइकाः थःगु सम्पर्ूण्ा जीवन नर्स जुइगु डाक्टर जुइगु म्हगस त्वःताः सदांया निंतिं छिम्ह कतांमरि जू वयाः धकाः वःगु ।
११.वंशी साहु थारा न्हुयाः झसंग वनाः न्हृयलंचाःगु ।
५. बाखँया समग्रताय् दुवालेबलय् :
बाखंया समग्रताय् दुवालेबलय् वंशी साहुया मनय् दुने जुयाच्वंगु उकुसमुकसता, १८ दँ दुम्ह ल्यासेव्रैशया मिसा प्रमिलाया मनय् दनावःगु नैराश्यता व यौवनया माधर्ुयता, निम्हसिया दथुइ खँ ब्याकूबलय् मगामचाःगु खँ त्यामज्यूगु खँ व थ्व बाखनं छु धइच्वन धइगु विषयलय् जिं थूकथं च्वयेगु कुतः यानाच्वना ।
क) वंशी साहुया मनय् उकुसमुकुस स्वत्तुमत्तु स्वःगु खँ
१. छम्ह बालंच्वनाच्वंम्ह व नं हातानाताकुता छुं हे मखुम्ह, भतिचा मायायात धायेवं तुं लाख,लाख धिवा त्यासा फ्वनेत मछाःमजूपिं धाये छाःगु नं गथे - द्धःछि निरो नं मखु । लाख,लाख मछि ।
२. गामय् च्वंगु जग्गा मियाः त्यासा पुलेगु कलाः म्हेसिया खँ । गामय् वःनीगु हे गुबले - विश्वास हे मदूगु ।
३. नर्स जुयाः धिवाः कमे याये धुंकाः तिनी त्यासा पुलेगु । प्रमिलाया खँ ।
४. त्यासाया ब्याज नं मवइगु । ब्याजया थासय् अंगलय् ब्वयेगु उपहार बिइगु । ज्यागलय् मजूगु खँ ।
५. व नं मिसा मचा । बियाछ्वये धुन धायेवं वा पय्न वन धायेवं मां अबुं हे वाःचाः मदय्क करपिनिम्ह जुइम्ह थःम्हं धइथे मदइम्ह मनू ।
६. मिसा मचा याकःचा पिनेवनाः ब्वं वनीबलय् आःयाःगु कबूल कन्हय् नं ल्यनी धइगु छु विश्वास । द्यःजुइगु इच्छा ला सकसियां दइ । तर ल्वहं जुयाः बिइ नं फू ।
७. त्यासा बियाः लिहाँ वयेफूगु त्यासा काइम्हं बिइफूगु कानूनी आधार छुं हे खनेमदूगु ।
८. न्ह्याथेंन्याःगु भ्वंयाना ब्यूसां लिपा वना जिं बिहे बिइनी । बिइमखु धयागु मदु । दइबलय् बिइ धालकि छुयायेगु ।
९. अथे सां तत्कालया लागि ज्यालाया रुपय् स्याःगु जँय् वासःपाकाः ३० स्वीद्ध दां बिइगु त्याग याःगु ।
ख) १८ दँया ल्यासे प्रमिलाया मनय् उकुसमुकुस स्वत्तुमत्तु स्वःगु खँ :
१. स्वदँन्ह्यः वंशी साहुया लिक्कसं त्वालय् थः अबुया स्याःन्याःम्ह सत्तिम्ह पासाया नातां थः हातानाता भाःप्यूगु ।
२. वंशी साहुयात अबु सरह भाःपिया दुःख सुखय् साथ बिइगु प्रवल सम्भावना ब्वलंगु ।
३. प्रमिलां जीवनय् न्ह्याग्गु यानावनेफूगु असम्भव धइगु मदु धइ थें युवा जोसया मनंतुनां भाव विहृवल जुयाः मिसा मचा जूसां जिं छुँ याना क्यने धइगु जोस जाँगरं समाजय् छम्ह प्रतिस्थित जुयाः क्यनेगु उच्च बिचाः दासी वयेकूगु
४. तर वंशी साहुया म्हय् १५ मिनेट न्हिन्हि वयाः जँय् वासः थाःवयेमाःगु कबूलं सिमां कुतुंवःम्ह थें जूगु ।
५. बाज्यः वंम्ह मिजं नं कुदृष्टिं स्वःगु । छम्ह इहिपा मजूनिम्ह मिसामचाया वैशय् दासी वयाच्वंगु स्वांयात पूयायेत स्वःगु । राक्षेसी स्वभाव दनावःगु ।
६. ६० दँ दुम्ह बुढाया १६ दँ दुम्ह कलाःया उक्तियात लुमंकाः वंशी साहु नं जितः छक्वःया निंतिं कतामरी दयेकेत्यंगु खःसा अथे मखु जि सदांया निंतिं कतामरि जुयाबिइ । जितः नर्स ब्वनेगु इच्छा मन्त धइगु अभिब्यक्ति न्हृयब्वयाः वंशी साहुयात थःगु जीवनय् दासीवःगु इच्छा आकांक्षा सदांया निंतिं त्याग यानाः धकाः थःगु भविष्य साहुयात समर्पित याःगु ।
७. साहुतय्गु चरित्र हे थुजाःगु खः । पिनेजक साहु भलादमि, समाजसेवी दुने दुने मिसातय्गु चरित्र हत्या याइपिं दानब खः ।
ग) निम्हेसिया बिचाःया दत्थुइया ल्यँ खँ :
प्रमिलां सोचेयाःगु व धाःगु खँ वंशी साहुयात तिक्क मिंगु । वंशी साहु नं कुदृष्टिं स्वःगुया भाव खनेमदूगु । अथे जुयाः झसंग वंगु । ग्यानाः वाथाइथिं दंगु । वंशी साहु नं प्रमिलायात मचा हे कथं जक भाःप्यूगु । वइगु बैशयात खेलबाद यायेगु कथं कयातःगु खनेमदूगु । तर धात्थ्यं १५ गू मिनेट तक स्याःगु जँय् एकान्तय् निम्हजक दूगु थासय् छम्ह १८ दँया ल्यासेम्ह वैशं वासः थाकःवइगु अवस्थाय् वंशी साहुयाके राक्षेसी स्वभाव ब्वलनाः प्रमिलाया कमजोरीया लबः कायेफूगु म्हुतुं ब्यक्त मजूसां आखःग्वलं ध्वःमक्यूसां ब्यवहारं अथे जूवनेफू । थथे जुइफू धइगु स्यूम्ह होश दुम्ह नकतिनिया ल्यासेम्ह प्रमिला खः व मचामखु धइगु दसु खः । प्रमिलां जि छक्वःया निंतिं कतांमरि मखु । सदांया निंतिं कतांमरि जूवयाः धाकाः धाःवःगु हे वयागु ल्यासेसु सकतां वंशी साहुयात समर्पित याःवःगु खः । उलि धाःवयेधुंकाः तिनि खँ थूम्ह वंशी साहु कन्ना चायाः झसंग वंम्ह खः ।
घ) बाखनं छु धइच्वन ?
१. झिं च्यादँ दयेधुंकूम्ह प्रमिला ल्यासे बैशम्हयात मचा भाःप्यूगु । म्हधिकः मचा जूसां वइगु खँ मचा धाये मछिंगु ।
२. छम्ह ब्यापारीं थःत लबः मदयेक छुं नं ज्याखँय् लगानी मयाइगु । छम्ह ल्यासे जुइ धुंकूम्ह प्रमिलायात वंशीया म्हय् १५ मिनेट वासः थाकः वयेमाःगु कबूलं प्रमिला थारा न्हूगु । ब्यापारीतय्गु नियतय् शंका ब्वलंकूगु ।
३. धिवा मदुपिं मनूतय्सं उच्च शिक्षाया निंतिं कुतः मयाःसां ज्यूगु, इच्छा यातसा दासदासी जुइमाःगु । वंशी साहुया म्हुतुं छम्ह सामन्ति, शोषकया अभिब्यक्ति ब्यक्त याःगु ।
४. वंशीया छगू कबूलं छम्ह भावि कर्ण्र्ाारया थःगु म्हगस चकनाचूर जूगु ।
५. बालंच्वनाः जीवन हनीपिनिगु व धिवा मदुपिनि परिवारया जीवनया यथार्थथा पितब्वःगु ।
६. भु स्वया बौबिइमाःगु, थःगु सामर्थ अनुसारं जक थःगु इच्छा आकांक्षा पूवनी धइगु यथार्थता नं ब्वयाब्यूगु दु ।
७. बाध्यताबस् मचायेक हे थःम्ह तिरिमय्जु दयेक दयेक नं मेम्ह कान्छिनाप हृवनेमालेयःगु परिस्थितिया चित्रन नं दु ।
६) ल्यंपुल्यं/क्वःछिना खँ :
थुगु बाखनं छु बोध याः धायेबलय् झीगु समाजय् मिसातय्त यानातःगु शोषण, दमनं मिसातय्गु चरित्रयात अझ नं क्वत्यलाःवयाच्वंगु, कतामरि सरह जुयाच्वंगु दु धइगु सिइदु । छाय् कि थ्व बाखंया नां हे छम्ह मिसा पात्र प्रमिलाया उप नां ब्लू डल जुयाब्यूगु दु । थ्व बाखनं मिसातय्सं थ्व समाजय् जिं छुं यानाः क्यनेफु धकाः दनेबलय् अनेक बाधा अड्चन वइगु, प्रत्यक्षरुपं विश्वासयात कःघायेमफइगु नांनां संका उपसंकाया भुमरि दुने लाःवनीगु बाध्यतावस आखिर अन्तय् कतांमरि जूवनेमालिइगु हाथ्या थ्व बाखनं ध्वाथुइका ब्यूगु दु । कतांमरि खँग्वःया परिभाषा वंशीधरं थुइकू थें जक जूसा पाय्छि जू । वासः थाःवयेमाःगु धकाः म्हुतुं धाःथें धात्थें थाःवःबलय्/घय्सूवःबलय् वंशी साहू थारा न्हूगु बांलाःगु पक्ष खः । तर कतामरिया खँग्वःया परिभाषा वैशं जाःम्ह विवसताया पञ्जलय् लाःम्ह प्रमिलां थुइकू थें जूसा थ्व मिसातय्या निंतिं हाथ्या खः । वंशी साहुया जीवनया चरित्रया वर्णन बाँखनय् त्वफ्यूगु दु । उकिं खँल्हायेबलय् लिपा थ्यंकंया बिचाःयात ध्यानय् तयाः नवायेमाःधइगु शिक्षा थ्व बाखनं ब्यूगु दु । वंशी साहु चरित्रय् दाग लायेधुंकूम्ह धइगु वर्णन दूगु जूसा थ्व बाखं फ्यासुइगु जुइ । थ्वयात सुचुकेफूगु हे बाखं च्वमिया थःगु विस्कं पारखिपना खः । साहित्यय् दयेमाःगु सजगतां हे वंशी साहु बचे जुइगु यक्वं लँपू दत । च्वमि धन्य खः। च्वमिया पारखिपनायात जिं सदां प्रशंसा याये । थ्व बाखं सकसिनं ब्वने बहःजु । अझः धाये, थौंकन्हय्या ल्यायेम्हपिनिया निंतिं ज्ञान वर्धक बाखं खः । सुभाय् ।
More Stories Like this
बाखं च्वये मखुनीपरिवेश (मुक्तक बाखं)
बायावंगु लँपु
हेँग्वाः जूम्ह मनू
तिमिला [चिबाखं]