राष्टि्रय संवत व्यवहारय् छ्यलेगु गुब्ले ?
नेपाल संवत् राष्टि्रय संवत घोषित जुइधंका: थुकियात व्यवहारय् छ्यलेगु हे आ: प्रमुख हाथ्या जूगु दु । व्यवहारय् छ्यलेगुली मनूतसें धयाच्वंगु दु – जित: हे मव: । मव:गु ला आख: मस: पिन्त क, ख, ग, घ, नं मव:, अंग्रेजी मसयेकूपिन्त ए, बी, सी, डी, नं मव: । गुगुं इलय् इस्वी सन्या तारिक धाल धायेव थौं गुलि तारिक ला छु ला (महिना) तकं होश मदु, आ: गुलिखे ज्याकुथिइ ज्या याइपिसं उकथं हे गते होश मदु । अथे जूगुलिं व: मव: व स: मस: धइगु हे स्वयं प्रचलनया सवाल जुल ।
न्हापा झी थौं पुन्हि थौं पारु, थौं च:र्हे धाइगु । झीगु पुस्ताय् गते वल । आ: या प्रस्तायात गते २ नम्बरी जुल व पुन्हि, आमाइ धइगु ला भाय् हे मसया वन । अथे जुगुलिं मस:, मव: धइगु प्रमुख समस्या मखु, सवाल थुकियात गुकथं प्रचलनय् हयेगु धइगु हे ख: । न्ह्यागु नं खँ न्हापां प्रचलनय् हयेत छुं भचा वाध्यकारी स्थिति दयेमाल, अनंलि तिनि अटोमेटेड जुयावनी । अथे जूगुलिं वास्तवय् सरकार हे प्रचलनय् हयेगु व्यवस्था मया: तले थुकिं गति काइमखु । आ: गुलि धायेव मेगु समस्या धइगु नेपाल संवतय् दिनमाण ल्या: चान्द्रमासकथं जुइगु न थुकि गुबलें तिथि टुट जुइगु व गुबलें निन्हु क्यनीगु धइगु गुगु समस्या दु, उकियात गते व तारिक थें तुं याना: नं क्यालेण्डर व नगुमा: (पात्रो) पिथने धुंकूगु दु । थुगु अवस्थाय् थुकियात आधिकारिक रुपं स्वीकार यायेमा:गु सरकारी स्तरं नं छ्यलाबुलाय् हयेमा:गु जरुरी खनेदु । थुकथं यायेगु नितिं सरकार तप्यंक हे निर्णय यायेफुगु अवस्था मदुगुलिं संवत् सम्बन्धी आयोग दयेकेगु धइगु खँ न्हापा प्रचण्ड प्रधानमन्त्री जुयाच्वंगु इलय् हे पिदंगु ख: ।
उबलय् इस्वी सन्यात हे सरकारी ज्याखँय् छ्यलेगु व नेपाल संवत्यात राष्टि्रय संवत्या रुपय् मान्यता जूथें थुकियात नं गनथाय् तक फु प्रचलनय् हयेगु खँ जूगु ख: । तर थथे यायेबलय् विक्रम संवत् विस्थापित जुइगु खना: छथ्व:सिनं 'ध्वंचिया हुइँया' मचे यात । थुकिं याना: संवत् आयोग दयेकेगु ज्याहे स्थगित जुल । विक्रम संवत् विदेशी संवत् ख: धइगु नेपाली संवत्या पगरी गुथे याना चलेहे तुं यानातल ।
नेपाल संवत नेपा:या राष्टि्रय संवत् ख: धइगु खँ झीसं माग यानागु खँ जक मखु, छगू एेतिहासिक वास्तविकता हे ख: । थुकियात सुनां नं अस्वीकार यायेफइगु अवस्था मदु । अथे जूगुलिं नेपाल संवतयात राष्टि्रय संवत् धका: निर्णय यात नं थ्व 'ध्वंचा हुइँया' मचे याइपिसं नं न्ववाये मछा: । तर इमिगु मानसिकता धा:सा गथे ख: अथेहे तिनि । इमिसं अझ नं थुकियात मनं नेवा: संवत् हे ख: धका: तायेकाच्वंगु दु, अले विक्रम संवत् विदेशी संवत् हे जूसां थ:गु याना: न्हापांनिसें छ्यलाच्वंगु संवत्यात हाकु तिंगु दु । थुकिं 'अराष्टि्रयता'यात बढावा व्यूगु जूसां छु च्यूता: मदु । अथेजूगुलिं तत्काल संवत् आयोग दयेके बीगु व मखुसा नेपाल संवत्यात व्यावहारिक रुपं छ्यलेगु नितिं अध्ययन समिति जक जूसां तत्काल दयेकेबीगु नितिं झी न्ह्यचिलेमा:गु खनेदु ।
नेपाल संवत धइगु नेवा:तय्गु जक संवत् मखु धइगु खँ स्यूपिनि दथुइ न्हूगु खँ मखये धुंकूगु जूसां आधारभुत तगिमय् लानाच्वंपिं व थ्व ख्यलय् चासो तयामच्वंपिं बौद्धिक मनूतसें अझ नं थुकियात नेवा:तय्गु संवत् धका: हे तायेकाच्वंगु खनेदत । थुकथंया अभिव्यक्ति सर्वसाधारण लिसे खँल्हाबल्ल्हा यायेबलय् जक पिदंगु मखसें नेपाल संवतया भिंतुना बीगु पतिइ तकं खनेदत । नेपाल संवत् धइगु नेवा:तय्गु संवत ख:, थ्व इलय् नेवा:तय्त भिंतुना बीमा: धइगु खँ प्रेरित थुज्व:गु पौ छपु नं खनेदत ।
वास्तवय् थ्व गुगुं आश्चर्यजनक खँ मखु । नेपा:या वास्तविक अझ नं आपालं मनूतसें मस्यू । अझ गुलि वास्तविकता ला तनावनेधुंकूगु दु, दुसुला वनेधुंकुगु दु । स:स्यूपिं व बौद्धिक मनूत थ:गु हे थासय् दु । इपिं स्वयं हे गुलिखे खँ अनुसन्धान यायेगु नं ल्यं दनि । वास्तवय् नेपाल संवत् धइगु लिच्छिविकालय् थन सुरु जूगु ख: । शंखधर साख्वा: स्वयं हे गुम्ह नेवा: ख: धइगु पुष्टि मदु । हानं थ्व सवालय् थन पृथ्वीनारायण शाहया इलय् दुहां धाक्व नेवा:त हे जुयावन अर्थात उबलय् नेवा: धायेगु व आ: नेपाली धायेगु छगू हे ख: । नेवा:त छगु राष्ट्र नं ख: ।
नेवा:त छगु राष्ट्रहे जुया वयाच्वंगु व उकिया तत्व आ:तक नं ल्यना वयाच्वंगु जूसां आ: नेवा:त मेपिं थें छगु जातिया रुपय् खनेदयेधुंकल । थ्व ल्याखं स्वयेगु ख:सा न्हापा नेपाल संवत् धइगु नेपा:या हे संवत् जूसां आ:या सन्दर्भय् थ्व नेवा:तय्गु हे जक संवत् ख: धइगु नं निष्कर्ष पिहां वइ । तर खँ थथे मखु, नेपाल संवत् धइगु नेपा:या परम्परागत मूलधाराया संवत् ख: । थ्व खँयात ल्व:मके मज्यू । थ्व नेपालय् दुने हे उत्पति जूगु नेपा:या मौलिक संवत् नं ख: । थथे मेमेगु संवत् मदु । नेपालय् सुनां नं न्हूगु संवत् नीस्वना: थनया मौलिक संवत् धका: घोषणा यानाव्यूसां व परम्परागत रुपं थन मूलधारय् वयाच्वंगु संवत् जुइमखु । अथे जुगुलिं थुगु निता क्राइटोरियाया आधारया नेपाल संंवत धइगु नेपा:या संवत् ख:, नेपा:या जुगु ल्याखं नेवा:तय्गु नं ख:, तर नेवा: तय्गुहे जक संवत् मखु । थ्व खँ बुलुहुँ आधारभुत नेवा: जनसमुदाययात नं थुइकेमा:गु दु धा:सा गैर नेवा:तय्त नं थुइका यंकेमा:गु दु ।
वास्तवय् थुकथंया सवालय् दक्कय् न्हापां थुगु ख्यलय् सनाजूपिं व दुथ्या:पिं नं स्पष्ट जुइमा:गु खनेदु । थ्व रणनीतिक व कार्यनीतिक मामलाकथंया खँ नं जूवनी । 'नेवा: नेवा:' जक धइगु भावना जक दयां मगा: । थथे धइगुया अर्थ ख: भावना जक दयां माग: विचार नं दयेकेमा: । नेपाल संवत छाय् नेवा:तय्गु दथुइ जक लानाच्वन ले ? थ्व न्ह्यस:या लिस: ख: – नेपा:या परम्परागत धर नेवा:तय्गु दथुइ लानाच्वन । राजनीतिक ख्यलय्या धार मेपिसं न्ह्याकुसां सांस्कृतिक व परम्परागत धार नेवा:तय्गु हे ल्हा:तय् लानाच्वंगु दु व नेवा:तय्सं हे न्ह्याका वयाच्वंगु दु । थ्वहे ल्याखं जक थ्व नेवा:तय्गु संवत् थे खनेदुगु ख:, तर वास्तविक रुपं थ्व नेपा:या हे राष्टि्रय संवत् ख: । हानं थ्व 'राष्टि्रय' धइगुया अर्थ नेपालय् दुगु मातृभाषा कथं जनतां न्ववाइगु भाषा फुक्क राष्टि्रय भाषा ख: धा:थें मखु, थ्व राष्ट्रयागु हे संवत् कथं राष्टि्रय संवत् ख: थ्व खँ नं झीसं थुइकेमा: ।
News Location:
More Stories Like this
नेवा: आन्दोलनया उपलब्धी जनजाति आन्दोलनय् नेतृत्वया सवाल सामुद्रिक रेशमया लँ सम्बन्धी न्हापांगु एक्स्पो जनजाति आन्दोलनय् पद्मरत्नया नेतृत्व हिन्दूराष्ट्रया खँ आ: छाय् ?
