नेवाः शक्ति छथासं तयेत 'नेवाः ककस'

नरेशवीर शाक्य
न्हापाया जनप्रतिनिधित वास्तविक रुपं स्थानीय जनतां भोट बियाः त्याकातःपिं मनूत खः। आः आधिकारिक रुपं वय्कःपिनिगु छुं नं हैसियत खने दयाच्वंगु मदु।

देशय् न्हूगु संविधान दयेकेत जुयाच्वंगु संविधान निर्माणया खँ इलय् ब्यलय् गम्भीर मोडय् थ्यनेगु याःसां संविधान लेखनया ज्या सुनिश्चि हे जुल धइगु खँय् धाःसा आम जनता अझ नं ढुक्क जुइ फुगु मदुनि। थीथी इलय् सहमति जुइधुंकूगु बुँदायात नं हाकनं हाकनं लिसा कयाः विवाद ब्वलंकेगु ज्या जुयाच्वंगु कारणं क्वःछिनातःगु ई दुने हे संविधान पिदनीगु खः कि मखु अले आम जनताया चाहनाकथंया संविधान पित हइगु खःकि मखु धयागु खँय् सम्पूर्ण जनताया व्यापक चिउताः जुयाच्वंगु दु।
संविधान निर्माणया ज्याय् सहजता हयेत व ल्यनाच्वंगु राज्य पुनर्संरचना सम्बन्धी ज्या क्वचायेत ग्वाहालि जुइकथं आः नं राज्य पुनर्संरचना आयोग कार्यरत जुयाच्वंगु दु। तर राज्य पुनर्संरचना आयोगं आम जनतायाके सहलह व सुझाव मकासे थः दुनें दुने जक ज्या यानाच्वंगु कारणं थुकिया उपादेयतायात कयाः नं न्ह्यसः ब्वलना वयाच्वंगु दु। अझ आयोगया दुजःतय्सं आचार संहिताया नामय् अन जुयाच्वंगु छुं नं कथंया ज्याखँ व वहसयात सार्वजनिक मयायेगु धकाः यानातःगु निर्णयया कारणं अन गज्याःगु ज्या जुयाच्वन व गज्याःगज्याःगु विषयय् सहलह, वहस व विवाद जुयाच्वन धयागु जानकारी जनतायाथाय् तक वये फयाच्वंगु मदुनि।
मेखे नेवाःतय्सं आःया संविधानय् नेवाः प्रदेशया सुनिश्चितताया निंतिं तःधंगु शक्ति प्रदर्शनया तयारी यानाच्वंगु दु। ने.सं. ११३० स राजधानीया रंगशालाय् लखौं नेवाःत मुनाः याःगु 'नेवाः स्वायत्त प्रदेश'या घोषणा जूगु दिंयात लुमंकाः नेवाःतय्त एकिकृतरुपं न्ह्यचिकेत नेवाः प्रदेश घोषणा जूगु दिं पोहेलाथ्व नवमिया न्हियात 'नेवाः एकता दिवस'कथं हनेगु तयारी यानाच्वंगु दु। वंगु दँय् थुगु हे दिंकुन्हु यलया पूच्वय् नेवाः एकता दिवस हनेधुंकूगु दु। थीथी राजनीतिक पार्टीनाप स्वानाच्वंपिं नेवाःतय्त एकिकृतरुपं न्ह्यचिकेत थाकुयाच्वंगु इलय् आः नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया आह्वानय् येँ व यल जिल्लाया पुलांपिं जनप्रतिनिधित मुंकाः 'नेवाः ककस'या नामं छथासं हयेत ताःलाःगु दु। छगू इलय् जनप्रतिनिधिया रुपय् निर्वाचित जूपिं व मनोनित जूपिनिगु पुचलं आः आम जनताया दुने नेवाः एकताया आवश्यकता व नेवाः प्रदेशया सुनिश्चितताया निंतिं गोलबन्द जुइगु व यायेगु नितिं छथासं च्वनाः ज्या न्ह्याकीगु जूगु दु।
आःया वर्तमान इलय् छखे जनप्रतिनिधित मदुगु व स्थानीय निकाय कर्मचारीतय्सं जक न्ह्याकाच्वंगु कारणं स्थानीय जनतां आपालं कष्ट फये मालाच्वंगु दु। कर्मचारीया ल्हातय् लानाच्वंगु स्थानीय निकायय् आः चरम रुपं आर्थिक अनियमितता जुयाच्वंगु खँय् अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग हे न्ह्यचिलाः आः दयेकातःगु राजनीतिक संयन्त्रयात नापं खारेज यानाः न्हूगु ब्यवस्था यायेत नेपाः सरकारयात उजं बीधुंकूगु दु।
न्हापाया जनप्रतिनिधित वास्तविक रुपं स्थानीय जनतां भोट बियाः त्याकातःपिं मनूत खः। आः हे नं छुं कथंया स्थानीय समस्या ज्यंकेत वय्कःपिं सक्रिय जुयाच्वंगु दनिसा आधिकारीक रुपं वय्कःपिनिगु छुं नं हैसियत खने दयाच्वंगु मदु। स्थानीय समस्या समाधान व स्थानीय मनूतय्त राज्यं बिउगु अधिकार सुनिश्चित याकेगु ज्याय् वय्कःपिनिगु नैतिक जिम्मेवारी नं खः। तर अज्याःगु शक्तियात छथाय् तयेगु कुतः गनं मजुयाच्वंगु इलय् आः न्हापाया हे नेवाः जनप्रतिनिधिपिं सकलें छथाय् च्वनाः ज्या यायेगु धयागु मेगु नेवाः शक्तिया निर्माण व सशक्तीकरणया हे छगू तःधंगु कुतः कथं थुइकेमाः।
नेवाः प्रदेशया सुनिश्चितता नापनापं थुकथं जनताया अधिकार सुरक्षित यायेगु व सेवा उपलब्ध यायेगु ज्या जनप्रतिनिधितय्गु हे खः। आः हे नं स्थानीय निकायय् एकछत्र रुपं कर्मचारीतय्सं ज्या यानाच्वंगु कारणं गुलि थासय् स्थानीय मनूत सेवां बञ्चित नं जुयाच्वंगु दु। थज्याःगु खँय् आःया स्थानीय जनप्रतिनिधितय्गु ककसं थःपिनि ध्यान छ्वयेफत धाःसा निश्चित हे रुपं नेवाः एकताया निंतिं ज्या जुइगु खँय् विवाद मदु।
नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं आः न्ह्याकाच्वंगु एकता दिवसया थःगु हे महत्व दु। थीथी राजनीतिक पार्टीया नेतातय्सं जातिया नामय् राज्य निर्माण याके बी मखु धइगु खँ न्ह्यःने हयाच्वंगु दु। मेखे नेवाःतय्गु आदिभूमिइ नेवाः प्रदेशयात स्वायत्त मयासे 'राजधानी प्रदेश' दयेकाः केन्द्र शासित राज्य यायेगु धकाः धयाच्वंगु दु। थ्व निता खँ नेवाःतय्गु भविष्य अन्धकारय् छ्वइगु ज्या जूगु कारणं सु नं स्वाभिमानी नेवाःतय्त थ्व स्वीकार्य जुइगु खँ मखु। थ्व अस्वीकार्य खँयात अझ सशक्त कथं नेवाःतय्सं न्ह्यथने मफुत धाःसा न्हापांनिसें शासन यानाच्वंपिं छगू वर्गं नेवाःतय्त हाकनं शासन याइगु निश्चित खनेदु। वर्तमान स्थितिइ हे नेवाःतय्गु अस्तित्व संकटय् लानाच्वने धुंकूगु कारणं आः हाकनं निर्माण जुइगु संविधानय् नेवाःतय्गु हक अधिकार सुरक्षित याये मफुत धाःसा नेवाःत न्ह्याबलें शासित जक जुयाच्वनीगु कारणं थ्व इलय् सकल नेवाःत गम्भीर जुयाः थःपिनि अधिकार सुरक्षित यायेगु निंतिं पोहेलाथ्व नवमि कुन्हु चकं दबू तिंख्यलय् उपस्थित जुइमाःगु दु। उकथं हे छगू इलय् जनतां निर्वाचित यानातःपिं न्हापाया जनप्रतिनिधित सकलें छथाय् च्वनाः नेवाः अधिकारया सुनिश्चितताया निंतिं थःपिनिगु थीथी राजनीतिकपादयात आः छखेर तयाः न्ह्यचिलेमाःगु दु।

More Stories Like this