आः छेँय् हे ...... भाजु श्यामदास

मधु श्रेष्ठ

मां भाय्या विकासया निंतिं थःथःगु थासं सेवा यायेगु झी सकसिगुं कर्तव्य खः। थ्व हे भावना तयाः कविता, बाखं आदि च्वयाः नेवाः भाय्या थीथी पत्रपत्रिकाया सम्पादन नं यानादीम्ह छम्ह हनेबहःम्ह व्यक्तित्व खः भाजु श्यामदास ।

ने.सं. १०७४ दिल्लाथ्व पारु कुन्हु भाजु तुलसी शाहु व मय्जु हरिमायाया कोखं येँया अट्कोनारायण द्यः, मरु त्वालय् बूम्ह वय्कःया पुर्खौली छेँ धाःसा ख्वपय् खः। वि.सं. २०२७ सालपाखे मय्जु रत्नदेवीलिसे इहिपा यानादीम्ह वय्कःया निम्ह काय व निम्ह म्ह्याय् दु। थौंकन्हय् वय्कः थः मस्तलिसे येँया ताहाचलय् च्वनादी। वि.सं. २०२६ सालय् येँया जुद्धोदय हाइस्कूलं (जे.पीं) एस.एल.सी. पास यानादीम्ह वय्कलं थःके स्कूलया इलंनिसें हे नेपालभाषाया सेवा यायेगु इच्छा दुगु खँ लुमंकादी। थ्व हे झ्वलय् वय्कलं धयादी, 'उबलय् च्यागू तगिमय् जुइमाः जि ब्वनाच्वनागु, इच्छाधीनय् छगू भाय् कयाः ब्वनेमाःगु व्यवस्था उकिं जिं संस्कृत विषय कया। छन्हु गुरु मवःगुलिं लिक्क नेपालभाषा ब्वंकाच्वंगु कक्षाय् जि दुहांवना। अन ला इश्वरानन्द मास्तर साहेबं ब्वंकाच्वनादीगु जुयाच्वन। अले नेवाः भाय्या विद्यार्थी जुइ धकाः दुहां वा धयादिल। तर लिपा वय्कलं संस्कृतया विद्यार्थी धइगु सियाः नेवाःया मचा जुयाः नं नेवाः भाय् ब्वने म्वाः ला? कन्हय्निसें हे कक्षाय् च्वं वा धयादिल। अले वयां लिपा नेवाः भाय् हे ब्वनागु खः।' थुकथं इश्वरानन्द मास्तरया हःपालं थम्हं नेवाः भाय् ब्वनागु व अनं हे साहित्यया सेवाय् नं पलाः जानकारी वय्कलं लुमंकादी ।

जीवन निर्वाहया लागिं छुं नं ज्या ला याये हे माल धकाः थःगु पुर्खौली लजगा बनेज्या जूगुलिं वय्कलं नं बनेज्या हे यानादीगु जुयाच्वन। साहित्य जक मखु भाजु श्यामदासया राजनीतिपाखे नं उत्तिकं झुकाव दु। वि.सं. २०३४ सालय् कम्युनिष्ट पार्टीया प्यक्वःगु महाधिवेशय् समावेश जुयादिल। लिपा पार्टीया छुं नेतातय्गु स्वार्थीपन, पार्टी टुक्रा जूगु अले दकलय् नेवाः भाय्यात छुं हे महत्व मबिउगुलिं राजनीति यायेगु हे त्वःतादीगुलिं नं वय्कःया थःगु मांभाय्प्रतिया मतिना व झुकावयात स्पष्ट याः ।

'स्वां नापं' नांया चिनाखँ च्वयाः साहित्य यात्राय् पलाः तयादीम्ह वय्कः श्यामदासं साहित्य ख्यलय् थः दकलय् अप्वः प्रो. माणिकलाल श्रेष्ठया न्वचू व च्वसुपाखें प्रभावित जुयागु खँ कनादी। चिनाखँपाखें साहित्य यात्रा न्ह्याकादीम्ह वय्कः चिनाखँय् जक सीमित जुयामदी, वय्कलं थःगु च्वसा बाखनय् नं छ्यलादी। 'प्रायश्चित' नांगु बाखं एस.डी. पत्थरया नामं ने.सं. १०९३, 'पल्पसा' निला पौया ४ सं पिदंगु खः। थ्व वय्कःया निगूगु साहित्यिक नां खः ।

वय्कःया स्वंगूगु साहित्यिक नां ह्याउनिभाः व प्यंगूगु सरगत भाजु खः। आःतकया दुने पिदंगु वय्कःया सफूमध्ये 'आकाशय् लूगु निभाः' (ने.सं. १०९७), निभाःया पलाखय् ने.सं. ११०४ व सुथं लूगु सुथ ने.सं. ११२२ आदि खः। छम्ह प्रगतिशील बाखं च्वमि कथं थःगु म्हसीका ब्वयादीम्ह वय्कलं बाखं,। चिनाखँ च्वयेगु बिस्कं थीथी साहित्यिक पत्रिका सम्पादन नं यानादीगु दु। व इलय् वय्कःया समकालीन पासापिं भरत साय्मि, पूर्ण ताम्राकार, अमिररत्न ताम्राकार, अष्टमुनि गुभाःजु, रमेश स्थापितपिं खः। 'पल्पसा' ने.सं. १०९२ फागुनय् येँ देशं पिदंगु निला पौ खः। अले 'तिकिझ्याः' न्हूदँनिसें येँ देशं पिदंगु साहित्यिक दँ पौ खः। थुकीया प्राशक 'पलिस्था' संस्था खः। थ्व ने.सं. १११८ ल्याः ६ निसें ११२६ ल्याः १४ तक वय्कलं हे सम्पादन यानादीगु खः ।

सदां नेवाः भाय्यात म्वाका तयेमाः धइगु बिचाः दुम्ह भाजु श्यामदासं थीथी संघ संस्थाय् च्वनाः नेपालभाषा साहित्यया सेवा नं यानादिल। वय्कल 'पल्पसा साहित्य ख्यः' लय् ने.सं. १०९२ निसें १०९५ तक संस्थापक संयोजक, 'नेपालभाषाया च्वमि गुथि' केन्द्रिय संस्थापक व संयोजक, 'क्षितिज सांस्कृतिक परिवार' या संस्थापक नायः अले 'पलिस्था' या नं संस्थापक छ्याञ्जे जुयाः ने.सं. १११२ निसे १११६ तक ज्या यानादिल। अझ गुलिं गुलिं सघ संस्थाय् च्वनाः वय्कलं थौंकन्हय् नं ज्या यानाच्वनादीगु हे दु।
थःगु जीवनकालय् नेवाः साहित्ययात यक्व सेवा यानादी धुंकूम्ह भाजु श्यामदासया सेवा यायेगु इच्छा धाःसा अझ नं म्हो जूगु मदुनि। तर दुःखया खँ वय्कःया थःगु उसाँय् नं धाःसा उलि साथ मबीधुंकल। छुं ई न्ह्यवनिसें सास प्रश्वास सम्बन्धी ल्वचं वय्कः ग्रसित जुयाच्वनादीगु दु। चछि न्हिछिं हे अक्सिजन व कार्बन डाइअक्साइड कयाच्वनेमाः। थ्व कृत्रिम ग्याँसया निंतिं आपाः खर्च जक मखु शारीरिक कष्ट नं उतिकं दु। २४ सै घण्टा न्हासय् पाइप तयाः अक्सिजन कायेमाःगुलिं गनं पिहां वनेगु नं अवस्था मदु। न्हिछिं छेँय् हे च्वनादी। तर अप्वः खँ ल्हाये मजिउ। च्वयेगु खँ मनय् ला अझ नं यक्व दनि तर खास हे च्वयाच्वनादीगु मदु ।

वय्कलं थौंकन्हय् जुयाच्वंगु देय्या अवस्गा स्वयाः थःगु बिचाः प्वंकादी, 'थ्व इलय् नेवाःतय्के जागरण दयेके माःगु आवश्यकता दु, न्हापा स्वयां ला नेवाःत यक्व हे चेतनशील जुइ धुंकल अझ नं वैचारिक संघर्ष यायेगु त्वःते मिजउ।' आः हे झी नेवाःत जागरित मजुल धाःसा थज्याःगु अवसर लिपा मवयेफु ।

वय्कःया साहित्यिक योगदानयात कदर यासें थीथी संस्थां सिरपाः नं बिउगु दु। लुमन्ति खलः, विविध भाषा साहित्य, सम्मेलन, ओलम्पस क्लब, तिमिला खलः आदि संस्थां याःगु साहित्य सम्मेलनय् वय्कलं सिरपा त्याकादीगु दु। थम्हं फक्व नेपालभाषाया साहित्यया सेवा, सम्पादन अले मेमेगु नं थीथी कथं सेवा यानादीम्ह भाजु श्यामदासया योगदान नेपालभाषाया ख्यलय् विशिष्ट खनेदु ।

More Stories Like this