भागबन्डाया राजनीति

नरेन्द्रमान श्रेष्ठ 'गोंगज'

नेपालय् संस्थागत भ्रष्टाचारं यानाः नेतात नेतातय् आसेपासेत धाःसा न्हियान्हिथं तःमि जुयावनाच्वंगु दु। देय् व सर्वसाधारण जनता धाःसा न्हियान्हिथं संकटय् लानाच्वंगु दु। थीथी सरकारी निकाय, सार्वजनिक संस्थान व राजनीतिक हस्तक्षेप, राजनीतिक नियुक्ति थःथःगु कार्यकता भर्ती केन्द्र कथं छ्यलेगु व कमिसन तन्त्र अप्वया वयाच्वंगु कारणं देशय् भ्रष्टाचार नं अप्वया वयाच्वंगु दु ।

नेपाःया राजनीति हानं सत्ताकेन्द्रित जूवंगु दु। दल व नेतातय्सं सत्ता, व्यक्तिगत स्वार्थ, दलगत स्वार्थ, पद,पावर, ध्यबाया व प्रतिशोधया राजनीति जक यानाच्वंगु दु। देय्या लागिं, सर्वाधारण जनताया लागिं, विकासया लागिं सिबें नं थःगु स्वार्थ, व सत्ता भागबन्डाया लागिं जक राजनीति यानाच्वंगु दु। भागबन्डा मिले जुल धाःसा समर्थन, भागबन्डा मिले मजुल धाःसा विरोध।
नेपालय् सत्ताया लागिं राजनीतिक दलतय् दथुइ जक मखु दल दुनेया गुट उपगुटया तकं ल्वापु तच्वया वना च्वंगु दु। सत्ता, पद, पावरया भागबन्डा मिले मजुल कि दलतय दुने गुटबन्दी विरोध आदि शुरु जुइ। गुटबन्दीया ल्वचं तःधंगु दल जक मखु चिचीधंगु दल नं ग्रस्त जुयाच्वंगु दु। गुट उपगुटं यानाः गुलिखे राजनीतिक दलत कुचा नापं दलेधुंकूगु दु। सत्ताया हे कारणं मधेसवादी दलत फुक धइथें कुचा दले धुंकूगु दु। मेधसीतय्गु हकहित व अधिकारया लागिं ज्या यायेगु धकाः संविधानसभाय् प्रनिधित्व यानावःपिं मधेशवादी दलत सत्ताया कारण विभाजन जुयाच्वंगु दु ।

मधेसवादी दलत जक मखु ततःधंगु राजनीतिक दलतय् दुने नं गुटबन्दी जुयाच्वंगु दु। एनेकपा (माओवादी) नेकपा (एमाले), नेपाली काग्रेस थेंज्याःगु दल नं गुटबन्दीया ल्वचं ग्रस्त जुयाच्वंगु खनेदु। एमालेया नेता माधव नेपालया नेतृत्वय सरकार गठन जुइवं अन दुने गुटबन्दी जुल। लिपा अध्यक्ष झलनाथ खनालया नेतृत्वया सरकार गठन जुइवं माधव व ओली गुटं खनाल सरकारया विरोध यात। अथे हे माओवादीया नेता डा. बाबुराम भट्टराई नेतत्वया सरकार गठन जूबलय् मोहन वैद्य पक्षं विरोध यात ।

नेपाःया राजनीतिक ख्यलय् दकलय् पुलांगु व प्रजातान्त्रिक धाःगु नेपाली काग्रेसय् नं गुटबन्दी दु। संस्थापन पक्ष व देउवा पक्ष दथुइ 'कोल्डवार' जुयाच्वंगु दु। देउवा पक्षया प्रभुत्व दुगु भातृ संगठनत विघटन यायेवं कांग्रेस दुने निगू पदया विवाद तच्वयावःगु खः। थ्व नं पद व पावरया लागिं जूगु विवाद खः। थुकिं यानाः देउवा पक्ष व संस्थापन पक्ष दथुइ खनेदुगु गाः आः झन झन तगाः जुजुं वनाच्वंगु दु। उलि जक मखु, राष्ट्रिय सहमतिया सरकार गठन जुइगु चर्चा जुइवं प्रधानमन्त्री पदय् देउवा वनेग लाकि रामचन्द्र पौडेल वनेगु धकाः मेगु विवाद नं पिहां वःगु दु ।

थुकथंया विवाद दुसां आःया राजनीति छगू सकारात्मक पक्ष नं खने दयाच्वंगु दु। शान्ति प्रविकया पूवंकेगु व न्हूगु संविधान निर्माण छुं कथंया समस्या उलि खने मदु। दलतय् दुने थःथःगु समस्या व विवाद दुःसां शान्ति प्रकृया पूवंकेगु व सविधान दयेकेगु ज्याय् सकलें दलत लगे जुइमाः। २०६९ जेष्ठ १४ गते तक राजनीतिक दलतय्सं थःगु स्वार्थया लागिं भागबन्दाया लागिं विरोध यायेगु आन्दोलन यायेगु ज्या त्वःतेमाः। नेतातय्सं सरकारया बारे न्ह्यागु हे बिचाः तयेगु याःसा सर्वसाधारण जनताया धाःसा छगू जक आसा खः - न्हूगु संविधान। जनताया भावनायात थुइकाः नेतातय्सं ज्या यात धाःसा उमिगु भविष्य नं बांलाइ। आः नं जनताया भावनायात थुइकाः ज्या मयात धाःसा वंगु संविधानसभाया चुनावय् नेपाली कांग्रेस व नेकपा एमालेया गज्याःगु गति जुल वला सकस्यां सिउगु हे जुल ।

नेपाः दक्षिण एशियाया दकलय् अप्वः भ्रष्टाचारं जुइगु देय् कथं म्हसिउगु दु। ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेशनलं पिकाःगु प्रति वेदन कथं दक्षिण एशियाया भ्रष्टाचारय् अफगानिस्तान लिपा नेपाःया नां दु। अफगानिस्तान दक्षिण एशियाय् दकलय् अप्वः भ्रष्टाचार जुइगु देय् खःसा नेपाः २ नम्बरय् लाःगु दु। अथे हे हलिमय् नेपाः भ्रष्टाचार जुइगु १५४ गू ल्याखय् लाःगु दु। कान्तिपुर टेलिभिजनं भ्रष्टाचार यायेगुली सु न्ह्यःने लाः धकाः स्वकुमितय् दथुइ एस.एम.एस. माफत सर्वेक्षण याःबलय् ९२ प्रतिशत स्वकुमितय्सं भ्रष्टाचारया मू कारक तत्व नेतात खः, भ्रष्टाचार याइपिं नेतात खः धकाः बिचाः तःगु दु। अय्नं नेपाःया नेतातय्त धाःसा भ्याःभचा हे लाजशरम धइगु मदु। नेपालय् संस्थागत भ्रष्टाचारं यानाः नेतात नेतातय् आसेपासेत धाःसा न्हियान्हिथं तःमि जुयावनाच्वंगु दु। देय् व सर्वसाधारण जनता धाःसा न्हियान्हिथं संकटय् लानाच्वंगु दु। थीथी सरकारी निकाय, सार्वजनिक संस्थान व राजनीतिक हस्तक्षेप, राजनीतिक नियुक्ति थःथःगु कार्यकता भर्ती केन्द्र कथं छ्यलेगु व कमिसन तन्त्र अप्वया वयाच्वंगु कारणं देशय् भ्रष्टाचार नं अप्वया वयाच्वंगु दु।
मेगु प्रसङ्ग नेपालभाषाया न्हिपौ झीगु स्वनिगःया २०६८ मंसिर २० गते 'खुँया सः तसः' धइगु शीर्षकय् सम्पादकीय छापे जुल। थ्व सम्पादकीयय् खुँ धकाः एमालेयात धाःगु जुयाच्वन। एमालेया भातृ संगठन युवा संघयात धाःगु खनिं। युवा स्वरोजगार कोषया दुरुपयोग यात, माओवादीं युवा स्वरोजगार कोषया ध्यबा थः कार्यकर्तातय्त जक इनाच्वन धकाः विरोध याःगु सम्बन्धय् माओवादीया धापू कथं विगतय् एमाले अध्यक्ष झलानाथ खनालया सरकारं युवा स्वरोजगार कोषं थः कार्यकर्तातय्त १ अर्ब ३१ करोड दां इनाबिल धकाः द्वपं बिउगु दु। उकिं एमालेयात 'खुँ' धाःगु जुयाच्वन। आः एमालेया भातृ संगठन युवा संघं स्वरोजगार कोषया दां दुरुपयोग विरुद्ध याःगु आन्दोलनं स्वंगः सरकारी गाडी नं क्षति यानाबिल। सरकारी गाडी धइगु जनताया सम्पति खः। जनतां पुलातःगु करया ध्यबां न्यानातःगु सम्पत्तीयात नष्ट यानाः सरकारी कोषया गज्याःगु सदुपयोग याःगु खः? सरकारी कोषय दुरुपयोग यात धकाः विरोध यायेगु अले वहे सरकारी कोषं न्यानातःगु सम्पति नष्ट यायेगु थ्व गज्याःगु चरित्र खः युवा संघंया? गनं युवा संघ याःगु विरोध वहे कोषय् भागबन्डा मिले मजुयाः जकं खः ला कि? आः पद व पावरय् जक मखु भ्रष्टाचारय् नं भागबन्डा यायेमाःगु माग जुइधुंकल खनिं ।

gongaju_narenora@yahoo.com

More Stories Like this