बालाच:र्हे/बाला चतुर्दशी
डा. चुन्दा बज्राचार्य
मंसिर कृष्ण चतुर्दशी (चह्रे) कुन्हु दँय्दसं पशुपति गुहेश्वरी श्लेश्मान्तक वन, म ृगस्थली आदि थासय् वना: छेँ मदुपिनिगु (स्वगर्े जूपिनिगु) नामय् द्य:द्य:पिं थाय् सतबिज ह्वला: मदुपिसं याना वंगु पापं मुक्त याना: स्वर्गय् छ्वयेगु दिं धायेगु परम्परा दु । थथे वना: सतविज ह्वला: वनेगुयात बालु वनिगु धाइ । वनिपिं सुं मदुसा थ:म्ह हे म्वा:बलय् बालु वनातये ज्यू धाइ । छाय्धा:सां बालु छक्व: जक वन धा:सां वया न्हय्गू पुस्ता तक्क पापं मुक्त जुया: स्वर्ग वनी धयागु धापु दु । बालच:ह्रे कुन्हु बालू वनेगु थासय् छग्व: जक सतविज ह्वल धा:सा छकू टुक्रा लुं दान यानातिं ग्यं धका: धायेगु सामाजिक परम्परा दु ।
बालाचह्रे कुन्हु बालू वनीबलय् विशेष्ायाना म ृगस्थली वा श्लेशमान्तक वनय् ह्वलीगु सतविज मदये धुंकूपिन्त नयेगु नसा पिया ब्यूगु ख: । अथे सतविज ह्वला बिल धा:सा स्वर्गय्वंपिं जहानपिसं उगु सतविजपाखें अन्न सया अमि नये दया: गुवले द्यां लाइमखु धयागु विश्वास दु । थुबलय् पशुपति गुह्यश्वरी लागा दुने ला:पिं द्य:पिं फुक्क चा:हिला सतविज ह्वला: ख्वाय्ँ गण्ोद्य:या थाय् थ्यंका: पूजा याना: गण्ोद्य:या न्हाय्पं ज्वना: संका: मदुपिन्त धयाब्यू धका: हाला: न्यंकी । धार्मिक परम्परा कथं ख्वाँय् गण्ोद्य: मनूस्यलोकया खवर तप्यंक स्वर्गलोकय् थ्यंका बीम्ह धायेगु चलन दु । गण्ोद्य: ख्वाँय् जूगुलिं धयां मताइगु जूगुलिं वयात हे संका वा: चायेका स्वर्गय् च्वंपिन्त खबर बीगु ख: ।
बौद्ध, हिन्दू, शैव धर्मावलम्बीपिं, धनिपिं, गरीबपिं फुक्क हे बालु वनेगु परम्परा दु । थ्व छगू नेपा:या धार्मिक सहिष्णुता कथं कयात:गु परम्परा ख: । गुहेश्वरी पशुपति व श्लेश्मान्तक क्षेत्र दुने ला:पिं गुहेश्वरी, पशुपति, भगवान बुद्ध, शिवलिंग, गण्ोश, आदि द्य:द्य:पिन्त, भक्तिभाव याना: सतबिज ह्वलीगु ख: । नेवा: जाति जक मखु मग:, रार्इ, तामाङ, क्षेत्री, ब्रम्हुआदि फुक जात जातिपिसं नं सतविज ह्व: वनेगु परम्परा दु । उकिं थ्व नेवा:तय्गु जक दिं मजूसे राष्टि्रय दिं हे ख: । थुबलय् विशेष याना: श्लेश्मान्तक बनय् च्वंगु ६४ ग्व: शिवलिंगयात झ्व: झ्व: याना चाहिलेगु चलन दु ।
बालु वनेगु शुरु थन अन निसें धयागु मदु । न्ह्याथासं सुरु या:सां ज्यू । तर गुहेश्वरी पशुपति, श्लेश्मान्तक बन, मृगस्थली कैलाश पर्वत आदि थासय् च्वपिं द्य:द्य:पिन्त दर्शन याना चा:हिला: अन्तय् ख्वाँय् गण्ोद्य:या थाय् थ्यंका: थाय् थासय् ह्वलेधुंका: ल्यंगु सतबिज दक्व गण्ोद्य:यात प्वंका: सिधयेकेगु चलन दु ।
बालाच:ह्रे खुन्हु बालु वनेगुया लागि तापाक नं मनूत वया: पशुपति, गुहेश्वरी, श्लेश्मान्तक वनय् अर्थात् सतविज ह्वलेगु थासय् मदुपिनिगु नामय् सवालाख मत वा मार च्याका: पुजा याना: चा छ्याना: सुथ न्हापां बागमतिइ म्व: ल्हुया, ख्वा:सिला: सतविज ह्वला: बालु वनेगु याइपिं नं दु । बालु वनीपिनि नं वागमती खुसिइ ख्वा: सिला वा म्व: ल्हुया बालुया सतविज ह्वलेगु याइ । बालु वनेगु सिधल धायेवं पशुपति क्षेत्र दुनेया सुन्दरीकुण्डय् ख्वा: वा म्व: ल्हुया: कैलाश पर्वतय् च्वना:चिपं थिया: थ:थ:गु छेँय् लिहां वयेगु चलन दु ।
स्कन्दपुराण महात्मा कथं महाद्य: छपुजक न्यकू दुम्ह चल्ला रुप कया: श्लेश्मान्तक वनय् च्वनाच्वंबलय् चल्ला रुपया महाद्यवं उगु थासय् मंसिर चतुर्दशी कुन्हु सतविज ह्वल धा:सा त:धंगु पुण्य लाइ धका: धा:गुलिं उगु दिनय् मनूतय्सं सतविज ह्वलेगु परम्परा न्ह्याकूगु ख: धका: उल्लेख जुयाच्वंगु दु । मंसिर चतुर्दशी कुन्हु च्वये न्ह्यो थनागु थासय् सतविज ह्वलेगु परम्परा गुकथं न्ह्यात धयागु छगू लोकबाखं दु ।
न्हापा न्हापा नेपा:गालय् बालानन्द धयाम्ह छम्ह मनू दु । बालानन्द नापं मेमेपिं जाना पशुपतिया मसानय् सीम्ह मनू उया च्वंगु जुया च्वन । सीम्ह मनू उनाच्वंपिं गुथियारत मुना: छुं नसा नयेमा:गु चलन दुगु जुयाच्वन । अथे नसा नया: च्वंबलय् उनातम्ह सीम्ह मनूया न्ह्यपु मुया बालानन्दं नया: च्वंगु ब्बय् ला:वन । व नं अथे न्ह्यपु मुया: थ:गु ब्वय् ला:गु मसीस्ये नसा नापं तुं नया: छ्वत । वयात मनूया न्ह्यपु तच्वतं सात । लिपा जूलिसे थ:हे याकचा चान्हे वया सीम्ह मनू उm वनेगु यात । मनूयात उउं थ:त य:य:गु लानं नयेगु यात । लिपा जुजुं मनू हे मउस्य थ:म्हं हे नयेगु यात । थथे मनूया ला नयेगु या:सां निसें बालानन्दया छ्यंनयं वह:यागु न्यकू दया वल । लिपा जूलिसें छेँ मच्वसें पशुपतिया मसानघाट नापसं च्वंगु श्लेष्मान्तक वनय् हे च्वनेगु यात । सुयां सिथं ह:सा दथुइ तुं हे लाका यंका जंगलय् च्वना नयेगु यात । अले बालानन्द बालासुर नां जुल । बालानन्द मनू पाखें राक्षसय् हिल । थथे सी उके मब्यूस्य सीम्ह हे लाका: यंकेगु यक्व जूसेलि जुजुयात खबर यात । जुजु नं बालासुरया तवाय् वृषासिंहयात स:ता राक्षस बालासुरयात स्यायेगु जिम्मा बिल । नापं छेँ बुँ इनाम बीगु धाल । जुजुं ब्यूगु वचन यात स्वीकार हे याये माल । उकिं वं महाद्य:या ध्यान याना: तपस्या यात । महाद्यवं नं तपस्या च्वंम्हसित राक्ष्ास स्यायेगु शक्ति बिल । बालासुर राक्षस स्याये धुन धायेवं वयागु वह:या छ्यं महाद्य:यात छापे मा: धका: धाल । महाद्य:या शक्ति काये धुंका: वृषसिंहं झिनिम्ह मनूनापं ला सा:सा:गु नसाया अय्ला: ज्वना: जंगलय् वन । थ: च्वना च्वंगु वनय् त्वाय् व:गुलिं बालासुर लय् तयातया: नापला वल । त्वाय् नं अथे मवंस्य नसा व त्वनेगु अय्ला: ज्वना वंगुलिं त्वाय्यात थ:म्हं ज्वना व:गु सकतां नकेगु यात । नये धुंकूस्यलि अय्लाखं काया: बालासुर राक्षस अचेत जुया क्वदल । अथे अचेत जूम्ह बालासुरयात वृषासिंहं यंका तुंथिइ क्वफाना: स्याना बिल । स्यंका बालानन्दया छ्यं यंका जुजुयात ल:ल्हाना: बिल । जुजयात ल:ल्हाय् न्ह्यो पशुपतिइ महाद्य:यात छाना: त्वाय् स्यानागु पाप मलायेमा: धका: महद्य:याके फ्वन । महाद्यवं नं दँय्दसं बालासुर स्यानागु दिनय् पशुपतियात बालासुरया छ्यं पुइका पुजा यात धा:सा त्वाय् स्यानागु पाप लाइमखु । पशुपति महाद्यवं बालासुरया छ्यं पुगु दिनय् सुनां महाद्य:या दर्शन याना: श्लेश्मान्तक वनय् सतविज ह्वलेगु याइ वया न्हयय्गू पुस्तातक मोक्ष प्राप्त याना स्वर्गय् वनेगु जुल ।
थौंकन्हय् धर्मय् कट्टर जुजुं व:पिसं बालाचह्रे खुन्हु पशुपतिइ क्षेत्र मवंस्य स्वयम्भू महाचैत्य ग:चा हुला सतविज ह्वलेगु याइपिं नं मदुगु मखु । गुम्ह पशुपतिइ सुथय् सतविज ह्वलेगु या:सा न्हिनय् स्वयम्भुइ ग:चा हिला: सतविज ह्वलेगु याइपिं नं दु । वास्तवय् थ: मदुपिन्त मोक्ष प्राप्तया लागि हे याइगु ख: ।
मार्ग शुक्ल त्रयोदशी खुन्हु येंया थीथी द्य:ख: थंहितिइ हया: तयेगु याइ । कन्हे खुन्हु अर्थात् मार्गशुक्ल चतुर्दशी (बालच:ह्रे) खुन्हु बान्ही तक अन हे तया: तइ अनं लिपा जात्रा याना लित यंकी । अथे जात्रा याइपिं द्य:ख: थथे दु
१. लुति अजिमा (लुतिइ च्वंम्ह)
२. भ्वरी गण्ोद्य: (ध्वविचौर)
३. ज्वालामार्इ (त्य:र अजिमा)४. मां अष्टमातृका
५. स्वभाभगवती
६. स्वां छुना गण्ोद्य: (थंहिती)
थुबलय् जात्रा विशेष याना: थ:ने भेकय् च्वंपिनि जात्रा ख: । गथांमुग: नख: निसें स्वातुमतु स्वा:गू अथवा सस:तिक नख: न्ह्याना वयाच्वंगुली थ्व जात्रां निसें नेवा:तय्गु नख: चख: ताता: पापां वनेगु जुइ । बौद्धमार्गीपिनि बालु बौद्धमार्गीपिनि बालाचह्रे खुन्हु बालु वनीबलय् दकलय् न्हापां गुहेश्वरीया मुलुखाया न्ह्योने च्वंगु बागमती खुसी ख्वा: सिला नी याना फिया चिभा छग्व: दयेका अन पूजा याना गुहेश्वरी थहां वनेगु याइ । गुहेश्वरी पश्चिमया लुखां पिहां वना: त्वाथ: गया: श्लेश्मान्तक वनय् वनेगु याइ । दकले लिपा कैलाश पर्वतय् च्वंम्ह छुं हे मूर्तिया आकार मदुगु ल्वहँ गुगुयात बसुन्धरा द्य: धका: माने यायेगु याइ । उगु ल्वहँयात नेपाली भाषा धानधान्य धका: धायेगु या: । वसुन्धराया द्य:या थाय् थ्यंका बालु वंपिंके च्वंगु फुक सतविज व बिब: छायेगु याइ । उगु हे थासय् च्वना चिपं थीगु धका नयेगु नं याइ । बिब: ह्वलेगुली विशेष याना क्वय् च्वंगु तयेगु याइ बिव: फलफूल द्य:द्य:पिं चाहिलेगुली
ताये चाकु हि पिथ गुहेश्वरी
स्वांवा सकि भगवती
वा लै महाद्य: (पशुपति महाद्य: नापंं)
मुस्या कय्गू फ्वयामाय् माय् गण्ोश
इका तफ्व:स्वां नारायण्ा
प:का ताय् सरस्वती (ससुद्य:)
हाकुहामो विश्वरुप
तछ्व: वसुन्धरा आदि
चिग्व: कय्गु फलफूल
विशेष्ा याना ह्वलेगु अ:पुक बिव: नाप मिलेजुइक ची ची कुइक तायेगु याइगु ख: । थुबलय् विशेष्ा याना: गुहेश्वरी द्य:यात जक पूजा तया पूजा यायेगु या:सां मेगु थासय् खालि पूजा भलय् पूजा मतस्ये अथें जक पुजा यायेगु याइ । तच्वतं हुल जुइगुया नापं बिव: ह्वलेगु जूगुलिं पूजा सामान नं छगूहे थासय् तया द्य: दर्शन याना: दक्ष्ािण्ाा छानापूजा यायेगु याइ । गुलित द्य: दुगु ख: फुकसित पूजा तया पूजाबीगु याइ मखु । वास्तवय् बिव: ह्वलेगु ख: बिव: हे जक ह्वलेगु मू खँ ख: । स्वां जाकि सिन्ह: तया इच्छा कथं पूजा यायेगु याइ ।
News Location:
More Stories Like this
नेवा: आन्दोलनया उपलब्धी जनजाति आन्दोलनय् नेतृत्वया सवाल सामुद्रिक रेशमया लँ सम्बन्धी न्हापांगु एक्स्पो जनजाति आन्दोलनय् पद्मरत्नया नेतृत्व हिन्दूराष्ट्रया खँ आ: छाय् ?
