आः वाःचायेकेगु ई त्यल

डी.आर. खड्गी

युरोपया इतिहासं क्यनाच्वंगु दु कि बेलायतया औद्योगिक क्रान्ति व फ्रान्सया राज्य क्रान्ति ताःलाकेत शहरया जक मखु गांगांया जनतां नं ब्वति काःगु खः। स्वच्छाचारी शासकयात वांछ्वयेत सफल जूसां नं सक्षम विवेकी देशभक्त नेतात सत्ताय् वने मफुत। थुकिं हे यानाः देशय् अराजक, अव्यवस्थाया स्थिति सिर्जना जुल। थ्वहे इलय् गुन्डा, लुटेरा, फताहातय्सं जक देशय् गोलमाल यानाः राज्यपाखें फाइदा कयाच्वन। आन्दोलनय् ब्वति काःवःपिं गांया जनतां आन्दोलन क्वचाःसां थःगु जिल्लाय् लिहां वनेगु मवंगु कारण नं आन्दोलनय् ब्वति काःगु बापत इमिसं छुं आशा यानाच्वंगु दु धइगु हे खः। थःपिनिगु आशा पूमवंतले गनं मवनेगु अडान उमिसं कयाच्वंगु खः। गांया जनता शहरय् च्वनाच्वंगुलिं नं अनया व्यवस्था अस्तव्यस्त जक जुयाच्वंगु मखु, लुटपाट, हिंसा, अपहरण व अराजकता नं अप्वया वन। गुकिं यानाः जनता दुःख व कष्टय् म्वायेत बाध्य जुल। देशय् जुयाच्वंगु अराजक स्थितियात न पार्टीया नेतातय्सं नियन्त्रण याये फत न त राजनीतियात देशया हितय् हे यंकेफत। छखे राजनीतिक अन्योलतां देशया अवस्था स्यना वनाच्वनसा मेखे हत्या, हिंसा, अपहरण नं अप्वया वनाच्वन। थज्याःगु भयावह स्थितिइ हे फ्रान्सय् नेपोलियन बोनापार्टया जन्म जुल। बोनापार्ट छम्ह सक्षम, विवेकी, साहसी व देशभक्त जूगुलिं वं सत्ता कब्जा यायेवं हे देय्या रक्षक जुयाच्वंपिं नेतातय्त थःगु नियन्त्रणय् काल। देशय् शान्ति हयाः कृषि व उद्योग क्षेत्रय् नं चामत्कारिक ढंगं विकास यात। यूरोपया इतिहासं थ्व नं स्पष्ट जुयाच्वंगु दु यदि भिंम्ह शासकया ल्हातय् सत्ता लात धाःसा देश याउँक हे विकास जुइ। नेपोलियनया इलय् नेपोलियन गुगु प्रान्तयाम्ह खः उगु प्रान्तय् धाःसा विकास यायेमाः धकाः राज्य विकासया लागि तःधंगु सहयोग यानाच्वनीगु यात ।

चीनय् नं माओवादी नेतृत्वय् क्रान्ति सफल जुइसातकि देशया फुक्क क्षेत्र विकासया लागि न्हूगु नियम दयेक्क। छगू जिल्लां मेगु जिल्लाय् वनेगु बन्देज तया बिल। यदि वने माल धाःसा राज्ययाके अनुमति कायेमाः। थज्याःगु नियम मदयेकूगु खःसा गामं वःपिं जनतां छगू ला शहरयात कुरुप यात जुइ मेगु जिल्ला नं विकास जुइ मखु जुइ। करिब झिदँ तकं थ्व नियम लागू यानाः चीनया समग्र क्षेत्र विकास यायेत सहज जुल। थ्व नं स्वाभाविक खः छम्ह नागरिक थःगु व्यक्ति विकासया लागि सुविधा व अवसरया लागि मेगु शहरय् वनेगु याइ। गामं शहरय् वइपिं शिक्षित वर्ग व धनी वर्ग खः। मध्यम व निम्म मध्यम वर्ग खालि मजदुरी यायेत शहरय् वयेत ग्याइ। झीगु स्वनिगलय् फुक्क जिल्लायापिं जक मखु बिहारी नागरिक अप्वः वइगुलिं स्वनिगः कुरुप यानाच्वंगु दु। झीगु पुर्खा खालि ३ लाख बासिन्दा त्वनेगु लागि स्वनिगःया पूर्वाधार तयार याना तःगु खः थौंकन्हय् ४० लाख नागरिक थन च्वनाच्वन। थन शिक्षित बेरोजगार व धनीवर्ग जक वःगु खःसा उलि ध्वस्त जुइ मखु जुइ। थन ला पिनें वःपिं गुण्डा लुटाहा फताहा जक मखु धूर्त विहारीतय्सं राजनीति यानाः देशयात बर्बाद यायां यंकाच्वंगु दु। यूरोप व अमेरिकाय् रोजगारीया लागि जक बसाइँ सराइँ बढे जुइगु खः। तर स्वनिगलय् छखे राजनीति कब्जा यानाच्वंपिं खसब्रम्हूतय्सं थः आसेपासे व पार्टी कार्यकर्तातय्त हयाः अशान्ति मचे याकाच्वनसा बिहारीतय्सं गुण्डा लुटाहा फताहा जक मखु अपाङ्ग व भिखारी समेत हयाः स्वनिगःयात फ्वगिंतय् शहर दयेकाच्वन। स्वनिगःवासीत धाःसा न्ह्यागु जूसां तुलुतुलु जक स्वयेत बाध्य जुयाच्वन। मेमेगु देश अथवा जिल्लाय् पिनें वःपिंसं दादागिरी क्यनेगु यात धाःसा स्थानीय जनता छप्पँ जुयाः प्रतिकार याइ। स्वनिगलय् न्ह्यागु घटना जूसां फासांफुसुं याना छ्वइ।
स्वनिगलय् गन देशया दक्वं सुरक्षा संयत्र दु। थन हे आपराधिक गतिविधि तच्वया वनीगुयात सामान्य हिसाबं स्वये मजिउ। बास्तवय् देशया सुरक्षा व्यवस्था स्वइगु निकायं गंभीर चिउताः तयेमाःगु खः। तर सुरक्षा निकाय गम्भीर जूगु खने मदु। सुरक्षा निकाय् जिम्मेवारी कयाच्वंपिं व्यक्तितय्सं झन अःखः जिमिगु जक जिम्मा मखु जनताया नं खः धकाः समस्यायात फासांफुसुं यानाच्वनी। स्वनिगःया नेवाःतय्तं हिंस्रक ढंगं आक्रमण यानाच्वंसां नं सुरक्षा निकाय व राजनीतिक नेतात तमाशे जुयाः स्वयाच्वंगु कारणं झीसं सीकेमाः, सुरक्षा निकाययापिं मनूत व नेतात स्वनिगलं पिनेयापिं खः। इमिगु मुख्य उद्देश्य नेवाःतय्त माईनस यायां पतन तक यायेगु खः। स्वनिगःया नेवाःत नं धार्मिक व साँस्कृतिक क्षेत्रय् मख्ख जुयाः राजनीतिक अधिकार ल्वःमंकाच्वंपिं खः। गैर नेवाःतय्गु धारणा थथे दु, नेवाःत सिदासादा सोझापिं खः थथे जूगुलिं नेवाःतय्त न्ह्याग्गु कुकर्म याःसां सुक्क च्वनीपिं धकाः सीकाः आपराधिक पुचः व नेतातय्सं निशाना दयेकेगु यानाच्वंगु खः। नेवाःतय्सं थःगु राजनीतिक अधिकारयात वास्ता मयाःगु कारणं यानाः सत्ताय् पहुँच जुइ मफयाच्वंगु खः। गबलय् तक राजनीतिक चेतना ज्वनाः सत्ताय् वने फइ मखु उबलय् तक गैर नेवाःतय्सं झीगु छ्यनय् कःनि मुस्या सियां तुं च्वनी। यदि धाथें नेवाःत राजनीतिक रुपं सचेत जुयाः न्ह्याः वनाच्वंपिं खःसा गैर नेवाःतय्सं हेपे यायेगु आँट याये फइ मखु। नेवाःत छप्पँ जुयाः न्ह्याः वने मफुगु कारणं नेवाःतय्गु लुँ वहःया ब्यापारीतय्त आक्रमण यानाः लुटे यानाच्वंगु खः। स्वनिगःया न्ह्यःखाय् लुँवहः ब्यापारीयात हत्या यानाबिल। भिंद्यःत्वाःया लुँवहः ज्यासलय् च्वंम्ह ब्यापारीयात न्हिनय् हे गोलीं कयेकाः स्याना बिल। उखुन्हु तिनि गुण ज्यासःया ज्यामियात स्यानाः लाखौ ध्यबा व लुँवह लुटे याना वन। नेवाः ब्यापारीतय्त टार्गेट याना वयाच्वंगु आकस्मिक घटना मखु थ्व नियोजित षडयन्त्र खः ।

खसब्रम्हू व मर्स्यातय्सं छखे नेवाःतय्त आक्रमण यानाच्वंसां तमाशे जुयाः स्वयाच्वंगु दु। मेखे नेवाःतय्गु रोजगारी धमाधम लाकु लाकुं नेवाःतय्त कंगाल यानाच्वंगु दु। स्वनिगलय् वयाः ब्यापार व रोजगारी लाका च्वंसां छाय् नेवाःत सुक्क च्वनाच्वंगु? झीसं खनाच्वना, तराईलय् जिमिगु थासय् पहाडीतय्त ज्या बी मखु धकाः अफिस अफिसं लिनाः पितिना हयाच्वंगु दु। झीसं आः नं खालि सुम्क च्वनाच्वन धाःसा भविष्यय् नेवाःतय्गु अस्तित्व तकं खतराय् लायेफु। अथे जूगुलिं झीगु विरुद्ध जुयाच्वंगु षडयन्त्रयात झी फुक्क छप्पँ जुयाः मुकाबिला यानाः समाधान याये मफुत धाःसा भविष्यय् झन अप्वः आपराधिक घटना जुयाः झीपिं डर त्रासय् म्वायेत बाध्य जुइ मालेफु ।

More Stories Like this