मिसा हिंसाया विरोध याये

तिमिला रञ्जित

समाजय् थीथी कथं हिंसा जुयाच्वंगु खनेदु। अझ झीगु समाज ला पुरुष प्रधान समाज जूगुलिं थन क्वथा, छेँ, चुक, ननि, बहाःबही, त्वाः, शहर, गां न्ह्याथासं मिसा हिंसा अप्वः मात्राय् हे जूगु खनेदु। अले थुगु हिंसा न्हंकेत थीथी संघ संस्थां सः नं थ्वयेकाच्वंगु दु। पुरुष प्रधान समाज जूगुलिं जक खः वा मेगु हे छुं कारणं धर्म, कला, संस्कृतिइ जक मखु, कानून व राजनीतिइ नं मिसापिंत असमान व्यवहार यानातःगु खनेदु।
मिसायात छेँया गृहलक्ष्मी धाःसां नं मिसापिंसं छेँप्रति गुलि जिम्मेवारी क्वबियाच्वंगु दु धकाः सुनानं वास्ता यानाच्वंगु खने मदु। मिसातय्गु तिसा धइगु हे उमिगु सहनशीलता वा नायूगु स्वभाव खः धकाः गुगु धयातल उकिं नं मिसातय्त हिंसा यायेगु लँ चायेका बिउगु खः ला धइगु भान जू। न्ह्यागु याःसां सह याना च्वने माःगु व नायूगु स्वभाव हे थःगु तिसा जूगुलिं न्ह्याम्हसिनं न्ह्याक्व हिंसा याःसां विद्रोह वा प्रतिकार याये मते धयातःगु खः ला धयाथें च्वं। अझ धायेगु खःसा मिसातय्त धर्तीया उपमा बियातःगु नं छगू कथं उमित जुइगु हिंसाया लँ चायेकातःगु हे खः।
मिसा अधिकार व कर्तव्यनापं मिसा हिंसाया सः गन अले गुकथं सः पिज्वल धइगु खँय् दुवालाः स्वयेगु खःसा नोभेम्बर २५ तारिखय् हंगु अन्तर्राष्ट्रिय मिसा हिंसा विरुद्ध दिवसयात नं दसुकथं कायेछिं। मानव समाजय् सन् १९६० स जूगु छगू विशेष घटना कथं ल्याटिन अमेरिकाया डोमिनिकन गणराज्यया
मिरावल छेँय् स्वम्ह तःकेहेँ दुगु जुयाच्वन। उपिं थःगु देशया सेवाय् थःगु कर्तव्यप्रति पूरा यायेमाः धइगु राष्ट्रिय भावना दुपिं जक मखुसे थःगु अधिकारया निंतिं नं पलाः न्ह्याकेमाः धइगु बिचाःयापिं जुयाच्वन। पेटिरया, मिनमा व मारिया नांयापिं उपिं तत्कालीन निरंकुश तानाशाही सरकारया विरोधय् सशक्त राजनैतिक आन्दोलनया कार्यकर्ता जुयाच्वंपिं खः।
वास्तवय् गन दमन व अन्याय दइ अन स्वतन्त्र व सफलताया लु अन दइ धकाः निरङ्कुशताया अन्त्य व स्वाधीनतापाखे शान्तिपूर्ण प्रदर्शनया पलाः न्ह्याकेगु झ्वलय् उपिं तताकेहेँपित उबलय्या सरकारं राज्द्रोहया आरोपय् ज्वनाः ११ महिना तक कारागारया कडा यातना नाप जेल सजाय बियाः सन् १९६० नोभेम्बरय् २५ या दिनय् निर्ममतापूर्वक हत्या याःगु जुयाच्वन।
झीगु नेपाः गालय् वीर सहिदया हत्या जू थें अन ल्याटिन अमेरिकाय् नं उपिं स्वम्ह मिसापिंत अन्याय यायेकथं हे स्याःगु खः। थ्व हे घटनायात कयाः आक्रोशित, न्यायप्रेमी जनतां न्हियान्हिथं सशक्त आन्दोलन यानाच्वन। असह्य पीडां जाःगु जनताया सः देय् थ्वयेक न्यन। अन्ततगत्वा अनया सरकार हे च्युत जुल। ई हिलावंलिसे तानाशाहपाखें नं देश मुक्त जुल। अले डोमेनिकन स्वतन्त्र गणराज्यया रुपय् स्थापना जुल। डोमेनिकनया जनतां थ्व हत्यायात लिंगया आधारय् मिसा विरुद्ध न्ह्याःगु पलाःयात कथं राजनैतिक हिंसाया रुपय् काःगु खः।
थ्वहे सन्दर्भय् नोभेम्बर २५ तारिखयात मिसा विरुद्ध जूगु वा जुइगु हिंसा उन्मूलन दिवसया रुपय् हनेत डोमिनिकन सरकारलिसे मेमेगु ७४ देय्यागु ल्हाःचिं कयाः राष्ट्र संघया महाधिवेशनय् समर्थनया निंतिं तःगु प्रस्तावयात सन् १९९९ सेप्टेम्बर १७ स सर्वसम्मतं पारित याःगु खः।
थुकथं हलिमय् मिसातय्गु निंतिं नोभेम्बर २५ तारिखय् अन्तर्राष्ट्रिय मिसा हिंसा विरुद्धया दिवसया मान्यता प्राप्त जूगु खः। अनंलि सन् २००० निसें थ्व दिंयात लुमंकाः देशद्रोहीतय्सं मखु राष्ट्रप्रेमी, राष्ट्र सेवक मिसातय्गु गुणयात लुमंकाः मिसा हिंसा विरुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय दिवसया रुपय् थीथी ज्याझ्वः न्ह्याका वयाच्वंगु खः। थौंतकं हलिंन्यंकं हे थ्व दिंयात विशेष कथं हनेगु यानाच्वंगु दु।

More Stories Like this