अय्लाः मत्वंकेगु अभियान

शीला साय्मि

दच्छियंकं छुं कि छुं दिवस हनाच्वंगु थ्व देशय् दकलय् न्हापां 'नो अल्कोहोलिक डे हन' धायेबलय् सकलें अजू नं चायेफु। थगुने बुद्ध जयन्ती कुन्हु न्हापांखुसी अल्कोहोलिक भ्वाइस नेपालं थुगु दिवस हंगु खः। छगू इलय् थःपिं हे अय्लाः त्वनाः मखुगु लँय् वनेधुंकूपिं ल्याय्म्हतसे लिपा थःपिं सुध्रे जुइधुंकाः मेपिंत नं सुध्रे यायेगु ताःतयाः २०६१ सालय् नेपाल मदिरा पुनर्वासीय समूह गठन याःगु खः। २०६३ सालय् थुगु संस्थायात विश्वन्यंकं प्रचार यायेगु ताः तयाः 'अल्कोहोलिक भ्वाइस नेपाल' नामं दर्ता यात।
पुनर्वास गृहं लिहां वःपिं नीम्ह पासापिंसं थःगु जीवन स्यं थें मेपिनि जीवन मस्यनेमा व प्रत्येक नागरिक देय्या निंतिं छम्ह सिपाहीं जुयाः च्वने फयेमा धइगु मू आज्जुं थुगु अभियान न्ह्याकूगु खः ।

न्हापां ला भृकुटी मण्डपय् पुनर्वास गृहं लिहांवःपिं पासापिं मुनेगु, थःथःगु समस्या ब्वयेगु व च्या त्वनेगु ज्या जक जूगु खः। तर थथे याना च्वँच्वं हे निम्ह स्वम्ह पासापिंसं हाकनं त्वनेगु याना हसेंलि थुगु थाय् त्वःता बानेश्वरय् छकू क्वथा बालं कयाः अय्लाः व गजि विरोधी अभियान न्ह्याकेगु ज्या जुल। वयां लिपा निला जक दुबलय् मेपिं नीम्ह पासा थपे जुयाः पीम्हेसिया पुचः दःवल ।

निदँ न्ह्यः हे जक वय्कःपिंसं भोंतय् सांग्ला उपचार केन्द्र चायेकादिल। लच्छिया झिन्याद्वः दां कयाः स्वला तकया उपचार यानाः लित छ्वयेगु ज्या यानाच्वंगु दुसा ध्यबा मदुपिनि निंति बच्छि दामं नं उपचार यानाच्वंगु दु। थुगु ज्याय् वय्कःपिं ४० प्रतिशत सफल जुयादीगु दुसा निदँया दुने निसः व पीम्ह दुर्व्यसनीतय्त पूर्ण रुपं उपचार बीधुंकूगु दु ।

थुगु संस्थां क्रिश्चियन वेसया प्रविधि व झिंनिगू बुँदागत प्रविधिं उपचार यानाच्वंगु दु। उपचार लिपा दछि तक विरामीयात निरन्तर सम्पर्कय् तयेगु नं यानाच्वंगु दु।
अय्लाखं ग्रस्त जूपिं मनूत अप्वः यानाः जिम्मेवारी क्वबियाच्वंपिं, डाक्टर थेंजाःगु ज्या याइपिं, मध्यम वर्गयापिं हे वइगु खँ संस्थाया नायः पुण्यरत्न मानन्धरं कनादी ।

आर्थिक रुपं थःगु संस्थायात स्पर्स नेपाल, यूथ भिजन, वर्ल्ड भिजनं ग्वाहालि यानाच्वंगु नं वय्कलं कनादिल।
दुर्व्यसनय् लगे जुइपिंसं सुरुइ गजि चुरोट ल्वनेगु याइसा लिपा पिल्स (नाइट्रोसन व नाइट्रोभट), वयां लिपा हाइड्रग धकाः ब्राउन सुगर, ह्वाइट सुगर त्वनेगु याइ। वयां लिपा सुइ कायेगु यानाहइ। छगू मात्राया न्यासः तका माःसा छम्ह मनुखं न्हिं प्यद्वः तक नं थुकी फुकाच्वंगु दु ।

थुज्वःगु कुलतय् अप्वः यानाः पारिवारीक बातावरणं यानाः हे वनीगु खँ संस्थाया कोषाध्यक्ष सन्जिव शाहीं कनादी। छेँया ल्वापु, चिरिमांया ब्यवहार, मां बौया बेफुर्सदी, बेरोजगारी व ट्रेजेडी हे थुकिया मू कारण खः। च्यादँ दुपिं मिजंमचा व झिंनिदँ दुपिं मिसा मस्तसेंनिसें न्ह्यागु उमेरया मनूतसें अय्लाः त्वनेगु सुरु याइगु खँ नं वय्कलं कनादिल। अथे नं मिजंतय्गु अनुपातय् मिसात २० प्रतिशत जक दु ।

थःपिनिगु उपचारविधि तसकं प्रभावकारी जूगु खँय् लसता प्वंकुसें शाहीं धयादी, 'उपचार लिपा आपाः धइथें मनूत (दुर्ब्यसनी) थ्वहे संस्थाय् आवद्ध जू वः। अप्वःसिनं स्वयंसेवकया रुपय् हे ज्या यानाच्वंगु दु। अथे नं इमित पारिवारिक वातारवण मिले मजुल धाःसा हाकनं न्हापाया हे लँय् वनेफु ।'

थुकिया निंतिं सरकारं हे विशेष ध्यान बीमाःगु वय्कःया बिचाः दुसा गुगुं नं कथंया सीपमूलक ज्या बीफत धाःसा थुगु समस्या दोहोरय् मजुइगु खँय् वय्कः विश्वस्त जुयादी।
थुगु संस्थां नेपाःया पोखरा, वीरगञ्ज, काभ्रे, चितवन, बन्दीपुर लगायतया थीथी थासय् चेतनामूलक ज्या यायेगुया लिसें प्रचार प्रसारया ज्या नं न्ह्याकाच्वंगु दु। गनं गनं ला अभियानय् वनेबलय् थःपिंत लिना हइगु, गामय् च्वंपिनि लजगाः लाकः वल धकाः बांमलाःगु व्यवहार याइगु नं वय्कःपिंसं सामना यायेमाःगु खायुगु अनुभव दु।
येँया १९, २०, २३, २४, २६, २८, ३४ व ३५ वडाय् बहनी ९ बजे लिपा अय्लाः मीकेगु बन्द हे यायेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु। थ्व संस्थां सरकारयात अय्लाः मीगु सम्बन्धी नियमया छगू मस्यौदा नं बुझे यायेधुंकूगु दु। अथे नं थःपिनि कुतः स्वयां नं सरकारी कानून हे सशक्त जूसा जक थुगु अभियानं पूर्णता काइगु नायः मानन्धरया धापू दु ।

ड्रग (मादक पदार्थ) व एचआईभी नियन्त्रण सम्बन्धी सरकारी व गैर सरकारी यानाः पीद्वलं मल्याक संघ संस्था ला नेपालय् जक दु। तर अय्लाःया निंतिं धाःसा मुक्कं निगू हे जक संस्था दुगु जानकारी नं वय्कलं बियादिल। ९५ निसें ९९ प्रतिशत यौनजन्य हिंसा अय्लाः त्वनीपिंपाखें हे जुयाच्वंगु खनेदु। तर अय्लाः त्वनाः एड्स जूपिनिगु तथ्यांक धाःसा आःतक मदुनि। विश्वव्यापी रुपं एड्स नियन्त्रण यायेगु खःसा न्हापां अय्लाः (मदिरा) सेवन व बिक्री वितरणय् हे ध्यान बीमाःगु वय्कःपिनि बिचाः दु। मखुसा न्ह्याक्व हे संघ संस्था दःसां नियन्त्रण जुइगु सम्भावना म्हो हे जक जुइगु दावी नं भाजु मानन्धरं यानादी। न्हापा थःपिं हे अय्लाः त्वना जुइपिं मनूत आः अय्लाः विरोधी अभियानय् हे लगे जूगुलिं समाजयात छगू तःधंगु तिबः दयाच्वंगु दु ।

More Stories Like this