भ्रष्टपाखें बचे यायेमाःगु स्थानीय निकाय

नरेशवीर शाक्य
येँ महानगरपालिकाया विषय थन जुयाच्वंगु आर्थिक अनियमित व अनैतिक ज्याया मतियार अन संलग्न जुयाच्वंपिं राजनीतिक सयन्त्रया मनूत नं खः धायेबलय् अतिशयोक्ति मजुइफु।

मुलुक गुलि भ्रष्टाचार व आर्थिक अनियमितताय् दुबे जुयावंगु दु धयागु खँ थौंकन्हय्या समाचारया मू विषय जुयाच्वंगु दु। हरेक दिं आर्थिक अनियमित ज्या याःपिं उच्च ओहदाया कर्मचारीतय्त कारवाही यात धयागु समाचार पिदना हे च्वनीगु याः। मुलुक संक्रमणकालय् लानाच्वंगु कारणं नं आपालं मनूतय्सं आर्थिक भ्रष्टाचार यायेत आँट यानाच्वंगु खनेदु। थुपिं सकलें हे थीथी राजनीतिक पार्टीतय्गु वा थुमि नेतातपाखें संरक्षित जुइगु याः। थ्व कारणं थ्व मुलकया संक्रमणकालयात राजनीतिक पार्टीया भ्रष्ट नेतातय्सं अत्यधिक रुपं लबः कायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। थुकिया निराकरणय् सुं हे राजनीतिक पार्टीतय्सं जिम्मेवारीपूर्वक पलाः न्ह्याकाच्वंगु मदु।
हालय् पिदंगु छगू समाचारकथं येँ महानगरपालिकाया निवर्तमान कार्यकारी प्रमुखयात छुं नं कथंया गहन जिम्मेवारी ज्या भाला मबीत अख्तियार दुरुपयोग निवारण आयोगं सरकारयात सिफारिस याःगु दु। खय्त ला आःया स्थिति थ्व स्वयां नं गम्भीर प्रकृतिया अनियमित ज्या यानाच्वंपिं उच्च ओहदाया मनूत मदुगु खइ मखु जुइ तर अय्नं थुम्ह ब्यक्तिया बारे खास चर्चा जुइमाःगुया मू कारण थुम्ह मनुखं नेपाःया मू आदिवासी नेवाःत दुगु स्थानीय इकाइया महत्वपूर्ण थासय् च्वनाः आर्थिक अनियमित ज्या यानाः ब्यक्तिगत लबः काल धयागु खँय् ध्यान वनेमाःगु खः। छखे मुलुकया हिलावंगु राजनीतिक परिवेशया दुने थनया नेवाःतय्सं 'नेवाः प्रदेश'या निर्माणया माग यानाः आन्दोलन न्ह्याकाच्वंगु दु। नेवाःतय्गु थीथी कला सम्पदा व शक्तियात अनुचितरुपं छ्यलाः थुकिया शोषण यानाच्वन धयागु दावी दु। तर सत्ताय् थ्यनाच्वंपिं मनूतय्सं राजनीतिक शक्तिया लिधंसाय् थुलिमछि अनैतिक ज्या यात नं थुकिया जिम्मेवारी सरकारं जक कायेमाः धकाः मान्यता कयाच्वनेगु धात्थें हे नेवाः राज्यया परिकल्पना यानाः थन सुशासन न्ह्याकेगु कल्पना यानाच्वंपिं नेवाःतय्गु नितिं गुलि सह्य खः थ्व न्ह्यसःया चिं जुया बिउगु दु।
छम्ह कार्यकारी अधिकृतं येँ देय्या अथाह सम्पदायात ब्यक्तिगत लाभ कायेत छ्यले फुगुया लिधंसा स्वयम् थ्व ख्यलय् दुपिं राजनीतिक सहकर्मीत नं खः धयागु खँय् विवाद मदु। सकसिनं सिउगु खँ खः थौंकन्हय् स्थानीय निकायया संचालन राजनीतिक सयन्त्रपाखें न्ह्याका वयाच्वंगु दु। अले ततःधंगु राजनीतिक पार्टीया दुजःत अज्याःगु संयन्त्रय् च्वनाः ज्या यानाच्वंगु दु। खय्त ला आःया थ्व ब्यवस्थाय् राजनीतिक संयन्त्र स्थानीय निकायया विकासया ज्याय् सल्लाह कायेत जक धकाः धयातःगु दुसां स्थानीय निकायस जुइगु छुं नं निणर्य थुमिसं हिलेगु अधिकार मदु धकाः नं धयातःगु दु। तर मेता खँ छु धाःसां येँ महानगरपालिकां याइगु हरेक ज्यायात नगर परिषदं पारित यायेमाःगु अवस्था नं दु। अज्याःगु थासय् येँ महानगरपालिकापाखें जुइगु फुक्कं धइथें अनियमित ज्या नगर परिषदं गुकथं पारित जुइगु खः थ्व रहस्यया विषय जुयाच्वंगु दु।
येँ महानगरपालिकाया विषय थन जुयाच्वंगु आर्थिक अनियमित व अनैतिक ज्याया मतियार अन संलग्न जुयाच्वंपिं राजनीतिक सयन्त्रया मनूत नं खः धायेबलय् अतिशयोक्ति मजुइफु। स्थानीय निकाय संचालन व सुशासित यायेगु निंतिं हे नेपाःया अन्तरिम संविधानं स्थानीय निकायस राजनीतिक संयन्त्रया प्रावधान न्ह्यचीका तःगु खः। थ्व कथंया प्रावधानयात उचितकथं छ्यलेमाःगु दायित्व राजनीतिक पार्टीतय्गु खः। उकथं हे थःगु लागाय् स्वशासनया परिकल्पना यानाच्वंपिं हरेक मनू व संस्थां थःगु लागा दुने गुकथंया सयन्त्र न्ह्यानाच्वंगु दु धयागु चिन्तन यायेमाःगुया आवश्यकता नं दु।
येँ महानगरपालिकायात अनुचितकथं छ्यलाः थ्वपाखें अनेक फाइदा कायेगु नियत ज्वनाः हे अन वइपिं अधिकारीत आपालं दयाच्वनीगु कारणं सम्बन्धित मन्त्रालय नं गम्भीर जुइमाःगु निश्चितरुपं खः। मुलुक विविध भाषाभाषीतय्गु देय् जूगु कारणं गन छु जातिया मनूतय्गु बाहुल्यता अन उगु हे जातिया मनूत अधिकृतकथं नियुक्ती याये फत धाःसा अनया भाषा, जाति संस्कृतिया समुचित विकास जुइ धयागु धारणाया कारणं तराई लागाया जनतां तराई लागााय् स्थानीय हाकिम जुया वइपिं मनूत मधेसी मुलयापिं हे जुइमाः धकाः आन्दोलन यानाः उकिया परम्परा न्ह्याका वयाच्वंगु दु। तर नेवाःत सचेत जुयाः नं थःपिनिगु बाहुल्य दुगु थासय् नेवाःत हे अधिकृतरुपं नियुक्त जुइमाः धयागु माग तकं न्ह्याके फयाच्वंगु मदु। स्थानीय स्वशासनया परिकल्पना यानाः अग्राधिकार सहितया राज्य दयेमाः धयागु मान्यता कयाच्वंपिंसं आःया इलय् थनया बहुसंख्यक जनतानाप प्रत्यक्षरुपं स्वापू तयेमाःपिं प्रशासकत नेवाः हे जुइमाः धयागु माग आःया अवस्थां क्यना हयाच्वंगु दु। येँ महानगरपालिकाया निवर्तमान कार्यकारी अधिकृतं अनैतिक व अनाधिकृतकथं महानगरपालिकाया स्रोत व साधनयात थःगु निजी फाइदापाखे छ्यल धयागु खँ अपाय्सकं बय्बय् जुइधुंकाः नं थुज्वःगु प्रबृतिया ज्या हाकनं मजुइ धकाः पत्याः याये फइगु स्थिति थनया आदिवासीतय्सं गुकथं कायेफइ।
थ्व प्रकरणं आः नेवाः प्रदेशया परिकल्पना यानाच्वपिं सकसिनं थनया स्थानीय प्रशासनयात स्वच्छ व शुक्ष्म याना तयेगु निंतिं सचेत जुयाच्वनेमाःगु दुथें स्थानीय निकायय् थ्यनाच्वंपिं राजनीतिक पार्टीया संयन्त्र नं नेवाः स्वशासन सुनिश्चित व अनुशासित यायेगु निंतिं गंभीर चिन्तन यायेमाःगु आवश्यकता दु।

More Stories Like this