नेवाः एकता लाकि अनेकता?

शुभेच्छा विन्दू तुलाधर

देसय् राज्य पुर्नसंरचना, संविधान निर्माण, संघीयताया खँ जोडतोडं न्ह्यानाच्वंगु दु। सरकारं राज्य, पुनर्संरचना आयोग समेत गठन यायेधुंकूगु दु। थ्व अवस्थाय् दक्व भाषा, लिंग, जाति, वर्गं थःथःगु पहिचानया मुद्दायात सशक्त ढंगं समावेश याकेत उतिकं सक्रियता क्यनाच्वंगु दु। थ्व विषयय् न्हियान्हिथं धया थें सहलह, गोष्ठी नं जुयाच्वंगु दु धाःसा सरकार व सम्बन्धित दलतय्त नं उतिकं दबाव बियाः मागपत्रत नं पेश यानाच्वंपिनिगु भीड नं अप्वया हे च्वंगु दु। थ्व दक्व ज्याझ्वःत राजधानीइ हे केन्द्रित जुयाच्वंगु दु। तर राजधानीइ हे बसोबास याइपिं, थःत राजधानीया आदिबासी धाइपिं नेवाः समुदायं धाःसा देसय् राजनीतिक चलखेल तीब्र गतिइ न्ह्यानाच्वंगु अवस्थाय् नं सांस्कृतिक गतिविधिइ जक सक्रियता क्यनाच्वंगु खनेदु ।

उलि जक मखु, नेवाःत संस्कृतिइ थुलित दुबी धुंकल कि आः वयाः थःगु पहिचान धकाः जुयाच्वंगु नखःचखतय् तकं विभाजनया राजनीति यानाः तःगु तुतिइ थम्हं पा वायेगु थेंज्याःगु ज्या यानाच्वंगु दु। थज्याःगु ज्यां नेवाःत थःथवय् विभाजित जुयाच्वंगु दुसा मेखे नेवाः राज्य निर्माण व समतामूलक संविधान च्वयेगु ज्यापाखें थःत तापाकाच्वंगु दु ।

नेवाःतय् महत्वपूर्ण नखःत मध्येया यःमरि पुन्हियात ज्यापु दिवसया रुपय् हनेगु न्हूगु चलन वःगु दु। आः यःमरि नइपिं दक्वसिगु नखः मखुत थ्व। बरु आः थ्व ज्यापुतय्गु यकःति नखः थें जुयाः यःमरि नयेत तकं उमिके अनुमति कायेमाःगु खः ला धइगु आभास गैर ज्यापु नेवाःतय्सं यायेत बाध्य जूगु दु। अथे हे पाहांचःह्रेयात नायः दिवसया रुपय् हनेगु आदि ज्या जुया वःबलय् गैर नायः नेवाःतय्सं हना वयाच्वंगु पाहां चःह्रे नायःतय्के न्यनाः जक हनेमाःगु खःला धकाः बिचाः यायेमाः च्वना वःगु दु ।

थथे नेवाः समुदायया छखलकं छगू नखःयात थःगु यायेवं ल्यं दुपिं नेवाःत गुमिसं सलंसःदँनिसें उकियात थःगु नखः धकाः हना वयाच्वंगु खः उमिसं आः उकियात गथे यानाः थः नालेगु धकाः कू नयाच्वनेमाःगु अवस्था वःगु दु। छुं दँ न्ह्यः तक नेवाःतय्गु दक्व नखः नेवाःत दक्वसिगु जुयाच्वंगु खः। आः थथे थः यम्हेस्यां यग्गु नखःयात थः यःगु नां बीवं व नखःया ब्यापकता व महत्व कय्कुनावंगु खनेदत। राज्यय् उलिमछि यायेमाःगु, याकेमाःगु ज्यात दु तर नेवाःत थ्व दक्व स्वयां तापाक्क च्वनाच्वंगु दु ।

राजधानीया आदिबासी धाइपिं थुपिं स्वयम्या अस्तित्व खतराय् लानाच्वंगु दु। थज्याःगु अवस्थाय् छगू समुदायं नेवाः नखःयात थःगु नां बीवं समुदाय समुदाय दथुइ दयेमाःगु सद्भाव, संवेदनशीलता गुगु दयाच्वंगु खः व तनावनीगु संभावना उतिकं दु। पर्व धइगु छगू समुदायया पेवा जुइ फइ मखु। थथे पेवाया रुपय् छखलकं जक हना क्यन धायेवं थुकिं नकारात्मक सन्देश न्यनावनी। गुकिया लिच्वः मेपिंसं चलखेल यायेगु मौका लुइकी
।
मेखे नेवाःत द्यःनं द्यःनं यक्व दुपिं फुपिं थेंच्वंसां थौं नयेत्वने तकं मखंपिं नेवातः झीगु त्वाःबहालय् दु। उमित स्वइपिं धाथें धायेगु खःसा सुं मदु। नेवाःत हे थःगु वा मेपिनिगु कारणं फल्चा बाय् जूपिं तकं झीसं खनाच्वना। उमिप्रति नेवाःतय् उलिमछि खलः पुचः दुसां सुनां नं कःघानाः ज्या यानाच्वंगु खने मदु। थथे छगू नखःयात कयाः सांस्कृतिक र्‍याली झाँकी प्रदर्शन यानाः लखौं दां खर्च यायेगु स्वयां बरु रचनात्मक ज्याय् समय व ध्यबा खर्च याःगु जूसा नेवाः समुदाय दथुइ अझ क्वातुगु सम्बन्ध अप्वया वनीगु जुइ। गथे कि थ्व दिवसया लसताय् हे दक्व समुदायत मिले जुयाः छगू अस्पताल वा नेवाः समुदाय दुने हे सिमान्तकृत, गरीब, लिउने लानाच्वंगु समुदायया मस्तय्त निःशुल्क स्वास्थ्य, शिक्षाय् पहुँच थ्यंका बीगु, उमित राजनीतिक चेतना थनाः ग्वाहालि यायेफुगु जूसा नेवाःत संस्कृतिइ जक मखु राजनीतिक सामाजिक ज्याय् नं समृद्ध जुइगु खइ। थःथवय् हे पर्वयात विभाजन यानाः एकता मदुगु शक्ति प्रदर्शन यायेगु पलेसा थःथःगु त्वाःत्वाः, पुचः पुचः दथुइ राज्य पुनर्संरचना, संविधानसभा, संघीयता, मिसा अधिकार, राज्यया हरेक संयन्त्रय् नेवाःतय्गु पहुँचया विषयय् सहलह याःगु जूसा वा चिउताः क्यंगु जूसा राजनीतिक दलतय्त दबाव बीगु ज्या याये फुगु जूसा राजधानीया आदिबासी नेवाःत लिउने लात धकाः नुगः मछिंकेमालीगु थाय् नं ल्यं मदइगु जुइ। थःगु भविष्य थःगु ल्हाःतिं च्वये खनीगु जुइ ।

More Stories Like this