लुमंके बहःम्ह संघनायक भिक्षु बुद्धघोष महास्थवीर



अमिता धाख्वा

नेपालय् थेरवाद बुद्ध शासन उत्पत्ति व अभिवृद्धिया निंतिं थःगु जीवन समर्पण यानाः अमूल्य योगदान यानाबिज्याःम्ह, नेपाल बौद्ध बुद्धघोष महास्थवीर सद्धर्म प्रेमी सकसियां निंतिं न्ह्याबलें लुमंके बहःम्ह व्यक्ति खः। वसपोल शीलवान, क्षमाशील, शिक्षाप्रेमी, समाधिस्थम्ह, प्रज्ञावानम्ह, मुद्दित स्वभाव दुम्ह, गम्भीर धर्म अभिधर्मया ज्ञाता कल्याणमित्र गुणं युक्त अनुभवी धर्म गुरु खः। गुणवानम्ह वसपोल भन्ते वंगु २०६८ आश्विन ७ गते दिवंगत जुयाबिज्यात। थ्व संवेजनीय खँ खः। वसपोल झीगु न्ह्यःने मदुसां नं वसपोलं यानाबिज्याःगु योगदान अविस्मरणीय हे जुयाच्वनी ।

वसपोल नेपाःया न्हापांम्ह संघ महानायक अग्गमहापण्डित भिक्षु प्रज्ञानन्द महास्थवीरया सद्प्रेरणां प्रब्रजित जीवन हनाः बुद्ध शिक्षा अध्ययन यासें वथें हे आचरण यानाः छम्ह कर्मष्ठ शिष्य जुयाबिज्यात। कथहं वसपोल नं सुयोग्यम्ह गुरु जुयाः बुद्ध शासनया क्षेत्रय् अपालं सक्षमपिं भिक्षुपिं, अनागारिकापिं व थें उपासक-उपासिकापिं दयेकाबिज्यात। वसपोल थेंजाःपिं गुरुपिनिगु प्रादुर्भाव जुइगु नेपाःमिपिनि निंतिं तःधंगु सुलाभ खः।
वसपोल भिक्षु बुद्धघोष महास्थवीर येँया थँहिति क्वाःबहालय् बज्राचार्य कुलय् मां सूर्यप्रभा व बौ पूर्णानन्द बज्राचार्यया सुपुत्र जुयाः वि.सं. १९७८ आश्विन शुक्ल पक्ष एकादशि, बुधवाः कुन्हु जन्म जुयाबिज्याःगु खः। वसपोलया गृहस्थ नां सप्तरत्न बज्राचार्य खः। बौद्ध कुलय् जन्म जूम्ह वसपोल मचांनिसें धर्मय् आस्था दुम्ह जुयाः कुल परम्पराकथं पूजा विधि, जप, पाठ क्षुत आदि यायेगुली लगे जुयाच्वंम्ह खः। लिपा वसपोल सारनाथं पिहां वइगु 'धर्मदूत' धयागु बुद्ध धर्मया पत्रिका ब्वनाः बुद्ध शिक्षां प्रभावित जुसें प्रब्रजित जीवन हनेगु अभिलाषा यानाबिज्याःगु खः। अबलय् किण्डोल विहारय् च्वनाबिज्याःम्ह शान्तम्ह सुविनीम्ह भिक्षु प्रज्ञानन्दनाप संगत यायेगु ह्वःताः चूलात। वसपोलया उपदेशं प्रभावित जुयाः भिक्षु जुइगु इच्छा समेत व्यक्त याःबलय् भिक्षु प्रज्ञानन्दं लसतां भिक्षु इच्छा पूवनी कथं कुतः यानाबिज्यात। थम्हं हे कुशीनगरय् यंकाः ऊ चन्द्रमणि महास्थवीर गुरुया उपाध्यायत्वय् वि.सं. १९९७ माघ शुक्ल सिपुन्हि कुन्हु श्रामणेर प्रब्रज्या याकाबिज्यात। उबलय् वसपोल सप्तरत्न श्रामणेर बुद्धघोष जुयाबिज्यात। श्रामणेर जुयाः गुलिचां मदुनिबलय् वसपोल प्रज्ञानन्द भन्तें अध्ययन यायेगुली तःधंगु रुची दुम्ह थः शिष्ययात बर्माय् छ्वयाः बुद्ध धर्म ब्वंकेगु प्रबन्ध समेत मिले यानाबिज्यात। उकथं वसपोल बर्मा बिज्यानाः बुद्ध धर्म अध्ययन यायां वि.सं. २००० साल आषाढ शुक्ल सप्तमीकुन्हु बर्माय् जेतवनया मण्डपय् अग्गमहापण्डित ऊ केतुमाला उपसम्पदा दिक्षा कयाः 'भिक्षु बुद्धघोष' जुयाबिज्यात ।

बर्माय् खुदँ तक अध्ययन यानाः परियत्ति सद्धम्म पालक उपाधि हासिल यानाबिज्यात। निगूगु विश्वयुद्ध न्ह्यानाच्वंगु उगु भयावह स्थिति नं वय्कलं भोग यायेमाल। अनं लिपा वि.सं. २००३ सालं नेपाःया हे भिक्षु अनिरुद्धनाप वसपोल नेपाः लिहां बिज्यानाः सुमंगल विहारय् च्वनाबिज्याःगु जुल। अन विहारय् च्वनाः बुद्धधर्म प्रचार-प्रसार यायेगुली लगे जुयाबिज्यात। बुद्ध शिक्षा स्यनेगुली उत्साहित जुयाः मचांनिसें वैंश वने धुंकूपिं तक, सःसिउपिंनिसें कयाः आखःग्वः मसिउपिंत तकं स्यने-कनेगुली प्रयत्नशील जुयाबिज्यात। वसपोल वि.सं. २०११ सालं हाकनं बर्मा बिज्यात। बर्माय् जूगु खुगूगु संगायनय् नेपाःया धर्मोदय सभापाखें वसपोल व भिक्षु कुमार काश्यप महास्थवीर नेपाःया प्रतिनिधि कथं संगितीकारकया रुपय् ब्वति कयाः नेपाःया प्रतिष्ठा अप्वयेकः बिज्याःगु जुल ।

वसपोल नेपाःया गांगामय्, थाय् थासय्, पिने जिल्ला जिल्लाय् धर्म प्रचारया झ्वलय् बिज्याःगु खः। थुगु झ्वलय् त्रिशुली सुगतपुर विहारय् च्वनाबिज्याःबलय् उपासक धर्मरत्न शाक्य 'त्रिशुली' व अनागारिका सुशीला गुरुमांपिनिगु आग्रहकथं वि.सं. २०१९ सालं परियत्ति शिक्षा अध्ययन अध्यापन सुआरम्भ यानाबिज्यात। अनंलि थुगु शिक्षायात संस्थागत रुपं न्ह्याकेया निंतिं अखिल नेपाल भिक्षु महासंघयात तःगु प्रस्ताव कथं 'नेपाल बौद्ध परियत्ति शिक्षा' नामाकरण जुयाः नेपाः देय्न्यंक सकभनं प्रचार यायेगु ताः तयाः वि.सं. २०२० सालं स्थापना जूगु खः। थुगु भिंज्याया शुभारम्भ अखिल नेपाल भिक्षु महासंघया अध्यक्ष पुज्य प्रज्ञानन्द महास्थवीरया ६४ दँ बुदिं कुन्हु उलेज्या यासें न्ह्यात। अनं लिपा बु.सं. २५०७ या बुद्ध जयन्तीया शुभ दिनय् परीक्षा केन्द्र निर्णय जूगु थासय् नेपाल अधिराज्यय् अध्ययन व अध्यापन कार्य प्रारम्भ जूगु जुल। थुगु सन्देश रेडियो नेपालं उगु इलय् प्रसारण याःगु जुल ।

अखिल नेपाल भिक्षु महासंघपाखें संचालित नेपाल बौद्ध परियत्ति शिक्षा उन्नति अभिवृद्धिया निंतिं न्ह्यलुवा जुयाः भन्तेपिं, गुरुमांपिं, उपासक उपासिकापिंत कःघानाः बुद्ध शिक्षा प्रचारप्रसारय् प्रयत्नशील जुयाबिज्यात। फल स्वरुप थौं वयाः परियत्ति केन्द्रत नं बुलुहुँ अप्वयाच्वंगु दु। स्वनिगलय् जक मखु, काभ्रे, उदयपुर, सुनसरी, झापा, कास्की, पाल्पा, गुल्मी, रुपन्देही, सुर्खेत आदि जिल्लाय् नं परियत्ति केन्द्रत चायेकेगु ज्या न्ह्यानाच्वँच्वं ६० गुलिं मल्याक केन्द्रत विस्तार जुइधुंकूगु दु। स्कूल स्कूलय् नं परियत्ति ब्वंके माःगु महसुस यानाः गुलिं गुलिं स्कूलय् नं परियत्ति शिक्षा ब्वंकेगु याना हयाच्वंगु जुल। थुकिं यानाः आपालं ब्वँमिपिंसं बुद्धया शिक्षा हासिल यायेगु अवसर प्राप्त जुल ।

बौद्ध परियत्तिया प्रभाव विश्लेषण सम्बन्धी छगू अध्ययन कथं परियत्ति सद्धम्म कोविद, परियत्ति सद्धम्मपासक हासिल याःपिं जनशक्तिपाखें परियत्ति केन्द्र न्ह्याकाच्वंगु दुसा थीथी बौद्ध संघ संस्थाय् नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह यानाच्वंगु दु। अथे हे सफू, लेख, रचना आदि प्रकाशनं नं उल्लेखनीय योगदान बियाच्वंगु दु।
परियत्ति शिक्षाया ब्वँमिपिं, शिक्षक�शिक्षिकापिं अले श्रद्धालु शुभचिन्तकपिनि दथुइ परियत्ति शासनयात छु गुगुकथं न्ह्याके फइ धयागु खँय् वि.सं. २०६२ आश्विन १५ गते शनिवाः कुन्हु त्रिविविया दीक्षान्त समारोहय् 'न्हापांगु परियत्ति सन्निपात-२०४९' तःजिक सम्मान जूगु खःसा निक्वःगु परियत्ति सन्निपात वसपोल बुद्धघोष महास्थवीरया प्रमुख शिष्य ज्ञानपूर्णिक महास्थवीरया उपसम्पन्न स्वर्ण दिवसया लसताय् प्रज्ञा भवनय् वि.सं. २०६५ चैत्र ३० गते तःजिक जूगु जुल ।

बौद्ध जगतय् थःगु हे म्हसीका दुम्ह वसपोल बुद्धघोष महास्थवीरया योगदानया कदर यासें विसं २०५४ सालं म्यानमार सरकारपाखें 'अग्गमहासद्धम्म जोतिक धज' धयागु उपाधिं विभूषित याःगु खः। अथे हे भिक्षु महासंघपाखें वि.सं. २०६३ निसें नेपाःया न्याम्हम्ह संघनायकया रुपय् हनातःगु जुल। उकथं हे
परियत्तिया क्षेत्रय् आजीवन शिक्षाध्यक्षया रुपय् सम्मानित जुयाबिज्याःगु जुल। इलय्-ब्यलय् थीथी बौद्ध संघ सस्थापाखें थीथी ज्याझ्वलय् अभिनदन यायेगु ज्या नं जुयाच्वंगु जुल। उकिसनं वसपोलयात वि.सं. २०६३ भाद्र ११ गते राष्ट्रियस्तरं सार्वजनिक रुपय् हे थीथी संघ संस्था, नेपाःया सभामुख सुभासचन्द्र नेम्वाङ्ग उपस्थित जुयाः अभिनन्दनया ज्या जूगु धर्मप्रीतिया खँ खः ।

थुकथं परियत्ति शिक्षाया संस्थापक, आजीवन शिक्षाध्यक्ष, बुद्ध शिक्षा प्रचारय् अग्रज २२ गुलिं मल्याक आपालं सफूत च्वयाः, अनुवाद यानाः लेख, रचनात च्वयाबिज्याःम्ह, बुद्ध शासनय् अमूल्य योगदान बियाबिज्याःम्ह, आपालं शिष्यपिनि सुयोग्यम्ह गुरु जुयाबिज्याःम्ह श्रद्धेय संघनायक भिक्षु बुद्धघोष महास्थवीर व्यक्ति खः ।

झी दथुइ मदयावंम्ह वसपोलयात निर्वाण प्राप्त जुइमा धकाः त्रिरत्नयाके प्रार्थना यासें श्रद्धाञ्जली अर्पण यानाच्वना ।

More Stories Like this

जातीय संघीयताया खँय् नेमकिपा
प्राडो, पाजेरो ब्वाकेगु ख्यः मखु
राष्ट्रपति प्रणाली बारे विवाद
नेवाःतय्त जागृत याइगु 'नेपाःमिया नुगः सः'
खँ स्वनिगःया