शारीरिक व्यायाम व बीएमआई

उत्तमराज शिलाकार

न्ह्यखँ:

थौंकन्हय् थःगु म्ह बांलाकेत शारीरिक व्यायाम यायेगु चलन अप्वया वःगु दु। म्ह सुथांलाकेत व्यायाम आवश्यक जू। अथे खःसां व्यायाम याये न्ह्यः थःगु म्हया क्षमतायात नं बिचाः यायेमाः। क्षमतां मबिउकथंया व्यायामं म्हयात अझं स्यंका जक बी। उकिं व्यायाम यायेगु खःसा उकिया मापदण्ड थुइकाः यायेगु बांलाइ ।

व्यायाम छु खः?
साधारण कथं धायेगु खःसा थःगु म्हयात पाय्छि याना तयेगु कुतः (कसरत) हे व्यायाम खः। व्यायाम धाये मात्रं शारीरिक सुगम अर्थात्aerobic exercise यात थुइके मजिउ। झीसं न्हिथं यानाच्वनागु नियमित ज्याखँ गथे कि छेँय् बँ पुइगु, लः कायेगु, म्वः ल्हुइगु, चिकं बुकेगु, न्यासि वनेगु नं छगू कथंया व्यायाम हे खः ।

शारीरिक सुगठित व्यायाम:
शारीरिक क्षमता अप्वयेकेत याइगु व्यायाम हे aerobic exercise शारीरिक सुगठित व्यायाम खः। मू कथं थुकिं झीगु म्हया थाय्थासय् च्वंगु ला ग्वारा (muscles group) यात बल्लाका बी। गुकिं यानाः झीगु म्हया शक्ति अप्वइ। खास यानाः छाति, लप्पा, खम्पा, प्यंपा आदि थासय् च्वंगु ला ग्वारायात थुकिं बल्लाका तइ। न्हियान्हिथं १५ मिनेट जिम यायेबलय् थ्वं न्हून्हूगु मसलकोषया विकास यायेगु ज्याय् प्रेरित याइ। व्यायाम यायेगु इलय् विश्राम नं कायेमाः। उकिं व्यायाम याइपिंसं छवाःया स्वःक्वः तक जक बल थकाइगु शक्तिवर्धक व्यायाम यायेमाः। छुं नं व्यायाम याये न्ह्यः ५ मिनेट (session flexibility traning) काःसा बांलाइ। गुकिं मांशपेशीयात warm up j cool down यायेत ग्वाहालि जुइ। शारीरिक सन्तुलनया निंतिं मांशपेशीइ लाइगु घाः म्हो यायेत ल्हाः तुति संकाः म्ह क्वाकेगु यायेमाः ।

थज्याःगु साधारण कथंया व्यायाम द्यनाः दनेगु इलय् लासाय् तुं च्वनाः नं याये जिउ। थुकिं म्हया स्फूर्ति थकाइ। थुकियालिसें म्हया बांयात थातय् तया तयेत नं ग्वाहालि याइ ।

व्यायाम यायेबलय् सीकेमाःगु खँ:
व्यायाम यायेबलय् झीगु नुगःचु या चाल अप्वइगुलिं थुकी नं गाक्कं बिचाः यायेमाः। उकिं व्यायाम यायेगु इलय् थःगु नुगःया चाल, नाडीया गति पाय्छि जू मजू नं स्वयाच्वनेमाः। Arobic Health Journey या कथं व्यायाम यायेगु इलय् नुगःया चाल उच्चतम २२० खः। उकी थःगु उमेरयात क्वपालाः वइगु अंकयात थःगु पाय्छि चाल धकाः थुइकेमाः। गथेकि छम्ह ५५ दँया मनूया पाय्छि चाल (२२०�५५=१६५) जुइ। थ्व हे वयागु प्रति मिनेटया चाल जुइ। थुकिया हे आधारय् नुगःचु सम्बन्धी व्यायाम यायेमाः। थुकिया निंतिं न्यासि वनेबलय् भचा ततःपलाः यानाः वनेगु व ब्वाँय् वनेगु यायेमाः। थुज्वःगु ज्या न्हिं ३० मिनेट खुल्ला थासय् व नं सुथय् यायेगु खःसा नुगःया कार्यक्षमता अप्वइ। गुकिं नुगःचु सम्बन्धी ल्वय्, रक्तचाप, मधुमेह व अजिर्ण सम्बन्धी ल्वय् पने फइ ।

बी.एम.आइ. (bady mass index) छु खः?:
फुक्क मनूतय् थःगु म्हयात छाँट वंक, हिसि दयेक, ग्यसुलाक व बांलाका तयेगु इच्छा जुयाच्वनी। तर थज्याःगु ज्या इच्छा दयां जक नं जुइ मखु। थुकियात माःकथंया नसा, त्वँसा, च्वनेगु थाय् व कसरतया नं उतिकं आवश्यकता जुयाच्वनी। थःगु म्ह बांलाकेत अनेक कथंया वासः नया जुइपिं नं दु। थ्व बांलाःगु ज्या मखु। थःगु म्ह बांलाकेत अल्सि जुइ मजिउ। नियमित ज्या यायेगु, नसा, त्वँसा, म्हयात जिउगु, तिलय् ग्यनी कथंया आहारा जक नयेगु व माक्व कसरत यायेमाः। घ्यः, दुरु नयाः अप्वः ल्ह्वंकां बल्लाइगु मखु। थःगु म्हयात पाय्छि जुइकथं तौल दयेका तयेमाः। म्हधिकः कथं ग्यसु मगात वा अप्वः जुल धाःसा नितां झीत मनिनेफु। म्हधिकः कथं ग्यसु मगात धाःसा अल्प रक्तचाप, सुस्तमनस्थिति, पोलियो व नुगःचुया ल्वय् नं जुइ यः। उच्च रक्तचापं झीत पुलि स्याइगु, जं स्याइगु आदि ल्वय् जुइफु। म्हधिकः कथं ग्यसु गुलि जुइमाः धइगु खँ सीकेगु इकाइ हे बीएमआई खः ।

थुकिं झीत म्हधिकः कथंया ग्यसु गुलि माः धइगु पाय्छि एकाइ क्यनाबी। सूत्र कथं छम्ह ५ फुट ६ इन्च दुम्ह मिजंया ग्यसु ७८ किलो दत धाःसा वयागु बीएमआईया इकाइ थुकथं जुइ- म्हधिकः ५'(६"=१.६७ मीटर। छाय्कि १ मीटर = ३९.३७ इन्च। थुकियात सुत्रकथं कायेबलय् ७८/(१.३७)२ जुइ। अथे धइगु ६७/२.७९ खः। अथे धइगु हिसाब यायेबलय् २७.९५ जुइ। आः थुकियात थन बियागु बीएमआई तालिका ज्वःलाकाः स्वये (टेबुल स्वयादिसँ):
च्वय् बियागु ५'� ६'' दुम्ह मिजंया बीएमआई २७.९५ दुगुलिं सूत्रकथं भचा अप्वःगु पुचलय् लाइ। वं सन्तुलनय् हयेत थःगु म्हया ग्यसु भचा क्वपाले माल। थुकिया निंतिं वं नियमित हलुका कसरत यायेगु नापं नसा त्वँसाय् नं ध्यान बी माल ।

दकलय् लिपा:
थःगु म्ह सुथांलाकाः स्वस्थ व चुस्त याना तयेगु लागि नसा, त्वँसा नापं थःगु म्हया बांयात नं ध्यान बीमाः। थुकिया निंतिं नसा, त्वँसा जक बांलानाः नं मगाः। म्हयात माक्व छ्यलेगु नं उलि हे आवश्यक दु। थःगु म्ह बांलाकेमाः धकाः ल्ह्वंक जक नयाः ज्या चाहिं छुं हे मयात धाःसा वयात ल्ह्वंगु हे छगू ल्वय् थें जुया बी। गथेकि थाकुक ज्या यायेबलय् याकनं न्यलीगु, स्वांस्वां मिनीगु आदि। अथे हे दने�फ्यतुइ याये थाकुइगु, पुलि स्याइगु समस्या नं वयाच्वनी। उकिं थःगु म्हयात ज्या छिंक, याउँक, म्ह सुख दयेका तयेगु खःसा बीएमआईया सूत्रयात ध्यानय् तयाः थःगु म्हयात पाय्छि कथं दयेका तयेगु भिं जुइ ।

More Stories Like this

जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपा
प्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया