छेँज्या याइपिं मस्तय्त शोषण

शुभेच्छा विन्दू तुलाधर
थज्याःगु अपराध यक्व धइथें सःसिउपिनिगु परिवारपाखें हे जुयाच्वंगु खनेदु। उमिसं हे जक थज्याःगु ज्या याये फइ छाय्धाःसा उमिसं सिउ गथे यानाः थःत थ्व कानूनपाखें बचे यायेमाः।

जुन १२ कुन्हु धुमधामनक्सां बालश्रम विरुद्धया अन्तर्राष्ट्रिय दिवस हन नेपालं नं। मन्त्री हे वयाः दक्वसिया न्ह्यःने नेपालय् मचा मचापिं मनूत श्रमय् वनेमाःगु छगू दुर्भाग्य व लज्जाया खँ खः धकाः नं धया वन। दक्वस्यां ल्हाःपा थात, मानौं अनंलि नेपालय् दक्व मस्त श्रम थेंज्याःगु नर्कं मुक्त जुइ। थीथी सञ्चार माध्यमं नं नेपाःया बालश्रम विरुद्ध ज्या यानाच्वना धाःपिं ज्याकःमितय्गु अन्तर्वार्ता सहित थ्व दिवसया समाचारयात बांलाक थाय् बिल।
थ्वया गुन्हु जक लिपा, जुन २१ कुन्हु केन्द्रीय बालकल्याण समितिइ छगू सुचं थ्यंकः वल - धापासीइ सर्वोच्च अदालतया उपसचिव ईश्वर पराजुलीया छेँय् हे छम्ह बाल श्रमिक मचा तयातःगु हं ! अले बर्दियायाम्ह १२ दँ दुम्ह वयात व उपसचिवया ७२ दँ दुम्ह अबु मोहन बहादुर पराजुलीं बरोवर हे यौन शोषण याइगु हं। समिति, फ्रेण्डस् अफ नीडी चिल्ड्रेन व सिविसया अधिकारकर्मी उगु थासय् वन, न्हिछि छलफल यानाः तिनि उम्ह उपसचिव समितिया ज्याकुथी वयेत तयार जुल। मचायात सिविसया बालगृहय् तयेके छ्वत।
लिपा हानं उमित समितिं सःतल अले खँ जुल। आखिरय् व उपसचिवयात ७०,००० दां मचाया शिक्षा आदिया निंतिं तयेगु शर्तय् खँ मिले जुल।
थःज्यागु घटना थ्व महानगर धयातःगु स्वनिगलय् न्हियान्हिथं जुयाच्वंगु दु। झीसं माले मफुगु, मखंगु अले खंसां मखंछु यानागु जक खः।
थौंकन्हय् विशेष यानाः पिनें स्वनिगलय् च्वंवःपिं मनूतय् भचा छिन धायेवं गामं मस्त हयाः छेँज्या याकेगु शानया विषय थें जुयाच्वंगु दु। थज्याःपिंसं मस्तय् गामय् जूसा आखः नं ब्वने खनी मखु, नये पुने नं खनी मखु तर जिमिसं थथे मस्तय्त शहरय् हयाः नकाः पुंका, अले आखः नं ब्वंकाः उद्धार हे यानाच्वनागु दु धकाः नं तर्क तइ। तर म्हितेगु वा ब्वनेगु इलय् बासीगु व ल्यंपुल्यं नकाः अले स्तर मदुगु सरकारी स्कुलय् भर्ना यानाः, हानं छेँज्या मदुबलय् जक स्कूल छ्वयाः छेँय् आखः ब्वनेगु ई तकं मबिसे उमिसं व मस्तय् भविष्य अन्धकारपाखे छ्वयाच्वंगु दु। उलि जक मखु २०५६ य् हे वयेधुंकूगु बालश्रम निषेध र नियमित ऐन कथं १४ दँ व व स्वयां क्वकालिपिं मस्तय्त छुं नं ज्याय् तयेगु धइगु अपराध खः।
थीथी तथ्यांक कथं नेपालय् १६ लाख मस्त श्रमय् संलग्न जुयाच्वंगु दुसा उकी मिसामस्त यक्व लानाच्वंगु दु। अथे धइगु न्याब्वय् स्वब्व मिसा मस्त अले निब्व मिजं मस्त दु। हानं ज्या नं मिसा मस्तय्सं यक्व घण्टा ज्या यानाच्वनेमाःगु दु। आःतकया अध्ययनं स्वनिगलय् जक २२,००० मस्तय्सं घरेलु बालश्रमय् थःगु भविष्य स्यंकाच्वंगु दु।
उमि थः याये म्हाःगु जा थुइगु, मस्त स्वयेगु, खिचायात सुसाः यायेगु, चिप सिलेगु लागि धकाः मस्तय्त ज्या याकी। उमित घरेलु बालश्रमिक धाइ। वहे ज्या उमिसं वयस्कतय्त याकी मखु छाय्धाःसा तःधिकःपिंत यक्व तलब बी माली अले शोषण यात कि उकिया विरुद्ध सः तइ धइगु ग्याःचिकु नं दु।
उकिसनं थज्याःगु ज्याय् मिसा मस्तय्त तयेगु चलन झं यक्व दु। उमिसं मिसा मस्तय्सं जा थुइगु ज्या वा भारा सिलेगु ज्या बांलाक याइ धकाः अले उमिसं थाकुगु ज्या म्हां धाइ मखु धकाः नं अथे मिसा मस्तय्त तइगु खः।
समस्या उलि जक मखु। अथे तयातःपिं मस्त मध्ये यक्व मस्त अन छेँया मिजं सदस्यपाखें चायेकं मचायेकं यौन शोषणया शिकार जुयाच्वंगु दइ। थ्व ज्याय् यक्व धयाथें बाज्यः वनेधुंकूपिं, कलाः मदयेधुंकूपिं मिजं सदस्यपिंपाखें शोषण जुयाच्वंगु दु धइगु बाल अधिकारकर्मीतय् अनुसन्धानं क्यनातःगु दु।
थज्याःगु अपराध यक्व धयाथें थासय् सःसिउपिनिगु परिवारपाखें हे जुयाच्वंगु खनेदु। उमिसं हे जक थज्याःगु ज्या याये फइ छाय्धाःसा उमिसं सिउ गथे यानाः थःत थ्व कानूनपाखें बचे यायेमाः धकाः अले कानूनयात ध्वंलानाः थःत हानं योग्य नागरिक वा समाजसेवी धकाः प्रमाणित यायेगु सामर्थ्य नं उमिके हे जक दु।
दयेत ला देसय् थज्याःगु ज्या पनेत धकाः थीथी कानून दयेका तःगु दु, थीथी सरकारी व गैर सरकारी संस्थां ज्या नं यानाच्वंगु दु। तर उमिगु ज्या बांलाक जुयाच्वंगु मदु, वा याये धकाः वयाच्वंपिं हे गुगुं कथं थज्याःगु ज्यायात कडा रुपं मयासें मचायेक थज्याःपिं अपराधीतय्त प्रश्रय बियाच्वंगु खनेदु धकाः धायेमाःगु अवस्था दु।
थुकिया कारण सरकारी पक्षय् याकनं याकनं मन्त्री हिलेगु व दुपिं मन्त्रीत नं थज्याःगु ज्या स्वयाः सत्ता ल्यंकेगु ज्याय् जक तक्यनाच्वनीगु, गैरसरकारी संस्थात नं विदेशी दाताया भरय् च्वनेमाःगुलिं पिनें ध्यबा वलकि जक याना क्यनेगु तर थःगु समाजया थ्व कलंकपाखें गय् यानाः बचे यायेगु धइगु सोच मदुगु व थज्याःगु ज्याय् संलग्न जुयाच्वंपिंत कडा कारवाही मजूगुलिं खः।
थज्याःगु अवस्थाय् स्थानीय जनता हे सक्रिय जुयाः न्ह्यःने वयेगु बाहेक आः मेगु बिकल्प मदु। आः स्वनिगःया हरेक त्वाःया सक्रिय ल्याय्म्हतय् खलः, पुचः व क्लबया दुजःतय्सं थःज्याःगु घरेलु बालश्रमिक तयेगु ज्या गैर कानुनी खः धकाः सीकाः थःगु त्वालय् अथे मस्तय्त ज्या याकाच्वंपिं खन कि अन हे वनाः थुइका बीगु व मस्तय्त ससम्मान वया मांबौपिंथाय् छ्वयेत दबाव बीगु व अज्याःपिं मनूतय्त सामाजिक बहिष्कार यायेमाःगु अवस्था दु।

More Stories Like this